Αρχική Forum
Νέα Δημοσίευση
Προσωπικές Συζητήσεις
Πολυμέσα - Gallery
Συνδεδεμένοι Χρήστες
Λίστα Αποκλεισμένων
Υπεύθυνοι του Forum
Chat and Fun
iSchool
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 57 ετών, επαγγέλλεται Συγγραφέας και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
08-03-09
23:05
Ο αναγνώστης του παρακάτω κειμένου, αλλά και του συνόλου του θέματος, θα πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι εδώ θα συναντήσει τραγούδια που περιέχουν βωμολοχίες και άσεμνους στίχους με σεξουαλικό περιεχόμενο. Συνεπώς το θέμα δεν ενδείκνυται για ανηλίκους, πουριτανούς, φανατικά θρησκευόμενους, ηθικά ευαίσθητους κλπ. Από εδώ και κάτω, διαβάζετε με δική σας ευθύνη…
Θα ήθελα να μιλήσω, έστω και εκτός εποχής πλέον, για ένα θέμα τόσο παρεξηγημένο, όσο και γοητευτικό, για διάφορους λόγους: Τα γαμοτράγουδα της αποκριάς.
Πρόκειται για δημοτικά τραγούδια, γεμάτα με σκωπτικούς και άσεμνους στίχους, συνήθως με σεξουαλικό περιεχόμενο, αλλά όχι αποκλειστικά, τα οποία κατά το έθιμο, τραγουδιούνται κατά τους αποκριάτικους εορτασμούς. Η ιστορία τους ξεκινά από τα βάθη των αιώνων, ενώ το περιεχόμενό τους ενόχλησε όλους τους πολιτικούς και θρησκευτικούς ταγούς ανά τους χριστιανικούς αιώνες, τόσο για την εκφορά του απαγορευμένου κατά την ιουδαιοχριστιανική παράδοση, θέματος της σεξουαλικότητας και μάλιστα με οργιαστικό τρόπο, όσο και για το αναρχικό τους πνεύμα, που έβαζε ως στόχο της αθυροστομίας, την εξουσία και τους κρατούντες. Δεν θα ξεχάσω την έκπληξη και την ελαφρά περιπαικτική αισχύνη μιας φίλης από την Καβάλα, η οποία μας διηγιόταν το πώς η γιαγιά της, χριστιανή και πλήρως αξιοσέβαστη γυναίκα με τσεμπέρι, τραγουδούσε σε αποκριάτικο τραπέζι το στίχο «Ντάλι μπρούτσου, ντάλι μπρούτσου, τα κουρίτσια θέλουν πούτσου», ενώ στο πρόσωπό της ήταν χαραγμένο το πλέον πονηρό χαμόγελο που είχε δει ποτέ της η εν λόγω φίλη.
Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις αποκριάτικες τελετουργίες καταλαμβάνουν τα φαλλικά τραγούδια, τραγούδια γονιμικά, που εξορκίζουν το κακό και ζητούν να νικήσουν το θάνατο -παλιότερα και από το Διόνυσο. "Η αρχαία ελληνική γλώσσα διαθέτει πληθώρα ονομάτων για να δηλώσει τα λεγόμενα "απόρρητα" μέλη! Η πολυωνυμία αποκαλύπτει την ποικιλία αλλά και την πολικότητα των αισθημάτων και των αντιδράσεων που προκαλούσαν στον Έλληνα τα όργανα εκείνα, τα οποία διαιωνίζουν τη ζωή: δέος και ιλαρότητα, έλξη και αποστροφή, τρυφερότητα και φρικίαση, θάμβος και καταισχύνη. Η αμφιθυμία αυτή δηλώνεται εναργέστατα στη σημασιολογική εξέλιξη του επίκοινου "αιδοία", το οποίο, ενώ αρχικά σήμαινε τα "σεβάσμια", κατέληξε να σημαίνει ευφημιστικώς τα "επαίσχυντα".
Στον Tύρναβο και στα Aμπελάκια Θεσσαλίας για παράδειγμα, αλλά και σε άλλα μέρη, η Kαθαρή Δευτέρα είναι ημέρα αφιερωμένη στον Διόνυσο και τον Πάνα. Στην πλατεία του χωριού μαγειρεύουν σε καζάνι το «μπουρανί», σούπα με τσουκνίδες. Στην τελετή συμμετέχουν (προς το παρόν) μόνο άνδρες, που, κραδαίνοντας τεράστιους φαλλούς σκαλισμένους σε ξύλο, εκστομίζουν τολμηρές βωμολοχίες, τραγουδούν ή απαγγέλλουν άψογους αλλά «άσεμνους» δεκαπεντασύλλαβους, οι οποίοι πανελληνίως αποκαλούνται «γαμοτράγουδα». Αναφέρονται αποκλειστικά στην ερωτική πράξη και όλα λέγονται με το όνομά τους. Οι αυτοσχέδιοι στιχουργοί και οι συμμετέχοντες άνδρες (πολλές γυναίκες παρακολουθούν τα δρώμενα πίσω από τα κλειστά παράθυρα) αναφέρονται αποκλειστικά στην ερωτική πράξη, δηλαδή σε εμπειρία φυσική, γενική, συνήθη και επαναλαμβανόμενη, γνωστή και κοινή, αλλά... «απαγορευμένη» ή επιβαρυμένη με ποικίλες αναστολές, ακόμα και με στρεβλώσεις· και με πολλή υποκρισία.
