Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 56 ετών, επαγγέλεται Συγγραφέας και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
05-12-09
19:58
Χρησιμοποιώντας αυτόν τον όρο, είχα κατά νου την ανάπτυξη του θρησκευτικού συναισθήματος, πριν ακόμη από την εμφάνιση οργανωμένων μορφών λατρείας και ηθικής, την πρώτη σπίθα του ερωτήματος για την ύπαρξη ανώτερου όντος ή όντων στον Κόσμο.Αγαπημένε αδελφέ και φίλε Όττο, τι σημαίνει «η θρησκεία ως έννοια»;
Εάν ισχύουν τα παραπάνω, τότε η κοινή προέλευση των θρησκειών, καθώς και η αρχή του ότι "Όλα προέρχονται από το Εν και γι' αυτό όλα καταλήγουν σε αυτό", καθίσταται ακόμη πιο εμφανής. Με αυτό το σκεπτικό, μια παγκόσμια κίνηση για τη διερεύνηση των κοινών στοιχείων μεταξύ των θρησκειών, αντί της προσκόλλησης στις όποιες διαφορές μεταξύ τους, έχει πράγματι πολλά να προσφέρει στον παγκόσμιο πολιτισμό.Ανεξάρτητα όμως από την όποια σχετική απάντησή σου, δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω, ότι ο πολιτισμός( και «ως πηγή δυστυχίας» κυρίως!) είναι συνυφασμένος με την εξέλιξη του ανθρώπινου παρα-λογισμού, υπό μορφή «μεταφυσικής ανησυχίας (και απορίας, ίσως» και του (κατά συνέπεια) «θρησκευτικού συναισθήματός» του. Από την όποια ιστορική γνώση διαθέτουμε σήμερα, αλλά και την μέχρι σήμερα κριτική προσέγγιση της παγκόσμιας παράδοσης(θρύλοι, μύθοι, ποίηση, δοξασίες), φαίνεται, ότι η ύπαρξη του ανθρώπου στηρίζεται σε μία «βαθύτερη ανάγκη», όχι δική του, αλλά κάποιου «έως τέλους άγνωστου παράγοντα Χ», ο οποίος «προσπαθεί απεγνωσμένα να καλύψει», την απόσταση που Τον χωρίζει, από όλους (και μηδενός εξαιρουμένου!) ανθρώπους.
Ο άνθρωπος, αν δεν ήταν «εμβολιασμένος» με αυτόν τον «πνευματικό ιο», θα περιόριζε μάλλον ( τις «βαθύτερες ανάγκες του», στην ικανοποίηση των δύο μόνον και βασικών του ενστίκτων: στη τροφή και στην αναπαραγωγή του. Υπονοώ λοιπόν, ότι τελικά η «θρησκεία» ως πράξη, δεν μπορεί παρά να είναι προϊόν «αποκάλυψης αποκεκρυμένων» αληθειών, ένεκα της προαναφερόμενης «απόστασης».. Γιʼ αυτό, ίσως εκείνη η «αυγή του πολιτισμού», τυπικά να ήταν το δειλινό κάποιας άλλης κατάστασης πραγμάτων, όχι απαραίτητα «βαρβαρότητας» και «κτηνωδίας»!
