Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 56 ετών, επαγγέλεται Συγγραφέας και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
15-12-09
23:23
ο Χρυσός Κανόνας που διατυπώθηκε πρώτη φορά από τον Κομφούκιο πέντε αιώνες πριν από το Χριστό:
«Μην κάνεις στους άλλους, αυτό που δε θα ήθελες να σου κάνουν, συμπεριφέρσου σε όλους όπως θα ήθελες να σου συμπεριφερθούν»
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να καταθέσω τις προσωπικές μου ενστάσεις σε σχέση με τον λεγόμενο "Χρυσό Κανόνα". Σκέφτομαι εδώ και καιρό, εάν η αρχή αυτή, η οποία αποτελεί και τη βάση της κίνησης που υποστηρίζει η κυρία Άρμστρονγκ, είναι επαρκής ώστε να δημιουργήσει τις αναγκαίες συνθήκες για την άρση των ανθρώπινων αδιεξόδων.Μήπως αν ακολουθούσαμε τις αρχές
του Χριστού "Αγαπάτε αλλήλους"
ή του Χίλελ ''Μην κάνεις στους άλλους αυτό που δεν θα ήθελες να κάνουν σε σένα''
ή του Μωάμεθ "Επιθυμήστε για το πλησίον σας ότι επιθυμείτε για τον εαυτό σας"
Αναρωτιέμαι λοιπόν: Εάν εμένα δεν με πειράζει να με σκοτώσει κάποιος στου οποίου το σπίτι μπήκα απρόσκλητος, δικαιούμαι εγώ να σκοτώσω εκείνον που μπήκε απρόσκλητος στο δικό μου σπίτι;
Εάν εγώ θεωρώ πως εφόσον ήμουν απρόσεκτος, καλά να πάθω που με έκλεψαν ή με εξαπάτησαν, δικαιούμαι να κλέψω και να εξαπατήσω κάποιον άλλον απρόσεκτο;
Εάν έχω αποφασίσει να πεθάνω κι έτσι δεν με πειράζει το ενδεχόμενο κάποιος να με σκοτώσει, δικαιούμαι να σκοτώσω όσους προλάβω πριν συμβεί αυτό;
Εάν είμαι μαζοχιστής και μου αρέσει να πονάω και να υποφέρω, δικαιούμαι να γίνω με τη σειρά μου σαδιστής και να κάνω άλλους να πονούν και να υποφέρουν;
Είναι δυνατόν να κρίνουμε τα πιστεύω των άλλων, με μόνο κριτήριο τα δικά μας πιστεύω; Υπάρχει αγάπη που καθρεπτίζεται στον Εαυτό;
Προσωπικά ο κανόνας αυτός μ' έχει ξεγελάσει πάρα πολλές φορές στη ζωή μου, όπου έγινα μισητός, φερόμενος στους άλλους όπως ακριβώς θα ήθελα να μου φερθούν κι εκείνοι.
Εδώ λοιπόν ανοίγεται ένα πολύ ενδιαφέρον φιλοσοφικό ερώτημα και θα ήθελα ειλικρινά ν' ακούσω τη γνώμη σας, φίλοι συνομιλητές...
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 56 ετών, επαγγέλεται Συγγραφέας και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
28-11-09
20:30
Εξαιρετικό το κείμενο της Obscura, μου άρεσε πολύ...