Το αξιοσημείωτο, ωστόσο, είναι ότι με την ελευθεροστομία γύρω από την ερωτική πράξη αμφισβητούν γενικά τον κοινωνικό «καθωσπρεπισμό», την υποκρισία και τη δαιμονολογία. Επειδή δε η ελευθερία είναι μία, ενιαία, αδιαίρετη και μεταδοτική (αυτό το είχε καταλάβει ακόμη και ο μαρκήσιος ντε Σαντ), όταν καταχτιέται σ[FONT="]ʼ ένα σημείο, ή επεκτείνεται και σε όλα τα άλλα ή μαραίνεται και πεθαίνει. Τα «γαμοτράγουδα» λοιπόν της Καθαρής Δευτέρας και τα άλλα «στιχάκια» αναπόφευκτα εκτρέπονται και προς άλλες κατευθύνσεις με αφετηρία πάντοτε την ερωτική πράξη. Ποικιλοτρόπως σχολιάζουν ή περιγράφουν πρόσωπα και πράγματα του χωριού και της καθημερινότητάς του. Παλαιότερα σχολίαζαν ακόμα και τους άρχοντες και τις αρχόντισσες. Ας μην ξενούμε την καταγωγή της φράσης «Άκουσε τα εξ αμάξης»[/FONT]
Ωστόσο, ακόμη και στις μέρες μας, όπου οι διαφημίσεις οι οποίες μπαίνουν στα σπίτια μας καθημερινά, χρησιμοποιούν το σεξ ακόμη και για να πουλήσουν γιαούρτια, τα γαμοτράγουδα δεν είναι αποδεκτά από την εξουσία αλλά και τον υποκριτικό καθωσπρεπισμό μας. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια, που η Δόμνα Σαμίου, τραγουδίστρια και ερευνήτρια που αφιέρωσε τη ζωή της στη διάσωση της δημοτικής μας παράδοσης, αντιμετώπισε τη δικαιοσύνη για έναν δίσκο με γαμοτράγουδα που εξέδωσε, με ένα έξοχο κείμενο του καθηγητή Mιχάλη Kοπιδάκη στην κουβερτούρα, το οποίο χρησιμοποιώ κι εγώ ως πηγή.
Σε άλλη πάλι περίπτωση, το ΕΣΡ καταδίκασε το ραδιοφωνικό σταθμό του Σκάι, επειδή φιλοξένησε αποκριάτικα τον Τζίμη Πανούση, ο οποίος τραγουδούσε γαμοτράγουδα. Το μυστικό ήταν ότι η αποκριά εκείνης της χρονιάς έπεφτε μέσα στην προεκλογική περίοδο (πάντα τις αποκριές θα έπρεπε να γίνονται οι εκλογές, αφού πάντοτε εκλέγονται μασκαράδες, οι οποίοι έχουν καταστήσει τη βουλή καρνάβαλο, θα μπορούσε να πει κανείς) κι ο Τζιμάκος έδωσε πολιτική χροιά στα τραγούδια αυτά, χροιά που όπως είπαμε έχουν κι από τη φύση τους.
Ωστόσο, το έθιμο αυτό της αποκριάς, τα σκωπτικά, ασεβή και άσεμνα τραγούδια και στιχάκια, είναι τόσο αρχαίο, που θα τρόμαζε κανείς εάν ήξερε τι είναι αυτό που κατακρίνει. Έχει τις ρίζες του στις Διονυσιακές οργιαστικές λατρείες (κάποιοι λένε πως είναι ακόμη αρχαιότερο), οι οποίες ήταν το απαραίτητο συμπλήρωμα στην λατρεία του Απόλλωνα, του θεού που συμβόλιζε το πνευματικό Φως, στην πιο ευγενή και θεία μορφή του. Οι λατρείες του Απόλλωνα διακρίνονταν από αυστηρότητα, καθαρότητα και πνευματικότητα. Οι αρχαίοι σοφοί όμως γνώριζαν καλά, πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να φτάσει στη Θέωση (ή Θέαση) μόνο μ' ένα τμήμα της ύπαρξής του. Μόνο αν μαζί με την έκσταση της διάνοιας και του πνεύματος έρθει και η έκσταση του σώματος, μπορεί ο άνθρωπος να αγγίξει την Αρμονία. Για περισσότερες πληροφορίες επ' αυτού, παραπέμπω σε κείμενο του Μίκη Θεοδωράκη περί συμπαντικής αρμονίας, το οποίο έχει παραθέσει ο Δόκτωρ κι έχω σχολιάσει εκτενώς, στην κάρτα του Άρματος.
Τούτη η παράδοση, εκτός από τη μυητική πτυχή της, είχε και μια ιδιαίτερα σημαντική κοινωνική λειτουργία. Κατʼ αρχάς, εξυπηρετούσε τη γονιμότητα και την αναπαραγωγή, αφού οι αρχαίοι γνώριζαν πως ναι μεν το σεξουαλικό ένστικτο «οφείλει» να υποστεί φραγμούς, ώστε η κοινωνία να ευσταθεί, όμως έχει απόλυτη ανάγκη από κάποια περίοδο ελεύθερης έκφρασης, ώστε να μην κατασταλεί εντελώς. Μέσω αυτού, προκαλούσε τη γενικότερη απελευθέρωση του ανθρώπου από την τάξη και την εξουσία, το απαραίτητο χάος μέσα στην τάξη για ένα μικρό διάστημα, ώστε να επέλθει τελικά η Προσαρμογή, με διατήρηση και ανανέωση της ανθρώπινης ζωτικότητας, αφού ο άνθρωπος «ξέδινε» από κάθε καταπίεση και φόρτιζε ξανά τις μπαταρίες του. Όπως υποστηρίζουν ψυχίατροι, ψυχολόγοι και φιλόσοφοι, η ελευθεριότητα στην έκφραση κατά τις αυστηρά ιδιωτικές στιγμές, κοινή εμπειρία, αλλά επίσης απόκρυφη, είναι πράξη ελευθερίας και αποδέσμευσης του σώματος και του ενστίκτου, πράξη λυτρωτική.
Κάτι τέτοιο αποτελούσε μια δικλίδα ασφαλείας, απαραίτητη για την ψυχική υγεία της κοινωνίας και των μελών της. Αυτός είναι ο λόγος που έννοιες όπως η κατάθλιψη, ήταν γνωστές μεν στους αρχαίους Έλληνες, αλλά εξαιρετικά σπάνιες, σε αντίθεση με την εποχή μας, όπου οι ψυχικές νόσοι τείνουν να πάρουν επιδημική μορφή.