Εδώ η νοημοσύνη αναφέρεται με τη συμβατική της έννοια, τη δυνατότητα δηλαδή τον ανθρώπου να έχει αυτοσυνειδητότητα, αλλά και αυτήν του να διανοείται σχετικά με τα φαινόμενα που παρατηρεί, προσπαθώντας να τους επιδώσει κάποια σημασία και να κατανοήσει τη λειτουργία τους. Δεν διαφωνώ ότι και άλλοι οργανισμοί μπορεί να επιδεικνύουν μορφές νοημοσύνης, όμως δεν είχα σκοπό να επεκταθώ σε τούτη τη συζήτηση.Από πότε δηλαδή είναι « ο άνθρωπος νοήμον ον»; Έτσι εμφανίστηκε; Ως «νοήμον ον»; Ασφαλώς σʼ αυτήν του την «ιδιότητα» θα αποδίδεις την «μοναδικότητα στον κόσμο». Ή μήπως εννοείς, «όπως όλα τα έμψυχα όντα» του Πλανήτη (τουλάχιστον!);
Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί, ότι η επίγνωση του θανάτου στηρίζεται στην παρατήρηση του φαινομένου, σε συνδυασμό με την ιδιότητα της ανθρώπινης νόησης, την οποία προανέφερα, να προσπαθεί να βρει κάποιο νόημα στα φαινόμενα τα οποία παρατηρεί. Πιθανώς η καλλιέργεια του φόβου του θανάτου, ή της λατρείας αυτού, πράγμα που αποτελεί την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, να ευθύνεται για την γενικότερη παθογένεια της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης.Όμως, αναρωτιέμαι, πως μας προέκυψε (εμάς τους ανθρώπους) το «άχθος αρούρης»(βάρος) «της επίγνωσης του θανάτου»; Μας «πέρασε η ιδέα»: «Θα μπορούσε να μην ήταν έτσι»; Ή, πρόκειται για εμβόλιμη πληροφορία(αποκάλυψη);
Ο τρόπος με τον οποίο προέκυψε η ανθρώπινη νοημοσύνη και μάλιστα με την παρούσα της μορφή, δεν είναι δυνατόν να διευκρινιστεί. Θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα τυχαίων εξελικτικών διαδικασιών ή της βούλησης ενός ανώτερου όντος, ή ακόμη και νομοτέλεια, λόγω νοήμονος υπόστασης του ίδιου του Σύμπαντος. Το ερώτημα που προκύπτει λοιπόν σε τούτο το σημείο, είναι κατά πόσον αυτή η μορφή νοημοσύνης, η οποία προϋποθέτει τούτο τον τρόπο αντίληψης κι επεξεργασίας των δεδομένων και των πληροφοριών, που διακρίνει τον άνθρωπο, είναι η μοναδική δυνατή μέσα στο αχανές Σύμπαν, ή εάν πρόκειται απλά για μία μόνο από τις πολλές δυνατές μορφές. Ο άνθρωπος, προκειμένου να αντέξει τη μοναξιά που βιώνει, υποθέτει ότι η δική του μορφή νοημοσύνης είναι η μόνη δυνατή, αποδίδοντας την παρουσία της στην αντανάκλαση της νόησης ενός υπέρτατου όντος (ή και πολλών), στη διάστασή μας. Έτσι, η Θεότης έχει λάβει ανθρωπόμορφα χαρακτηριστικά, τα οποία ωστόσο δεν μπορούν ν' απαντήσουν στα πολλά λογικά παράδοξα, τα οποία προκύπτουν από τούτη τη θεώρηση, αφού στηρίζεται στην ανθρώπινη λογική και επομένως εμπεριέχει και όλους τους εγγενείς της περιορισμούς.Πως συνέβη ώστε: Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο που τον περιβάλει, τον αναγκάζει να ψάχνει συνεχώς για κάποιο νόημα, για κάποια αναγνωρίσιμα κι επαναλαμβανόμενα πρότυπα, μια στάλα τάξης μέσα στο προαιώνιο στροβιλιζόμενο χάος. Η αδυσώπητη ευθύνη των πράξεών του, η οποία απορρέει ακριβώς από την νοήμονα υπόστασή του, βαραίνει τους ώμους του αδιάκοπα, τον καθιστά υπόλογο στην αμαρτία, έναντι της αθωότητας όλων των υπόλοιπων έμβιων όντων που μοιράζονται τον πλανήτη μαζί του. Μέσα λοιπόν στην αφόρητη μοναξιά του, έχει ανάγκη από κάποιον που ν' αποσείσει, ή έστω να μοιραστεί μαζί του την ευθύνη αυτή, την οποία κουβαλά στην αιωνιότητα, δίκην Σίσυφου.