Η θρησκεία ως έννοια, ακολουθεί τον άνθρωπο από την αυγή ακόμη του πολιτισμού του κι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εξέλιξής του, πράγμα που σημαίνει ότι η ύπαρξή της στηρίζεται σε μια βαθύτερη ανθρώπινη ανάγκη, την οποία προσπαθεί απεγνωσμένα να καλύψει. Ο άνθρωπος, από καταβολής του ως νοήμον ον, βαρύνεται με την κατάρα της επίγνωσης του θανάτου του αλλά και της διαρκούς αναζήτησης απαντήσεων, ως προς την προέλευση αυτής της μοναδικής στον κόσμο ιδιότητας που κατέχει. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο που τον περιβάλει, τον αναγκάζει να ψάχνει συνεχώς για κάποιο νόημα, για κάποια αναγνωρίσιμα κι επαναλαμβανόμενα πρότυπα, μια στάλα τάξης μέσα στο προαιώνιο στροβιλιζόμενο χάος. Η αδυσώπητη ευθύνη των πράξεών του, η οποία απορρέει ακριβώς από την νοήμονα υπόστασή του, βαραίνει τους ώμους του αδιάκοπα, τον καθιστά υπόλογο στην αμαρτία, έναντι της αθωότητας όλων των υπόλοιπων έμβιων όντων που μοιράζονται τον πλανήτη μαζί του. Μέσα λοιπόν στην αφόρητη μοναξιά του, έχει ανάγκη από κάποιον που ν' αποσείσει, ή έστω να μοιραστεί μαζί του την ευθύνη αυτή, την οποία κουβαλά στην αιωνιότητα, δίκην Σίσυφου.
Όση Γνώση αποκτά λοιπόν, μέσα από αυτήν τη διαδικασία αναζήτησης αιτίας για την Ύπαρξη, πηγής προέλευσης της Νόησης, λόγου για τη Συνείδηση, ουσίας του Σύμπαντος, ελπίδας μέσα στο Άγνωστο, μέσα από τούτη τη συνδιαλλαγή με τον ίδιο του τον εαυτό, την καταθέτει σωρευτικά και σε οργανωμένη μορφή, εντός συστηματικών μοντέλων, τα οποία ονομάζει "θρησκείες".
Η παραπάνω πτυχή της θρησκείας, η οποία αποτελεί όπως είπαμε τη γενεσιουργό αιτία της πανταχού παρουσίας της, εντός όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπινων πολιτισμών, συχνά αποκαλείται και "Πνευματική" ή "Εσωτερική". Ωστόσο, αν και θεμελιωδώς απαραίτητη για την εξήγηση του θρησκευτικού φαινομένου, η πτυχή αυτή δεν είναι η μοναδική, αφού μια τόσο σημαντική ανθρώπινη εκδήλωση, δεν θα μπορούσε σε καμμία περίπτωση να είναι μονοσήμαντη, ως προϊόν της χαοτικής πολυπλοκότητας της ανθρώπινης νόησης. Έτσι, αναγνωρίζονται τουλάχιστον τρεις ακόμη σημαντικές της πτυχές:
Η Κοινωνική: Η θρησκεία δεν είναι απλά και μόνο ένα ατομικό αγαθό, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική δομή, βοηθά στην συνοχή αλλά, μέσω των "δρώμενων" που εμπεριέχει και στην κάθαρση της κοινωνίας. Είναι φορέας εορτών με προφανή κοινωνική χρησιμότητα ("Βίος ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόχευτος"), ηθικής, ήθους, αποτελεί αφορμή συνάθροισης και αλληλεπίδρασης των ανθρώπων, οι ναοί χώρους σύσφιξης των κοινωνικών σχέσεων. Η πλευρά αυτή του θρησκευτικού φαινομένου, είναι ίσως η πλέον σημαντική, πέραν της θεμελιακής Πνευματικής πλευράς την οποία προαναφέραμε.
Η Πολιτιστική. Ακόμη κι αν δεχτούμε ως ισχύον το ρητό του Κοέλιο, "Όλα προέρχονται από το Εν κι έτσι όλα καταλήγουν σ' Αυτό", οι τρόποι προσέγγισης της έννοιας του Θείου, είναι αμέτρητοι, όσοι είναι και οι διαφορετικοί πολιτισμοί που κοσμούν τον πλανήτη μας. Οι τρόποι λατρείας, η αρχιτεκτονική, η μουσική, η ποίηση οι εικαστικές τέχνες κάθε λαού, διαφοροποιούν σημαντικά το θρησκευτικό οικοδόμημα, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κοινή πνευματική αφετηρία, όπως για παράδειγμα μεταξύ Ορθοδοξίας και Καθολικισμού, αλλά και μεταξύ του Χριστιανισμού γενικότερα και του Ιουδαϊσμού και του Μωαμεθανισμού, τις τρεις κύριες μονοθεϊστικές θρησκείες με κοινή καταγωγή. Ενώ λοιπόν ο ανοιχτόμυαλος ερευνητής της Πνευματικής πτυχής των διαφόρων θρησκειών, αρχίζει με έκπληξή του να ανακαλύπτει την αναπόδραστη ισχύ του προαναφερθέντος Κοελικού αποφθέγματος, τα εξωτερικά στοιχεία των θρησκειών είναι τόσο πολυσχιδή και πολυποίκιλτα, σε βαθμό που κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι στην πραγματικότητα οι διαφορές μεταξύ των θρησκειών, είναι κατά κύριο λόγο πολιστιστικές, παρά πνευματικές. Η θρησκεία περιέχει χρήσιμες συμβουλές υγιεινής, όπως οι νηστείες ή η αποφυγή βρώσης χοιρινού και πόσης αλκοόλ, αποτελεί μέθοδο διαφοροποίησης και αφορισμού μεταξύ γειτονικών λαών, όπως και συνεκτικό στοιχείο των εθνών, μέσω του κοινού πολιτισμού που μεταφέρει στους πιστούς της.