Τούτη η παράδοση κατέληξε κάποια στιγμή, στην ακμή του Ελληνικού πολιτισμού, να μας δώσει τα αριστουργήματα του ιδιοφυούς Αριστοφάνη, που τόσο μοντέρνα κι ανατρεπτικά είναι ακόμη μέχρι τις μέρες μας. Πρόκειται δηλαδή, για την αρχική ρίζα αυτού που από εμάς έμαθε όλος ο κόσμος να αποκαλεί "Κωμωδία".
Αυτοί είναι οι κυριότεροι λόγοι, που αυτή η παράδοση επιβίωσε μέσα στους αιώνες, κόντρα στη θέληση της εκκλησίας, η οποία φυσικά ουδέποτε την αποδέχτηκε, αλλά όπως προαναφέραμε την πολέμησε με κάθε τρόπο.
Παρακάτω, παραθέτω κάποια γαμοτράγουδα που βρήκα μετά από μια μικρή βόλτα στο διαδίκτυο. Οι φίλοι συνομιλητές καλούνται να γράψουν τη γνώμη τους για το «φαινόμενο» των γαμοτράγουδων και γενικότερα περί αθυροστοστομίας στη λογοτεχνία, αλλά να μας προσφέρουν κι όσα τέτοια λογοτεχνικά κείμενα έχουν υπόψιν τους, ώστε μέσα στο φόρουμ της λογοτεχνίας να αποκτήσουμε τη δική μας συλλογή, χωρίς αστεράκια μάλιστα. Θερμή παράκληση, η δημοσίευση αυτών των τραγουδιών να μην γενικευτεί μέσα στο στέκι, παρά μόνο στο χώρο που δικαιωματικά τους ανήκει, το καλλιτεχνικό μας φόρουμ.
Τις Μιγάλες Απούκριες
που ανάβουν οι φωτιές
και ζητούν να βρουν ψωλές
για να σβήσουν οι φωτιές
άναψε και η Χριστίνα
που χʼ να γαμηθεί ένα μήνα,
άναψε κι η Παναγιώτα,
κακαρίζει σαν την κότα
κι ανεβαίνει κατεβαίνει
και την πούτσα δεν χορταίνει.
Μπρε-μπρε-μπρε-το μπουρανί
και τσʼ Χαλατσαινας το μνί.
(Τύρναβος)
Δεν θαυμάζιτι κουρίτσια
πως γαμεί η ψουλή τη νύχτα
δίχους φως, δίχους λυχνάρι
δίχως τα κεριά αναμμένα;
Δυο πουδάρια σηκωμένα
κι άλλα δυο γονατισμένα
μια κοιλιά πάνω στην άλλη
έχουνι χαρά μεγάλη.
(Μυτιλήνη)
Δυο κυράδες κάθονταν
έξω από την πόρτα τους,
μια της άλλης έλεγε:
-Έχει ο άντρας σου χοντρή;
-Έχει και παράχʼ μωρή!
-Δεν μου την εδανείζεις;
-Καποιανής τη δάνεισα
και μου την αρρώστησε
κʼ είδαμεν και πάθαμεν
για να την γιατρέψουμε.
Δώκαμεν και γιατρικά
δώδεκα καλάθια αυγά
κʼ έξη οκάδες βούτυρο
όσο να την δούμε ορθή
σαν αγγούρι τρυφερό.
(Ήπειρος)
Κίνησα να πάω στο μύλο/ Με τη θειά μου τη Βασίλω/ Και στα κοντοκαναλάκια/ Πιάσαμε τα παιχνιδάκια.
Σκουντά κείνη σκούντα 'γώ/ 'πουκάτω αυτή 'πουπάνω εγώ./ Αχ βρε θειά μου νάσαν ξένη/ τι καλά που θέλα γένει.
-Κάν' παιδί μου τη δουλειά σου/ και γω θάμαι πάλι θειά σου./ Στράγκα στρούγκα τη μαχαίρα/ Να κι ο μπάρμπας από πέρα.
-Τι την κάνεις βρε τη θειά σου/ αχ που να καεί η καρδιά σου./ -Πόνος μπάρμπα μ' τήνε πιάνει/ την πλακώνω για να γιάνει/ -Πλάκωσ' την καλά παιδί μου/ όπου νάχεις την ευχή μου.
[Πηγές]
https://eyploia.aigaio-net.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=2012
https://www.tzimakos.gr/print.php?id=mme/2004/press80.php
https://www.poiein.gr/archives/804/index.html
https://www.lifo.gr/blogs/greendim/15086
Θα ήθελα να μιλήσω, έστω και εκτός εποχής πλέον, για ένα θέμα τόσο παρεξηγημένο, όσο και γοητευτικό, για διάφορους λόγους: Τα γαμοτράγουδα της αποκριάς.
Πρόκειται για δημοτικά τραγούδια, γεμάτα με σκωπτικούς και άσεμνους στίχους, συνήθως με σεξουαλικό περιεχόμενο, αλλά όχι αποκλειστικά, τα οποία κατά το έθιμο, τραγουδιούνται κατά τους αποκριάτικους εορτασμούς. Η ιστορία τους ξεκινά από τα βάθη των αιώνων, ενώ το περιεχόμενό τους ενόχλησε όλους τους πολιτικούς και θρησκευτικούς ταγούς ανά τους χριστιανικούς αιώνες, τόσο για την εκφορά του απαγορευμένου κατά την ιουδαιοχριστιανική παράδοση, θέματος της σεξουαλικότητας και μάλιστα με οργιαστικό τρόπο, όσο και για το αναρχικό τους πνεύμα, που έβαζε ως στόχο της αθυροστομίας, την εξουσία και τους κρατούντες. Δεν θα ξεχάσω την έκπληξη και την ελαφρά περιπαικτική αισχύνη μιας φίλης από την Καβάλα, η οποία μας διηγιόταν το πώς η γιαγιά της, χριστιανή και πλήρως αξιοσέβαστη γυναίκα με τσεμπέρι, τραγουδούσε σε αποκριάτικο τραπέζι το στίχο «Ντάλι μπρούτσου, ντάλι μπρούτσου, τα κουρίτσια θέλουν πούτσου», ενώ στο πρόσωπό της ήταν χαραγμένο το πλέον πονηρό χαμόγελο που είχε δει ποτέ της η εν λόγω φίλη.
Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις αποκριάτικες τελετουργίες καταλαμβάνουν τα φαλλικά τραγούδια, τραγούδια γονιμικά, που εξορκίζουν το κακό και ζητούν να νικήσουν το θάνατο -παλιότερα και από το Διόνυσο. "Η αρχαία ελληνική γλώσσα διαθέτει πληθώρα ονομάτων για να δηλώσει τα λεγόμενα "απόρρητα" μέλη! Η πολυωνυμία αποκαλύπτει την ποικιλία αλλά και την πολικότητα των αισθημάτων και των αντιδράσεων που προκαλούσαν στον Έλληνα τα όργανα εκείνα, τα οποία διαιωνίζουν τη ζωή: δέος και ιλαρότητα, έλξη και αποστροφή, τρυφερότητα και φρικίαση, θάμβος και καταισχύνη. Η αμφιθυμία αυτή δηλώνεται εναργέστατα στη σημασιολογική εξέλιξη του επίκοινου "αιδοία", το οποίο, ενώ αρχικά σήμαινε τα "σεβάσμια", κατέληξε να σημαίνει ευφημιστικώς τα "επαίσχυντα".
Στον Tύρναβο και στα Aμπελάκια Θεσσαλίας για παράδειγμα, αλλά και σε άλλα μέρη, η Kαθαρή Δευτέρα είναι ημέρα αφιερωμένη στον Διόνυσο και τον Πάνα. Στην πλατεία του χωριού μαγειρεύουν σε καζάνι το «μπουρανί», σούπα με τσουκνίδες. Στην τελετή συμμετέχουν (προς το παρόν) μόνο άνδρες, που, κραδαίνοντας τεράστιους φαλλούς σκαλισμένους σε ξύλο, εκστομίζουν τολμηρές βωμολοχίες, τραγουδούν ή απαγγέλλουν άψογους αλλά «άσεμνους» δεκαπεντασύλλαβους, οι οποίοι πανελληνίως αποκαλούνται «γαμοτράγουδα». Αναφέρονται αποκλειστικά στην ερωτική πράξη και όλα λέγονται με το όνομά τους. Οι αυτοσχέδιοι στιχουργοί και οι συμμετέχοντες άνδρες (πολλές γυναίκες παρακολουθούν τα δρώμενα πίσω από τα κλειστά παράθυρα) αναφέρονται αποκλειστικά στην ερωτική πράξη, δηλαδή σε εμπειρία φυσική, γενική, συνήθη και επαναλαμβανόμενη, γνωστή και κοινή, αλλά... «απαγορευμένη» ή επιβαρυμένη με ποικίλες αναστολές, ακόμα και με στρεβλώσεις· και με πολλή υποκρισία.
Το αξιοσημείωτο, ωστόσο, είναι ότι με την ελευθεροστομία γύρω από την ερωτική πράξη αμφισβητούν γενικά τον κοινωνικό «καθωσπρεπισμό», την υποκρισία και τη δαιμονολογία. Επειδή δε η ελευθερία είναι μία, ενιαία, αδιαίρετη και μεταδοτική (αυτό το είχε καταλάβει ακόμη και ο μαρκήσιος ντε Σαντ), όταν καταχτιέται σ[FONT="]ʼ ένα σημείο, ή επεκτείνεται και σε όλα τα άλλα ή μαραίνεται και πεθαίνει. Τα «γαμοτράγουδα» λοιπόν της Καθαρής Δευτέρας και τα άλλα «στιχάκια» αναπόφευκτα εκτρέπονται και προς άλλες κατευθύνσεις με αφετηρία πάντοτε την ερωτική πράξη. Ποικιλοτρόπως σχολιάζουν ή περιγράφουν πρόσωπα και πράγματα του χωριού και της καθημερινότητάς του. Παλαιότερα σχολίαζαν ακόμα και τους άρχοντες και τις αρχόντισσες. Ας μην ξενούμε την καταγωγή της φράσης «Άκουσε τα εξ αμάξης»[/FONT]
Ωστόσο, ακόμη και στις μέρες μας, όπου οι διαφημίσεις οι οποίες μπαίνουν στα σπίτια μας καθημερινά, χρησιμοποιούν το σεξ ακόμη και για να πουλήσουν γιαούρτια, τα γαμοτράγουδα δεν είναι αποδεκτά από την εξουσία αλλά και τον υποκριτικό καθωσπρεπισμό μας. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια, που η Δόμνα Σαμίου, τραγουδίστρια και ερευνήτρια που αφιέρωσε τη ζωή της στη διάσωση της δημοτικής μας παράδοσης, αντιμετώπισε τη δικαιοσύνη για έναν δίσκο με γαμοτράγουδα που εξέδωσε, με ένα έξοχο κείμενο του καθηγητή Mιχάλη Kοπιδάκη στην κουβερτούρα, το οποίο χρησιμοποιώ κι εγώ ως πηγή.
Σε άλλη πάλι περίπτωση, το ΕΣΡ καταδίκασε το ραδιοφωνικό σταθμό του Σκάι, επειδή φιλοξένησε αποκριάτικα τον Τζίμη Πανούση, ο οποίος τραγουδούσε γαμοτράγουδα. Το μυστικό ήταν ότι η αποκριά εκείνης της χρονιάς έπεφτε μέσα στην προεκλογική περίοδο (πάντα τις αποκριές θα έπρεπε να γίνονται οι εκλογές, αφού πάντοτε εκλέγονται μασκαράδες, οι οποίοι έχουν καταστήσει τη βουλή καρνάβαλο, θα μπορούσε να πει κανείς) κι ο Τζιμάκος έδωσε πολιτική χροιά στα τραγούδια αυτά, χροιά που όπως είπαμε έχουν κι από τη φύση τους.