Όση Γνώση αποκτά λοιπόν, μέσα από αυτήν τη διαδικασία αναζήτησης αιτίας για την Ύπαρξη, πηγής προέλευσης της Νόησης, λόγου για τη Συνείδηση, ουσίας του Σύμπαντος, ελπίδας μέσα στο Άγνωστο, μέσα από τούτη τη συνδιαλλαγή με τον ίδιο του τον εαυτό, την καταθέτει σωρευτικά και σε οργανωμένη μορφή, εντός συστηματικών μοντέλων, τα οποία ονομάζει "θρησκείες";
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι κβαντικός υπολογιστής, με χαοτικές ιδιότητες, ως εκ τούτου θεωρώ ότι η ανθρώπινη νόηση είναι εκ φύσεως χαοτικά περίπλοκη και δεν έχει "καταντήσει" έτσι. Επειδή όμως είναι γνωστό ότι μέσα από το Χάος προκύπτουν μορφές με αυθόρμητο τρόπο, δεν θα ήταν άδικο το αίτημα για εμφάνιση απλών απαντήσεων, μέσα από χαοτικές διαδικασίες προσέγγισης και ανάλυσης. Αυτή είναι κατά τη γνώμη μου και η έννοια της Σοφίας, έναντι της ευφυίας, πράγμα που αποτελεί μεν ζητούμενο, το οποίο έχει προσεγγιστεί από μεμονωμένους ανθρώπους, θα παραμείνει όμως καθώς φαίνεται τέτοιο για πολύ ακόμη χρόνο, σε ό,τι αφορά την ανθρωπότητα ως σύνολο.Δυλισιμός του κώνωπος δηλαδή, αφού, για διάφορες ιστορικές αιτίες, κατάντησε η «ανθρώπινη νόηση» να γίνει «χαοτικά πολύπλοκη», προκειμένου να διατηρεί πάντα «απόσταση ασφαλείας», από Εκείνον, που διακατέχεται από την «βαθύτερη ανάγκη» : «Ο Χριστός βρίσκεται σε αγωνία έως το τέλος του κόσμου», όπως έγραψε ο Πασκάλ!
Πράγμα που όμως εμπεριέχει εξ αρχής θρησκευτική υπόσταση, ειδάλλως δεν θα υπήρχε "Πατέρας", αλλά ούτε και "πνεύμα" για να τον προσκυνούμε εν αυτώ. Πολύ περισσότερο, δεν θα υπήρχε και Αλήθεια, παρά μόνο όποια αλήθεια είναι κατά καιρούς αρεστή στις επίγειες αυθεντίες. Κατά συνέπεια, ο δρόμος για την εξάλειψη της εξουσίας, παραδόξως φαίνεται να περνά μέσα από τη θρησκευτική αντίληψη κι όχι μέσα από την κατάργησή της. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ως προς τα παραπάνω, ήταν τα κομμουνιστικά καθεστώτα, όπου καταργήθηκε μεν η θρησκεία ως κοινωνική λειτουργία ή εξουσιαστικός μηχανισμός, η εξουσία όμως, όχι μόνο δεν εξέλειπε, αλλά έφτασε και σε ύψη ισοπεδωτικής απολυτότητας.Απλά, αδελφέ και φίλε μου Χάος, για να συμβεί αυτό, θα πρέπει κάποτε οι άνθρωποι να φθάσουμε στο σημείο να «προσκυνούμε τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθεία», Διότι: «Ο Θεός είναι πνεύμα και οι προσκυνούντες αυτόν, εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκηνώσι»….
Όσο για τους ¨εξουσιαστές», απλά θα μείνουν (τότε), με το «επίδομα του ΟΑΕΔ»( κι ανασφάλιστοι!).
Απλά και μόνο αυτό το οποίο έγραψα: Μετατροπή της θρησκείας από μοχλό διαίρεσης των ανθρώπων, σε φορέα ενότητας μεταξύ τους.Δηλαδή; Τι «μεταστροφή»;
Ειδικά για τον Ιουδαϊσμό, διατηρώ κι εγώ την ίδια επιφύλαξη, αφού σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης δεν φημίζεται για την πραότητα και την κατανόησή του προς τους ανθρώπους και τις αδυναμίες τους. Ωστόσο, δεν θεωρώ ότι κατέχω εις βάθος το θέμα, ώστε να είμαι κατηγορηματικός επ' αυτού, αλλά διατηρώ κάποια αμφιβολία, ότι ίσως αυτή η ιδέα την οποία έχουμε για τον Ιουδαϊσμό, μπορεί να προέρχεται από τον ανταγωνισμό μεταξύ των θρησκειών και την συνακόλουθη προπαγάνδα την οποία μπορεί να έχουμε υποστεί, από τη δική μας θρησκεία.Τελικά, πράγματι διέπει η ευσπλαχνία όλες τις θρησκείες και ειδικά ο Ιουδαϊσμός;
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 56 ετών, επαγγέλεται Συγγραφέας και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
28-11-09
20:30
Εξαιρετικό το κείμενο της Obscura, μου άρεσε πολύ...