Η Πολιτική. Κάθε πράξη των ανθρώπων, μέσα σε μία πολιτεία αποτελεί μία πολιτική πράξη, συνεπώς η ύπαρξη αυτής της πλευράς του θρησκευτικού φαινομένου, είναι κατ' ουσίαν αναπόδραστη. Πριν ακόμη από την αυγή της Ιστορίας, ο άνθρωπος αντιλήφθηκε τη μοναδική δυνατότητα την οποία διαθέτει η θρησκεία, ως προς τον έλεγχο των μαζών. Κάτι τέτοιο είναι προφανές, αφού όποιος αποκτά ένα μέσον κατάλληλο ώστε να ορίσει την ουσία των πραγμάτων, αποκτά μαζί και "Εξ-ουσία". Ωστόσο, η Εξουσία δημιουργεί προδιάθεση για έγκλημα, όπως είπε και κάποιος Βουδιστής σοφός. Η μέθη των θρησκευτικών ταγών από την ανεξάντλητη μεθυστική δύναμη επί των πιστών, την οποία αποκτούν, μαζί με τη δίψα των πολιτικών ηγετών, τον ανυπέρβλητο πόθο για τη δύναμη αυτή, δημιούργησαν έναν εκρηκτικό και συνάμα τοξικό συνδυασμό, που κατέστησε τη θρησκεία εκτός από φορέα Πνεύματος και Γνώσης, Κοινονικότητας και Πολιτισμού, φορέα Εγκλήματος, Πολέμου, Μίσους και Καταπίεσης. Πρόκειται για την αρνητικότερη πτυχή της θρησκείας, η οποία την έχει καταστήσει απεχθή σήμερα σε μεγάλα τμήματα της κοινής γνώμης, ιδιαίτερα των Δυτικών χωρών.
Δυστυχώς οι πολέμιοι ή επικριτές της θρησκείας ως έννοια γενικότερα, επικεντρώνονται μόνο στην τελευταία πτυχή του φαινομένου και κατά τη λογική του "πονάει δόντι, κόψει κεφάλι", ζητούν ή ακόμη και απαιτούν την πλήρη κατάργησή της, φορτώνοντάς της κάθε κακό αυτού του κόσμου, ενώ παραβλέπουν κάθε άλλη σημαντική και θετική της πτυχή. Το ερώτημα στο οποίο ωστόσο δεν έχουν οι παραπάνω απαντήσει μέχρι σήμερα, είναι το εξής: "Εάν πάψει να υπάρχει η θρησκεία, θα πάψει να υπάρχει και η εξουσία, ή μήπως οι εξουσιαστές θα βρουν άλλους τρόπους επιβολής της ισχύος τους;". Πέραν αυτού, δεν έχουν προβεί σε καμμία πρόβλεψη περί του με ποιους τρόπους θα αντικατασταθούν οι έτερες σημαντικές πτυχές της θρησκείας και πώς ακριβώς θα καλυφθούν οι εσωτερικές και κοινωνικές ανθρώπινες ανάγκες στις οποίες εκείνη απαντά, άμα τη ελλείψει της.