Ωστόσο, το έθιμο αυτό της αποκριάς, τα σκωπτικά, ασεβή και άσεμνα τραγούδια και στιχάκια, είναι τόσο αρχαίο, που θα τρόμαζε κανείς εάν ήξερε τι είναι αυτό που κατακρίνει. Έχει τις ρίζες του στις Διονυσιακές οργιαστικές λατρείες (κάποιοι λένε πως είναι ακόμη αρχαιότερο), οι οποίες ήταν το απαραίτητο συμπλήρωμα στην λατρεία του Απόλλωνα, του θεού που συμβόλιζε το πνευματικό Φως, στην πιο ευγενή και θεία μορφή του. Οι λατρείες του Απόλλωνα διακρίνονταν από αυστηρότητα, καθαρότητα και πνευματικότητα. Οι αρχαίοι σοφοί όμως γνώριζαν καλά, πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να φτάσει στη Θέωση (ή Θέαση) μόνο μ' ένα τμήμα της ύπαρξής του. Μόνο αν μαζί με την έκσταση της διάνοιας και του πνεύματος έρθει και η έκσταση του σώματος, μπορεί ο άνθρωπος να αγγίξει την Αρμονία. Για περισσότερες πληροφορίες επ' αυτού, παραπέμπω σε κείμενο του Μίκη Θεοδωράκη περί συμπαντικής αρμονίας, το οποίο έχει παραθέσει ο Δόκτωρ κι έχω σχολιάσει εκτενώς, στην κάρτα του Άρματος.
Τούτη η παράδοση, εκτός από τη μυητική πτυχή της, είχε και μια ιδιαίτερα σημαντική κοινωνική λειτουργία. Κατʼ αρχάς, εξυπηρετούσε τη γονιμότητα και την αναπαραγωγή, αφού οι αρχαίοι γνώριζαν πως ναι μεν το σεξουαλικό ένστικτο «οφείλει» να υποστεί φραγμούς, ώστε η κοινωνία να ευσταθεί, όμως έχει απόλυτη ανάγκη από κάποια περίοδο ελεύθερης έκφρασης, ώστε να μην κατασταλεί εντελώς. Μέσω αυτού, προκαλούσε τη γενικότερη απελευθέρωση του ανθρώπου από την τάξη και την εξουσία, το απαραίτητο χάος μέσα στην τάξη για ένα μικρό διάστημα, ώστε να επέλθει τελικά η Προσαρμογή, με διατήρηση και ανανέωση της ανθρώπινης ζωτικότητας, αφού ο άνθρωπος «ξέδινε» από κάθε καταπίεση και φόρτιζε ξανά τις μπαταρίες του. Όπως υποστηρίζουν ψυχίατροι, ψυχολόγοι και φιλόσοφοι, η ελευθεριότητα στην έκφραση κατά τις αυστηρά ιδιωτικές στιγμές, κοινή εμπειρία, αλλά επίσης απόκρυφη, είναι πράξη ελευθερίας και αποδέσμευσης του σώματος και του ενστίκτου, πράξη λυτρωτική.
Κάτι τέτοιο αποτελούσε μια δικλίδα ασφαλείας, απαραίτητη για την ψυχική υγεία της κοινωνίας και των μελών της. Αυτός είναι ο λόγος που έννοιες όπως η κατάθλιψη, ήταν γνωστές μεν στους αρχαίους Έλληνες, αλλά εξαιρετικά σπάνιες, σε αντίθεση με την εποχή μας, όπου οι ψυχικές νόσοι τείνουν να πάρουν επιδημική μορφή.
Τούτη η παράδοση κατέληξε κάποια στιγμή, στην ακμή του Ελληνικού πολιτισμού, να μας δώσει τα αριστουργήματα του ιδιοφυούς Αριστοφάνη, που τόσο μοντέρνα κι ανατρεπτικά είναι ακόμη μέχρι τις μέρες μας. Πρόκειται δηλαδή, για την αρχική ρίζα αυτού που από εμάς έμαθε όλος ο κόσμος να αποκαλεί "Κωμωδία".
Αυτοί είναι οι κυριότεροι λόγοι, που αυτή η παράδοση επιβίωσε μέσα στους αιώνες, κόντρα στη θέληση της εκκλησίας, η οποία φυσικά ουδέποτε την αποδέχτηκε, αλλά όπως προαναφέραμε την πολέμησε με κάθε τρόπο.
Παρακάτω, παραθέτω κάποια γαμοτράγουδα που βρήκα μετά από μια μικρή βόλτα στο διαδίκτυο. Οι φίλοι συνομιλητές καλούνται να γράψουν τη γνώμη τους για το «φαινόμενο» των γαμοτράγουδων και γενικότερα περί αθυροστοστομίας στη λογοτεχνία, αλλά να μας προσφέρουν κι όσα τέτοια λογοτεχνικά κείμενα έχουν υπόψιν τους, ώστε μέσα στο φόρουμ της λογοτεχνίας να αποκτήσουμε τη δική μας συλλογή, χωρίς αστεράκια μάλιστα. Θερμή παράκληση, η δημοσίευση αυτών των τραγουδιών να μην γενικευτεί μέσα στο στέκι, παρά μόνο στο χώρο που δικαιωματικά τους ανήκει, το καλλιτεχνικό μας φόρουμ.
Τις Μιγάλες Απούκριες
που ανάβουν οι φωτιές
και ζητούν να βρουν ψωλές
για να σβήσουν οι φωτιές
άναψε και η Χριστίνα
που χʼ να γαμηθεί ένα μήνα,
άναψε κι η Παναγιώτα,
κακαρίζει σαν την κότα
κι ανεβαίνει κατεβαίνει
και την πούτσα δεν χορταίνει.
Μπρε-μπρε-μπρε-το μπουρανί
και τσʼ Χαλατσαινας το μνί.
(Τύρναβος)
Δεν θαυμάζιτι κουρίτσια
πως γαμεί η ψουλή τη νύχτα
δίχους φως, δίχους λυχνάρι
δίχως τα κεριά αναμμένα;
Δυο πουδάρια σηκωμένα
κι άλλα δυο γονατισμένα
μια κοιλιά πάνω στην άλλη
έχουνι χαρά μεγάλη.