Η θρησκεία ως έννοια, ακολουθεί τον άνθρωπο από την αυγή ακόμη του πολιτισμού του κι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εξέλιξής του, πράγμα που σημαίνει ότι η ύπαρξή της στηρίζεται σε μια βαθύτερη ανθρώπινη ανάγκη, την οποία προσπαθεί απεγνωσμένα να καλύψει. Ο άνθρωπος, από καταβολής του ως νοήμον ον, βαρύνεται με την κατάρα της επίγνωσης του θανάτου του αλλά και της διαρκούς αναζήτησης απαντήσεων, ως προς την προέλευση αυτής της μοναδικής στον κόσμο ιδιότητας που κατέχει. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο που τον περιβάλει, τον αναγκάζει να ψάχνει συνεχώς για κάποιο νόημα, για κάποια αναγνωρίσιμα κι επαναλαμβανόμενα πρότυπα, μια στάλα τάξης μέσα στο προαιώνιο στροβιλιζόμενο χάος. Η αδυσώπητη ευθύνη των πράξεών του, η οποία απορρέει ακριβώς από την νοήμονα υπόστασή του, βαραίνει τους ώμους του αδιάκοπα, τον καθιστά υπόλογο στην αμαρτία, έναντι της αθωότητας όλων των υπόλοιπων έμβιων όντων που μοιράζονται τον πλανήτη μαζί του. Μέσα λοιπόν στην αφόρητη μοναξιά του, έχει ανάγκη από κάποιον που ν' αποσείσει, ή έστω να μοιραστεί μαζί του την ευθύνη αυτή, την οποία κουβαλά στην αιωνιότητα, δίκην Σίσυφου.
Όση Γνώση αποκτά λοιπόν, μέσα από αυτήν τη διαδικασία αναζήτησης αιτίας για την Ύπαρξη, πηγής προέλευσης της Νόησης, λόγου για τη Συνείδηση, ουσίας του Σύμπαντος, ελπίδας μέσα στο Άγνωστο, μέσα από τούτη τη συνδιαλλαγή με τον ίδιο του τον εαυτό, την καταθέτει σωρευτικά και σε οργανωμένη μορφή, εντός συστηματικών μοντέλων, τα οποία ονομάζει "θρησκείες".
Η παραπάνω πτυχή της θρησκείας, η οποία αποτελεί όπως είπαμε τη γενεσιουργό αιτία της πανταχού παρουσίας της, εντός όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπινων πολιτισμών, συχνά αποκαλείται και "Πνευματική" ή "Εσωτερική". Ωστόσο, αν και θεμελιωδώς απαραίτητη για την εξήγηση του θρησκευτικού φαινομένου, η πτυχή αυτή δεν είναι η μοναδική, αφού μια τόσο σημαντική ανθρώπινη εκδήλωση, δεν θα μπορούσε σε καμμία περίπτωση να είναι μονοσήμαντη, ως προϊόν της χαοτικής πολυπλοκότητας της ανθρώπινης νόησης. Έτσι, αναγνωρίζονται τουλάχιστον τρεις ακόμη σημαντικές της πτυχές:
Η Κοινωνική: Η θρησκεία δεν είναι απλά και μόνο ένα ατομικό αγαθό, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική δομή, βοηθά στην συνοχή αλλά, μέσω των "δρώμενων" που εμπεριέχει και στην κάθαρση της κοινωνίας. Είναι φορέας εορτών με προφανή κοινωνική χρησιμότητα ("Βίος ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόχευτος"), ηθικής, ήθους, αποτελεί αφορμή συνάθροισης και αλληλεπίδρασης των ανθρώπων, οι ναοί χώρους σύσφιξης των κοινωνικών σχέσεων. Η πλευρά αυτή του θρησκευτικού φαινομένου, είναι ίσως η πλέον σημαντική, πέραν της θεμελιακής Πνευματικής πλευράς την οποία προαναφέραμε.