Θεωρώ ότι η Κάρεν Άρμστρονγκ στην ομιλία της, προσπερνά εντέχνως αυτήν την ανάλυση, την οποία δεν ήταν φυσικά εφικτό να παρουσιάσει στα πλαίσια μιας ολιγόλεπτης ομιλίας, επάνω σε ένα τόσο πολύπλευρο κα φλέγον ζήτημα, αλλά προτίμησε να επικεντρωθεί στο πλέον ουσιώδες σημείο: Εφόσον αντιπαρέλθουμε ή εάν θέλετε απορρίψουμε την Πολιτική πτυχή του θρησκευτικού φαινομένου κι επικεντρωθούμε στη διερεύνηση της κοινής αλήθειας (ή εάν προτιμάτε Αλήθειας) η οποία υπόκειται της Πνευματικής βάσης όλων των θρησκειών, δείχνοντας ταυτόχρονα πλήρη σεβασμό στην Κοινωνική και Πολιτιστική λειτουργία της, με την συνακόλουθη ποικιλομορφία που αυτές προσφέρουν ή αντανακλούν, η θρησκεία θα πάψει να είναι φορέας διχασμού, μίσους και πνευματικής δουλείας και θα μετασχηματιστεί σε φορέα ενότητας, κατανόησης και ανεκτικότητας.
Είναι σίγουρο ότι ο κόσμος μας, κατά την περίοδο που διανύουμε, έχει απόλυτη ανάγκη από μια τέτοια μεταστροφή, την οποία η πλήρης απόρριψη της έννοιας της θρησκείας, που αποτελεί την μόνη εναλλακτική πρόταση μέχρι στιγμής, αδυνατεί να προσφέρει.
Η θρησκεία ως έννοια, ακολουθεί τον άνθρωπο από την αυγή ακόμη του πολιτισμού του κι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εξέλιξής του, πράγμα που σημαίνει ότι η ύπαρξή της στηρίζεται σε μια βαθύτερη ανθρώπινη ανάγκη, την οποία προσπαθεί απεγνωσμένα να καλύψει. Ο άνθρωπος, από καταβολής του ως νοήμον ον, βαρύνεται με την κατάρα της επίγνωσης του θανάτου του αλλά και της διαρκούς αναζήτησης απαντήσεων, ως προς την προέλευση αυτής της μοναδικής στον κόσμο ιδιότητας που κατέχει. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο που τον περιβάλει, τον αναγκάζει να ψάχνει συνεχώς για κάποιο νόημα, για κάποια αναγνωρίσιμα κι επαναλαμβανόμενα πρότυπα, μια στάλα τάξης μέσα στο προαιώνιο στροβιλιζόμενο χάος. Η αδυσώπητη ευθύνη των πράξεών του, η οποία απορρέει ακριβώς από την νοήμονα υπόστασή του, βαραίνει τους ώμους του αδιάκοπα, τον καθιστά υπόλογο στην αμαρτία, έναντι της αθωότητας όλων των υπόλοιπων έμβιων όντων που μοιράζονται τον πλανήτη μαζί του. Μέσα λοιπόν στην αφόρητη μοναξιά του, έχει ανάγκη από κάποιον που ν' αποσείσει, ή έστω να μοιραστεί μαζί του την ευθύνη αυτή, την οποία κουβαλά στην αιωνιότητα, δίκην Σίσυφου.
Όση Γνώση αποκτά λοιπόν, μέσα από αυτήν τη διαδικασία αναζήτησης αιτίας για την Ύπαρξη, πηγής προέλευσης της Νόησης, λόγου για τη Συνείδηση, ουσίας του Σύμπαντος, ελπίδας μέσα στο Άγνωστο, μέσα από τούτη τη συνδιαλλαγή με τον ίδιο του τον εαυτό, την καταθέτει σωρευτικά και σε οργανωμένη μορφή, εντός συστηματικών μοντέλων, τα οποία ονομάζει "θρησκείες".