(Μυτιλήνη)
Δυο κυράδες κάθονταν
έξω από την πόρτα τους,
μια της άλλης έλεγε:
-Έχει ο άντρας σου χοντρή;
-Έχει και παράχʼ μωρή!
-Δεν μου την εδανείζεις;
-Καποιανής τη δάνεισα
και μου την αρρώστησε
κʼ είδαμεν και πάθαμεν
για να την γιατρέψουμε.
Δώκαμεν και γιατρικά
δώδεκα καλάθια αυγά
κʼ έξη οκάδες βούτυρο
όσο να την δούμε ορθή
σαν αγγούρι τρυφερό.
(Ήπειρος)
Κίνησα να πάω στο μύλο/ Με τη θειά μου τη Βασίλω/ Και στα κοντοκαναλάκια/ Πιάσαμε τα παιχνιδάκια.
Σκουντά κείνη σκούντα 'γώ/ 'πουκάτω αυτή 'πουπάνω εγώ./ Αχ βρε θειά μου νάσαν ξένη/ τι καλά που θέλα γένει.
-Κάν' παιδί μου τη δουλειά σου/ και γω θάμαι πάλι θειά σου./ Στράγκα στρούγκα τη μαχαίρα/ Να κι ο μπάρμπας από πέρα.
-Τι την κάνεις βρε τη θειά σου/ αχ που να καεί η καρδιά σου./ -Πόνος μπάρμπα μ' τήνε πιάνει/ την πλακώνω για να γιάνει/ -Πλάκωσ' την καλά παιδί μου/ όπου νάχεις την ευχή μου.
[Πηγές]
https://eyploia.aigaio-net.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=2012
https://www.tzimakos.gr/print.php?id=mme/2004/press80.php
https://www.poiein.gr/archives/804/index.html
https://www.lifo.gr/blogs/greendim/15086
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Νωεύς
Τιμώμενο Μέλος
Ο Ιάσων αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλλεται Μαθητής/τρια και μας γράφει από Άγιο Πνεύμα (Σέρρες). Έχει γράψει 5,713 μηνύματα.
08-03-09
23:29
...και γ..ώ την έρευνά σου! Εξαιρετικό!
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 57 ετών, επαγγέλλεται Συγγραφέας και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
09-03-09
02:23
Θα συνεισφέρω κι εγώ με ένα θαυμάσιο σατιρικό (ή σατυρικό σωστότερα) ποίημα του "καταραμένου" Κεφαλονίτη ποιητή
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ
Η ΨΩΛΗ
Ω πούτσε, καπιτάνιε του ψωλώνε,
που σαν κομμάτι τράβο ξεφυτρώνεις,
παρπάλι, που τσι τρύπες του μουνιώνε
ξεσκλάς και με τον κώλο τσʼ ανταμώνεις,
Σώπρεπε στο ρουθούνι όντες θυμώνης,
για προφυλαχτικό του γυναικώνε,
ένα από κειά τα σίδερα να χώνης
που βάνουνε στη μούρη του σκυλιώνε.
Κι όντες σώρχεται η λύσσα να γαμήσης,
νά ʼχει εκειός που σʼ έχει ασκιά σπασμένα,
να τρίβεσαι εκεί μέσα ώς νʼ αποχύσης.
Γιατί και ποιό μουνί κάνει για σένα
πούτσαρδε, καπιτάνιε του ψωλώνε,
που ημπορείς νά ʼσαι αργούντουλας καϊκιώνε;
Απόλυτα εναρμονισμένος με τη διονυσιακή παράδοση, φυσικά δεν υπήρξε αρεστός στην εξουσία και τον κοινωνικό καθωσπρεπισμό της εποχής του. Το γεγονός ότι δε δίσταζε να εκφράζει ελεύθερα και ανεπηρέαστα τις απόψεις του στηλιτεύοντας την υποκρισία, αποτέλεσε την κύρια αιτία για τη φυλάκιση, τους διωγμούς και τους αφορισμούς που γνώρισε κυρίως από την εκκλησία.
Το ποίημα αυτό, το έχω από δεκαεπτά χρονών, όταν μου το έδωσαν η μάνα μου και ο πατέρας μου, που το διάβασαν, γέλασαν και σκέφτηκαν πως έπρεπε να το δω κι εγώ...
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ
Η ΨΩΛΗ
Ω πούτσε, καπιτάνιε του ψωλώνε,
που σαν κομμάτι τράβο ξεφυτρώνεις,
παρπάλι, που τσι τρύπες του μουνιώνε
ξεσκλάς και με τον κώλο τσʼ ανταμώνεις,
Σώπρεπε στο ρουθούνι όντες θυμώνης,
για προφυλαχτικό του γυναικώνε,
ένα από κειά τα σίδερα να χώνης
που βάνουνε στη μούρη του σκυλιώνε.
Κι όντες σώρχεται η λύσσα να γαμήσης,
νά ʼχει εκειός που σʼ έχει ασκιά σπασμένα,
να τρίβεσαι εκεί μέσα ώς νʼ αποχύσης.
Γιατί και ποιό μουνί κάνει για σένα
πούτσαρδε, καπιτάνιε του ψωλώνε,
που ημπορείς νά ʼσαι αργούντουλας καϊκιώνε;
Απόλυτα εναρμονισμένος με τη διονυσιακή παράδοση, φυσικά δεν υπήρξε αρεστός στην εξουσία και τον κοινωνικό καθωσπρεπισμό της εποχής του. Το γεγονός ότι δε δίσταζε να εκφράζει ελεύθερα και ανεπηρέαστα τις απόψεις του στηλιτεύοντας την υποκρισία, αποτέλεσε την κύρια αιτία για τη φυλάκιση, τους διωγμούς και τους αφορισμούς που γνώρισε κυρίως από την εκκλησία.
Το ποίημα αυτό, το έχω από δεκαεπτά χρονών, όταν μου το έδωσαν η μάνα μου και ο πατέρας μου, που το διάβασαν, γέλασαν και σκέφτηκαν πως έπρεπε να το δω κι εγώ...