Η Πολιτιστική. Ακόμη κι αν δεχτούμε ως ισχύον το ρητό του Κοέλιο, "Όλα προέρχονται από το Εν κι έτσι όλα καταλήγουν σ' Αυτό", οι τρόποι προσέγγισης της έννοιας του Θείου, είναι αμέτρητοι, όσοι είναι και οι διαφορετικοί πολιτισμοί που κοσμούν τον πλανήτη μας. Οι τρόποι λατρείας, η αρχιτεκτονική, η μουσική, η ποίηση οι εικαστικές τέχνες κάθε λαού, διαφοροποιούν σημαντικά το θρησκευτικό οικοδόμημα, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κοινή πνευματική αφετηρία, όπως για παράδειγμα μεταξύ Ορθοδοξίας και Καθολικισμού, αλλά και μεταξύ του Χριστιανισμού γενικότερα και του Ιουδαϊσμού και του Μωαμεθανισμού, τις τρεις κύριες μονοθεϊστικές θρησκείες με κοινή καταγωγή. Ενώ λοιπόν ο ανοιχτόμυαλος ερευνητής της Πνευματικής πτυχής των διαφόρων θρησκειών, αρχίζει με έκπληξή του να ανακαλύπτει την αναπόδραστη ισχύ του προαναφερθέντος Κοελικού αποφθέγματος, τα εξωτερικά στοιχεία των θρησκειών είναι τόσο πολυσχιδή και πολυποίκιλτα, σε βαθμό που κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι στην πραγματικότητα οι διαφορές μεταξύ των θρησκειών, είναι κατά κύριο λόγο πολιστιστικές, παρά πνευματικές. Η θρησκεία περιέχει χρήσιμες συμβουλές υγιεινής, όπως οι νηστείες ή η αποφυγή βρώσης χοιρινού και πόσης αλκοόλ, αποτελεί μέθοδο διαφοροποίησης και αφορισμού μεταξύ γειτονικών λαών, όπως και συνεκτικό στοιχείο των εθνών, μέσω του κοινού πολιτισμού που μεταφέρει στους πιστούς της.
Η Πολιτική. Κάθε πράξη των ανθρώπων, μέσα σε μία πολιτεία αποτελεί μία πολιτική πράξη, συνεπώς η ύπαρξη αυτής της πλευράς του θρησκευτικού φαινομένου, είναι κατ' ουσίαν αναπόδραστη. Πριν ακόμη από την αυγή της Ιστορίας, ο άνθρωπος αντιλήφθηκε τη μοναδική δυνατότητα την οποία διαθέτει η θρησκεία, ως προς τον έλεγχο των μαζών. Κάτι τέτοιο είναι προφανές, αφού όποιος αποκτά ένα μέσον κατάλληλο ώστε να ορίσει την ουσία των πραγμάτων, αποκτά μαζί και "Εξ-ουσία". Ωστόσο, η Εξουσία δημιουργεί προδιάθεση για έγκλημα, όπως είπε και κάποιος Βουδιστής σοφός. Η μέθη των θρησκευτικών ταγών από την ανεξάντλητη μεθυστική δύναμη επί των πιστών, την οποία αποκτούν, μαζί με τη δίψα των πολιτικών ηγετών, τον ανυπέρβλητο πόθο για τη δύναμη αυτή, δημιούργησαν έναν εκρηκτικό και συνάμα τοξικό συνδυασμό, που κατέστησε τη θρησκεία εκτός από φορέα Πνεύματος και Γνώσης, Κοινονικότητας και Πολιτισμού, φορέα Εγκλήματος, Πολέμου, Μίσους και Καταπίεσης. Πρόκειται για την αρνητικότερη πτυχή της θρησκείας, η οποία την έχει καταστήσει απεχθή σήμερα σε μεγάλα τμήματα της κοινής γνώμης, ιδιαίτερα των Δυτικών χωρών.
Δυστυχώς οι πολέμιοι ή επικριτές της θρησκείας ως έννοια γενικότερα, επικεντρώνονται μόνο στην τελευταία πτυχή του φαινομένου και κατά τη λογική του "πονάει δόντι, κόψει κεφάλι", ζητούν ή ακόμη και απαιτούν την πλήρη κατάργησή της, φορτώνοντάς της κάθε κακό αυτού του κόσμου, ενώ παραβλέπουν κάθε άλλη σημαντική και θετική της πτυχή. Το ερώτημα στο οποίο ωστόσο δεν έχουν οι παραπάνω απαντήσει μέχρι σήμερα, είναι το εξής: "Εάν πάψει να υπάρχει η θρησκεία, θα πάψει να υπάρχει και η εξουσία, ή μήπως οι εξουσιαστές θα βρουν άλλους τρόπους επιβολής της ισχύος τους;". Πέραν αυτού, δεν έχουν προβεί σε καμμία πρόβλεψη περί του με ποιους τρόπους θα αντικατασταθούν οι έτερες σημαντικές πτυχές της θρησκείας και πώς ακριβώς θα καλυφθούν οι εσωτερικές και κοινωνικές ανθρώπινες ανάγκες στις οποίες εκείνη απαντά, άμα τη ελλείψει της.