Η παραπάνω πτυχή της θρησκείας, η οποία αποτελεί όπως είπαμε τη γενεσιουργό αιτία της πανταχού παρουσίας της, εντός όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπινων πολιτισμών, συχνά αποκαλείται και "Πνευματική" ή "Εσωτερική". Ωστόσο, αν και θεμελιωδώς απαραίτητη για την εξήγηση του θρησκευτικού φαινομένου, η πτυχή αυτή δεν είναι η μοναδική, αφού μια τόσο σημαντική ανθρώπινη εκδήλωση, δεν θα μπορούσε σε καμμία περίπτωση να είναι μονοσήμαντη, ως προϊόν της χαοτικής πολυπλοκότητας της ανθρώπινης νόησης. Έτσι, αναγνωρίζονται τουλάχιστον τρεις ακόμη σημαντικές της πτυχές:
Η Κοινωνική: Η θρησκεία δεν είναι απλά και μόνο ένα ατομικό αγαθό, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική δομή, βοηθά στην συνοχή αλλά, μέσω των "δρώμενων" που εμπεριέχει και στην κάθαρση της κοινωνίας. Είναι φορέας εορτών με προφανή κοινωνική χρησιμότητα ("Βίος ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόχευτος"), ηθικής, ήθους, αποτελεί αφορμή συνάθροισης και αλληλεπίδρασης των ανθρώπων, οι ναοί χώρους σύσφιξης των κοινωνικών σχέσεων. Η πλευρά αυτή του θρησκευτικού φαινομένου, είναι ίσως η πλέον σημαντική, πέραν της θεμελιακής Πνευματικής πλευράς την οποία προαναφέραμε.
Η Πολιτιστική. Ακόμη κι αν δεχτούμε ως ισχύον το ρητό του Κοέλιο, "Όλα προέρχονται από το Εν κι έτσι όλα καταλήγουν σ' Αυτό", οι τρόποι προσέγγισης της έννοιας του Θείου, είναι αμέτρητοι, όσοι είναι και οι διαφορετικοί πολιτισμοί που κοσμούν τον πλανήτη μας. Οι τρόποι λατρείας, η αρχιτεκτονική, η μουσική, η ποίηση οι εικαστικές τέχνες κάθε λαού, διαφοροποιούν σημαντικά το θρησκευτικό οικοδόμημα, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κοινή πνευματική αφετηρία, όπως για παράδειγμα μεταξύ Ορθοδοξίας και Καθολικισμού, αλλά και μεταξύ του Χριστιανισμού γενικότερα και του Ιουδαϊσμού και του Μωαμεθανισμού, τις τρεις κύριες μονοθεϊστικές θρησκείες με κοινή καταγωγή. Ενώ λοιπόν ο ανοιχτόμυαλος ερευνητής της Πνευματικής πτυχής των διαφόρων θρησκειών, αρχίζει με έκπληξή του να ανακαλύπτει την αναπόδραστη ισχύ του προαναφερθέντος Κοελικού αποφθέγματος, τα εξωτερικά στοιχεία των θρησκειών είναι τόσο πολυσχιδή και πολυποίκιλτα, σε βαθμό που κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι στην πραγματικότητα οι διαφορές μεταξύ των θρησκειών, είναι κατά κύριο λόγο πολιστιστικές, παρά πνευματικές. Η θρησκεία περιέχει χρήσιμες συμβουλές υγιεινής, όπως οι νηστείες ή η αποφυγή βρώσης χοιρινού και πόσης αλκοόλ, αποτελεί μέθοδο διαφοροποίησης και αφορισμού μεταξύ γειτονικών λαών, όπως και συνεκτικό στοιχείο των εθνών, μέσω του κοινού πολιτισμού που μεταφέρει στους πιστούς της.