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Isiliel
Επιφανές μέλος
Η Φεγγάρω αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 52 ετών και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 13,854 μηνύματα.
09-03-09
02:25
ΣΟΝΕΤΤΟ ΥΠ' ΑΡΙΘΜ.15
Εγώ ο άμετρος, που ζω μετρίως, στα τρία μου
σας γράφω, φίλοι να το ξέρετε! Σο-
βαρά ποθώ χυδαία να σας ξεχέσω
- ανάγκη δεν σας έχω... μήτε χρεία μου!
Στο πήδημα τα λόγια φτιάχνουν καύλα:
το χαίρεται ο γαμιάς να λέει γα-μή-σι
- κι αυτός, που λέξεις έχει να σκορπίσει,
ποτέ του δεν θα κοιμηθεί σε τάβλα.
Γαμίκουλες καλούς η γλώσσα θα 'χει στέψει,
μόνο όταν το κοράσι τους πιπώσει
στεγνά κι αγρίως -κοντά στο νου κι η γνώση.
Στεγνός στο πνεύμα μόνο μην και μείνω!
Η τέχνη του άντρα λέει: γαμώ με σκέψη∙
κι η πολυτέλεια: να γελάω, όταν χύνω!
ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ
Από το βιβλίο ΣΑΟΥΝΑ ΚΑΙ ΣΥΝΟΥΣΙΑ, Ύψιλον, Αθήνα 2005, σελ.43
Εγώ ο άμετρος, που ζω μετρίως, στα τρία μου
σας γράφω, φίλοι να το ξέρετε! Σο-
βαρά ποθώ χυδαία να σας ξεχέσω
- ανάγκη δεν σας έχω... μήτε χρεία μου!
Στο πήδημα τα λόγια φτιάχνουν καύλα:
το χαίρεται ο γαμιάς να λέει γα-μή-σι
- κι αυτός, που λέξεις έχει να σκορπίσει,
ποτέ του δεν θα κοιμηθεί σε τάβλα.
Γαμίκουλες καλούς η γλώσσα θα 'χει στέψει,
μόνο όταν το κοράσι τους πιπώσει
στεγνά κι αγρίως -κοντά στο νου κι η γνώση.
Στεγνός στο πνεύμα μόνο μην και μείνω!
Η τέχνη του άντρα λέει: γαμώ με σκέψη∙
κι η πολυτέλεια: να γελάω, όταν χύνω!
ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ
Από το βιβλίο ΣΑΟΥΝΑ ΚΑΙ ΣΥΝΟΥΣΙΑ, Ύψιλον, Αθήνα 2005, σελ.43
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
09-03-09
02:36
Σαν πληροφοριες, να ξερει καποιος τι ειναι, εχει ενα ενδιαφερον. Τα ποιηματα τα ιδια, τα βρηκα πολυ φτωχα και χυδαια ( παρολο που εχω ανεση να ακουω τις λεξεις ή και να χρησημοποιησω καμποσες) και χωρις εμπνευση . Μονο αυτο της Ηπειρου αξιζε.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 57 ετών, επαγγέλλεται Συγγραφέας και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
09-03-09
02:46
Φίλε Λόρυ, δεν θ' αποφύγω τον πειρασμό να παρατηρήσω, ότι μολονότι δηλώνεις άθεος, τα γούστα σου και η άποψή σου περί τέχνης, είναι πολύ εγγύτερα προς τας ελληνοχριστιανικάς αρχάς, από αυτά ημών των ενθέων. Ειρωνία, isn't it...
Δεν είσαι υποχρεωμένος να συμμετάσχεις πάντως...
Δεν είσαι υποχρεωμένος να συμμετάσχεις πάντως...
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
09-03-09
03:06
Δεδομενου φιλε GC οτι δεν δηλωσα ποτε αθεος, μα αγνωστικιστης, πεφτεις εξω. 2ον αμφιβαλλω αν μπορεις να μιλησεις γενικα περι της αποψεως μου περι τεχνης. Αυτο θα ελεγα οτι ειναι κατι για το οποιο σχηματιζουμε γνωμη οταν γνωρισουμε καποιον, και μαλιστα οταν δουμε και συζητησουμε τις προτιμησεις του, και αρκετα σφαιρικα. 3ον, οπως ειπα ηδη, δεν εχω προβλημα με την αθυροστομια, και δεν εχω καμια σχεση με θρησκειες και ειδικα χριστιανισμο. Μπορω ομως να κρινω πότε κατι εχει εμπνευση και πότε οχι, και να μη το θεωρησω τεχνη μονο και μονο επειδη περιεχει βωμολοχιες και ο μεσος αναγνωστης θα το απορριψει, αρα θα αισθανθω προοδευτικος ή κοντρα στο ρευμα ή "in" ή κουλτουρέ. Δε λεω φυσικα οτι το εκανε καποιος απο εσας εδω. Εγω απλα δε βρηκα εξυπναδα στο στιχο , εμπνευση και ομορφια (και οχι λογω των λεξεων). Εκτος, επαναλαμβανω απο αυτο της Ηπειρου.
Σαφως και γνωριζω οτι αν δεν επιθυμω δε θα συμμετεχω. Ελπιζω το "συμμετοχη", να περιλαμβανει και την αποψη μας για ενα θεμα, και οχι μονο την προσκομιση ποιηματων.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Isiliel
Επιφανές μέλος
Η Φεγγάρω αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 52 ετών και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 13,854 μηνύματα.
09-03-09
03:12
Ένα πασίγνωστο γαμοτράγουδο που ίσως κι εσείς, όπως κι εγώ, είχατε τραγουδήσει όταν είσαστε παιδιά.
Πρώτη φορά το άκουσα από τη θεϊκή φωνή της Μαρίζας Κωχ.
Πώς το τρίβουν το πιπέρι
Πώς το τρί- βλάχα μου καλή,
πώς το τρίβουν το πιπέρι;
Πώς το τρίβουν το πιπέρι
του διαβόλου οι καλογέροι;
Με το γό- βλάχα μου μωρή,
με το γόνατο το τρίβουν.