Θεωρώ ότι η Κάρεν Άρμστρονγκ στην ομιλία της, προσπερνά εντέχνως αυτήν την ανάλυση, την οποία δεν ήταν φυσικά εφικτό να παρουσιάσει στα πλαίσια μιας ολιγόλεπτης ομιλίας, επάνω σε ένα τόσο πολύπλευρο κα φλέγον ζήτημα, αλλά προτίμησε να επικεντρωθεί στο πλέον ουσιώδες σημείο: Εφόσον αντιπαρέλθουμε ή εάν θέλετε απορρίψουμε την Πολιτική πτυχή του θρησκευτικού φαινομένου κι επικεντρωθούμε στη διερεύνηση της κοινής αλήθειας (ή εάν προτιμάτε Αλήθειας) η οποία υπόκειται της Πνευματικής βάσης όλων των θρησκειών, δείχνοντας ταυτόχρονα πλήρη σεβασμό στην Κοινωνική και Πολιτιστική λειτουργία της, με την συνακόλουθη ποικιλομορφία που αυτές προσφέρουν ή αντανακλούν, η θρησκεία θα πάψει να είναι φορέας διχασμού, μίσους και πνευματικής δουλείας και θα μετασχηματιστεί σε φορέα ενότητας, κατανόησης και ανεκτικότητας.
Είναι σίγουρο ότι ο κόσμος μας, κατά την περίοδο που διανύουμε, έχει απόλυτη ανάγκη από μια τέτοια μεταστροφή, την οποία η πλήρης απόρριψη της έννοιας της θρησκείας, που αποτελεί την μόνη εναλλακτική πρόταση μέχρι στιγμής, αδυνατεί να προσφέρει.
Η θρησκεία ως έννοια, ακολουθεί τον άνθρωπο από την αυγή ακόμη του πολιτισμού του κι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εξέλιξής του, πράγμα που σημαίνει ότι η ύπαρξή της στηρίζεται σε μια βαθύτερη ανθρώπινη ανάγκη, την οποία προσπαθεί απεγνωσμένα να καλύψει. Ο άνθρωπος, από καταβολής του ως νοήμον ον, βαρύνεται με την κατάρα της επίγνωσης του θανάτου του αλλά και της διαρκούς αναζήτησης απαντήσεων, ως προς την προέλευση αυτής της μοναδικής στον κόσμο ιδιότητας που κατέχει. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο που τον περιβάλει, τον αναγκάζει να ψάχνει συνεχώς για κάποιο νόημα, για κάποια αναγνωρίσιμα κι επαναλαμβανόμενα πρότυπα, μια στάλα τάξης μέσα στο προαιώνιο στροβιλιζόμενο χάος. Η αδυσώπητη ευθύνη των πράξεών του, η οποία απορρέει ακριβώς από την νοήμονα υπόστασή του, βαραίνει τους ώμους του αδιάκοπα, τον καθιστά υπόλογο στην αμαρτία, έναντι της αθωότητας όλων των υπόλοιπων έμβιων όντων που μοιράζονται τον πλανήτη μαζί του. Μέσα λοιπόν στην αφόρητη μοναξιά του, έχει ανάγκη από κάποιον που ν' αποσείσει, ή έστω να μοιραστεί μαζί του την ευθύνη αυτή, την οποία κουβαλά στην αιωνιότητα, δίκην Σίσυφου.
Όση Γνώση αποκτά λοιπόν, μέσα από αυτήν τη διαδικασία αναζήτησης αιτίας για την Ύπαρξη, πηγής προέλευσης της Νόησης, λόγου για τη Συνείδηση, ουσίας του Σύμπαντος, ελπίδας μέσα στο Άγνωστο, μέσα από τούτη τη συνδιαλλαγή με τον ίδιο του τον εαυτό, την καταθέτει σωρευτικά και σε οργανωμένη μορφή, εντός συστηματικών μοντέλων, τα οποία ονομάζει "θρησκείες".