Η Πολιτική. Κάθε πράξη των ανθρώπων, μέσα σε μία πολιτεία αποτελεί μία πολιτική πράξη, συνεπώς η ύπαρξη αυτής της πλευράς του θρησκευτικού φαινομένου, είναι κατ' ουσίαν αναπόδραστη. Πριν ακόμη από την αυγή της Ιστορίας, ο άνθρωπος αντιλήφθηκε τη μοναδική δυνατότητα την οποία διαθέτει η θρησκεία, ως προς τον έλεγχο των μαζών. Κάτι τέτοιο είναι προφανές, αφού όποιος αποκτά ένα μέσον κατάλληλο ώστε να ορίσει την ουσία των πραγμάτων, αποκτά μαζί και "Εξ-ουσία". Ωστόσο, η Εξουσία δημιουργεί προδιάθεση για έγκλημα, όπως είπε και κάποιος Βουδιστής σοφός. Η μέθη των θρησκευτικών ταγών από την ανεξάντλητη μεθυστική δύναμη επί των πιστών, την οποία αποκτούν, μαζί με τη δίψα των πολιτικών ηγετών, τον ανυπέρβλητο πόθο για τη δύναμη αυτή, δημιούργησαν έναν εκρηκτικό και συνάμα τοξικό συνδυασμό, που κατέστησε τη θρησκεία εκτός από φορέα Πνεύματος και Γνώσης, Κοινονικότητας και Πολιτισμού, φορέα Εγκλήματος, Πολέμου, Μίσους και Καταπίεσης. Πρόκειται για την αρνητικότερη πτυχή της θρησκείας, η οποία την έχει καταστήσει απεχθή σήμερα σε μεγάλα τμήματα της κοινής γνώμης, ιδιαίτερα των Δυτικών χωρών.
Δυστυχώς οι πολέμιοι ή επικριτές της θρησκείας ως έννοια γενικότερα, επικεντρώνονται μόνο στην τελευταία πτυχή του φαινομένου και κατά τη λογική του "πονάει δόντι, κόψει κεφάλι", ζητούν ή ακόμη και απαιτούν την πλήρη κατάργησή της, φορτώνοντάς της κάθε κακό αυτού του κόσμου, ενώ παραβλέπουν κάθε άλλη σημαντική και θετική της πτυχή. Το ερώτημα στο οποίο ωστόσο δεν έχουν οι παραπάνω απαντήσει μέχρι σήμερα, είναι το εξής: "Εάν πάψει να υπάρχει η θρησκεία, θα πάψει να υπάρχει και η εξουσία, ή μήπως οι εξουσιαστές θα βρουν άλλους τρόπους επιβολής της ισχύος τους;". Πέραν αυτού, δεν έχουν προβεί σε καμμία πρόβλεψη περί του με ποιους τρόπους θα αντικατασταθούν οι έτερες σημαντικές πτυχές της θρησκείας και πώς ακριβώς θα καλυφθούν οι εσωτερικές και κοινωνικές ανθρώπινες ανάγκες στις οποίες εκείνη απαντά, άμα τη ελλείψει της.
Θεωρώ ότι η Κάρεν Άρμστρονγκ στην ομιλία της, προσπερνά εντέχνως αυτήν την ανάλυση, την οποία δεν ήταν φυσικά εφικτό να παρουσιάσει στα πλαίσια μιας ολιγόλεπτης ομιλίας, επάνω σε ένα τόσο πολύπλευρο κα φλέγον ζήτημα, αλλά προτίμησε να επικεντρωθεί στο πλέον ουσιώδες σημείο: Εφόσον αντιπαρέλθουμε ή εάν θέλετε απορρίψουμε την Πολιτική πτυχή του θρησκευτικού φαινομένου κι επικεντρωθούμε στη διερεύνηση της κοινής αλήθειας (ή εάν προτιμάτε Αλήθειας) η οποία υπόκειται της Πνευματικής βάσης όλων των θρησκειών, δείχνοντας ταυτόχρονα πλήρη σεβασμό στην Κοινωνική και Πολιτιστική λειτουργία της, με την συνακόλουθη ποικιλομορφία που αυτές προσφέρουν ή αντανακλούν, η θρησκεία θα πάψει να είναι φορέας διχασμού, μίσους και πνευματικής δουλείας και θα μετασχηματιστεί σε φορέα ενότητας, κατανόησης και ανεκτικότητας.
Είναι σίγουρο ότι ο κόσμος μας, κατά την περίοδο που διανύουμε, έχει απόλυτη ανάγκη από μια τέτοια μεταστροφή, την οποία η πλήρης απόρριψη της έννοιας της θρησκείας, που αποτελεί την μόνη εναλλακτική πρόταση μέχρι στιγμής, αδυνατεί να προσφέρει.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.