Η παραπάνω πτυχή της θρησκείας, η οποία αποτελεί όπως είπαμε τη γενεσιουργό αιτία της πανταχού παρουσίας της, εντός όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπινων πολιτισμών, συχνά αποκαλείται και "Πνευματική" ή "Εσωτερική". Ωστόσο, αν και θεμελιωδώς απαραίτητη για την εξήγηση του θρησκευτικού φαινομένου, η πτυχή αυτή δεν είναι η μοναδική, αφού μια τόσο σημαντική ανθρώπινη εκδήλωση, δεν θα μπορούσε σε καμμία περίπτωση να είναι μονοσήμαντη, ως προϊόν της χαοτικής πολυπλοκότητας της ανθρώπινης νόησης. Έτσι, αναγνωρίζονται τουλάχιστον τρεις ακόμη σημαντικές της πτυχές:
Η Κοινωνική: Η θρησκεία δεν είναι απλά και μόνο ένα ατομικό αγαθό, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική δομή, βοηθά στην συνοχή αλλά, μέσω των "δρώμενων" που εμπεριέχει και στην κάθαρση της κοινωνίας. Είναι φορέας εορτών με προφανή κοινωνική χρησιμότητα ("Βίος ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόχευτος"), ηθικής, ήθους, αποτελεί αφορμή συνάθροισης και αλληλεπίδρασης των ανθρώπων, οι ναοί χώρους σύσφιξης των κοινωνικών σχέσεων. Η πλευρά αυτή του θρησκευτικού φαινομένου, είναι ίσως η πλέον σημαντική, πέραν της θεμελιακής Πνευματικής πλευράς την οποία προαναφέραμε.
Η Πολιτιστική. Ακόμη κι αν δεχτούμε ως ισχύον το ρητό του Κοέλιο, "Όλα προέρχονται από το Εν κι έτσι όλα καταλήγουν σ' Αυτό", οι τρόποι προσέγγισης της έννοιας του Θείου, είναι αμέτρητοι, όσοι είναι και οι διαφορετικοί πολιτισμοί που κοσμούν τον πλανήτη μας. Οι τρόποι λατρείας, η αρχιτεκτονική, η μουσική, η ποίηση οι εικαστικές τέχνες κάθε λαού, διαφοροποιούν σημαντικά το θρησκευτικό οικοδόμημα, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κοινή πνευματική αφετηρία, όπως για παράδειγμα μεταξύ Ορθοδοξίας και Καθολικισμού, αλλά και μεταξύ του Χριστιανισμού γενικότερα και του Ιουδαϊσμού και του Μωαμεθανισμού, τις τρεις κύριες μονοθεϊστικές θρησκείες με κοινή καταγωγή. Ενώ λοιπόν ο ανοιχτόμυαλος ερευνητής της Πνευματικής πτυχής των διαφόρων θρησκειών, αρχίζει με έκπληξή του να ανακαλύπτει την αναπόδραστη ισχύ του προαναφερθέντος Κοελικού αποφθέγματος, τα εξωτερικά στοιχεία των θρησκειών είναι τόσο πολυσχιδή και πολυποίκιλτα, σε βαθμό που κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι στην πραγματικότητα οι διαφορές μεταξύ των θρησκειών, είναι κατά κύριο λόγο πολιστιστικές, παρά πνευματικές. Η θρησκεία περιέχει χρήσιμες συμβουλές υγιεινής, όπως οι νηστείες ή η αποφυγή βρώσης χοιρινού και πόσης αλκοόλ, αποτελεί μέθοδο διαφοροποίησης και αφορισμού μεταξύ γειτονικών λαών, όπως και συνεκτικό στοιχείο των εθνών, μέσω του κοινού πολιτισμού που μεταφέρει στους πιστούς της.
Η Πολιτική. Κάθε πράξη των ανθρώπων, μέσα σε μία πολιτεία αποτελεί μία πολιτική πράξη, συνεπώς η ύπαρξη αυτής της πλευράς του θρησκευτικού φαινομένου, είναι κατ' ουσίαν αναπόδραστη. Πριν ακόμη από την αυγή της Ιστορίας, ο άνθρωπος αντιλήφθηκε τη μοναδική δυνατότητα την οποία διαθέτει η θρησκεία, ως προς τον έλεγχο των μαζών. Κάτι τέτοιο είναι προφανές, αφού όποιος αποκτά ένα μέσον κατάλληλο ώστε να ορίσει την ουσία των πραγμάτων, αποκτά μαζί και "Εξ-ουσία". Ωστόσο, η Εξουσία δημιουργεί προδιάθεση για έγκλημα, όπως είπε και κάποιος Βουδιστής σοφός. Η μέθη των θρησκευτικών ταγών από την ανεξάντλητη μεθυστική δύναμη επί των πιστών, την οποία αποκτούν, μαζί με τη δίψα των πολιτικών ηγετών, τον ανυπέρβλητο πόθο για τη δύναμη αυτή, δημιούργησαν έναν εκρηκτικό και συνάμα τοξικό συνδυασμό, που κατέστησε τη θρησκεία εκτός από φορέα Πνεύματος και Γνώσης, Κοινονικότητας και Πολιτισμού, φορέα Εγκλήματος, Πολέμου, Μίσους και Καταπίεσης. Πρόκειται για την αρνητικότερη πτυχή της θρησκείας, η οποία την έχει καταστήσει απεχθή σήμερα σε μεγάλα τμήματα της κοινής γνώμης, ιδιαίτερα των Δυτικών χωρών.
Δυστυχώς οι πολέμιοι ή επικριτές της θρησκείας ως έννοια γενικότερα, επικεντρώνονται μόνο στην τελευταία πτυχή του φαινομένου και κατά τη λογική του "πονάει δόντι, κόψει κεφάλι", ζητούν ή ακόμη και απαιτούν την πλήρη κατάργησή της, φορτώνοντάς της κάθε κακό αυτού του κόσμου, ενώ παραβλέπουν κάθε άλλη σημαντική και θετική της πτυχή. Το ερώτημα στο οποίο ωστόσο δεν έχουν οι παραπάνω απαντήσει μέχρι σήμερα, είναι το εξής: "Εάν πάψει να υπάρχει η θρησκεία, θα πάψει να υπάρχει και η εξουσία, ή μήπως οι εξουσιαστές θα βρουν άλλους τρόπους επιβολής της ισχύος τους;". Πέραν αυτού, δεν έχουν προβεί σε καμμία πρόβλεψη περί του με ποιους τρόπους θα αντικατασταθούν οι έτερες σημαντικές πτυχές της θρησκείας και πώς ακριβώς θα καλυφθούν οι εσωτερικές και κοινωνικές ανθρώπινες ανάγκες στις οποίες εκείνη απαντά, άμα τη ελλείψει της.
Θεωρώ ότι η Κάρεν Άρμστρονγκ στην ομιλία της, προσπερνά εντέχνως αυτήν την ανάλυση, την οποία δεν ήταν φυσικά εφικτό να παρουσιάσει στα πλαίσια μιας ολιγόλεπτης ομιλίας, επάνω σε ένα τόσο πολύπλευρο κα φλέγον ζήτημα, αλλά προτίμησε να επικεντρωθεί στο πλέον ουσιώδες σημείο: Εφόσον αντιπαρέλθουμε ή εάν θέλετε απορρίψουμε την Πολιτική πτυχή του θρησκευτικού φαινομένου κι επικεντρωθούμε στη διερεύνηση της κοινής αλήθειας (ή εάν προτιμάτε Αλήθειας) η οποία υπόκειται της Πνευματικής βάσης όλων των θρησκειών, δείχνοντας ταυτόχρονα πλήρη σεβασμό στην Κοινωνική και Πολιτιστική λειτουργία της, με την συνακόλουθη ποικιλομορφία που αυτές προσφέρουν ή αντανακλούν, η θρησκεία θα πάψει να είναι φορέας διχασμού, μίσους και πνευματικής δουλείας και θα μετασχηματιστεί σε φορέα ενότητας, κατανόησης και ανεκτικότητας.
Είναι σίγουρο ότι ο κόσμος μας, κατά την περίοδο που διανύουμε, έχει απόλυτη ανάγκη από μια τέτοια μεταστροφή, την οποία η πλήρης απόρριψη της έννοιας της θρησκείας, που αποτελεί την μόνη εναλλακτική πρόταση μέχρι στιγμής, αδυνατεί να προσφέρει.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.