Με το γόνατο το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με την μύ- βλάχα μου μωρή,
με την μύτη τους το τρίβουν.
Με την μύτη τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με την γλώ- βλάχα μου μωρή,
με την γλώσσα τους το τρίβουν.
Με την γλώσσα τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με τον κώ- βλάχα μου καλή,
με τον κώλο τους το τρίβουν.
Με τον κώλο τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με τον πού- βλάχα μου καλή,
με τον πούτσο τους το τρίβουν.
Με τον πούτσο τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Πρώτη φορά το άκουσα από τη θεϊκή φωνή της Μαρίζας Κωχ.
Πώς το τρίβουν το πιπέρι
Πώς το τρί- βλάχα μου καλή,
πώς το τρίβουν το πιπέρι;
Πώς το τρίβουν το πιπέρι
του διαβόλου οι καλογέροι;
Με το γό- βλάχα μου μωρή,
με το γόνατο το τρίβουν.
Με το γόνατο το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με την μύ- βλάχα μου μωρή,
με την μύτη τους το τρίβουν.
Με την μύτη τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με την γλώ- βλάχα μου μωρή,
με την γλώσσα τους το τρίβουν.
Με την γλώσσα τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με τον κώ- βλάχα μου καλή,
με τον κώλο τους το τρίβουν.
Με τον κώλο τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με τον πού- βλάχα μου καλή,
με τον πούτσο τους το τρίβουν.
Με τον πούτσο τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλικάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Isiliel
Επιφανές μέλος
Η Φεγγάρω αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 52 ετών και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 13,854 μηνύματα.
09-03-09
11:11
Ίσως αρκετοί (μέσα σ' αυτούς κι εγώ μέχρι πρότινος) δε γνωρίζουν, ότι ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Γιώργος Σεφέρης, βραβευμένος με νόμπελ Λογοτεχνίας, είχε εκδώσει μια συλλογή με τίτλο "Εντεψίζικα" (=πρόστυχα), με τολμηρό περιεχόμενο, με το ψευδώνυμο Μαθιός Πασχάλης, γύρω στο 1940.
Από αυτή την ποιητική συλλογή είναι και τα ποιήματα που ακολουθούν:
2.
Η κόρη είχε στο πράμα της πλήθος εφόδια
κ' ένα ταξίμετρο δεμένο με καλώδια·
σαν της είπα: "Τί θές;"
μ' αποκρίθη: "Δραχμές
ενενήντα, χωρίς τα διόδια."
("Τα Λιμερίκια" από την αγγλική λέξη Limerick που σημαίνει: πεντάστιχο σατιρικό ποίημα)
----
1.
Ζεστάθη το φουστάνι σου στ' όμορφο καλοκαίρι.
Βγάλ' το και δώσ' μου το λαγό για να χαρεί μαχαίρι.
- Σαν πύρωσα, σα φούντωσα, πέταξα το φουστάνι.
Πιάσ' το λαγό μου και θα δεις την κάμα πώς δαγκάνει.
----
5.
Γυμνή 'σουν, σαν τα κύματα, πώς κάνου σα θυμώσου',
κ' ήταν λεπίδι η πλώρη μου πού 'κοψε τον ανθό σου.
- Βάλε ξανά την πλώρη σου στο θυμωμένο κύμα,
και σκαμπανέβαζέ τηνε, κ' εγώ φυσώ σου πρύμα.
----
4.
Είδα στον ύπνο μου όνειρο, κι ας το ξηγά όποια θέλει,
μέσα σε φύκια κατσαρά πως κάρφωνα ένα χέλι.
- Τα φύκια αν ήταν κατσαρά και τ' όνειρο σου ατόφιο,
το χέλι σου που μού 'θεξες, τό 'βγαλες κ' ήταν ψόφιο.
----
3.
Τα μούρα σου τα βυσσινιά διψώ να τα δαγκώσω·
κι ο κότσυφάς σου αν πειραχτεί, μαχαίρι θα του δώσω.
- Τα μούρα μου τα βυσσινιά, ποιός έχει εξιά θα πάρει,
κι ο κότσυφας μου είναι πουλί και θέλει κυνηγάρη.
("Διπλές Μαντινάδες για μαχαίρια")
----
3.
Στο φως του λύχνου σ' έγδυσα, στο χάραμα είχες χύσει
και στο καταμεσήμερο κέρατα μού 'χες στήσει.
(Μαντινάδες)
----
Πηγή
(η συλλογή θεωρήθηκε δευτερευούσης σημασίας και αποσιωπήθηκε...)
Από αυτή την ποιητική συλλογή είναι και τα ποιήματα που ακολουθούν:
2.
Η κόρη είχε στο πράμα της πλήθος εφόδια
κ' ένα ταξίμετρο δεμένο με καλώδια·
σαν της είπα: "Τί θές;"
μ' αποκρίθη: "Δραχμές
ενενήντα, χωρίς τα διόδια."
("Τα Λιμερίκια" από την αγγλική λέξη Limerick που σημαίνει: πεντάστιχο σατιρικό ποίημα)
----
1.
Ζεστάθη το φουστάνι σου στ' όμορφο καλοκαίρι.
Βγάλ' το και δώσ' μου το λαγό για να χαρεί μαχαίρι.
- Σαν πύρωσα, σα φούντωσα, πέταξα το φουστάνι.
Πιάσ' το λαγό μου και θα δεις την κάμα πώς δαγκάνει.
----
5.
Γυμνή 'σουν, σαν τα κύματα, πώς κάνου σα θυμώσου',
κ' ήταν λεπίδι η πλώρη μου πού 'κοψε τον ανθό σου.
- Βάλε ξανά την πλώρη σου στο θυμωμένο κύμα,
και σκαμπανέβαζέ τηνε, κ' εγώ φυσώ σου πρύμα.
----
4.
Είδα στον ύπνο μου όνειρο, κι ας το ξηγά όποια θέλει,
μέσα σε φύκια κατσαρά πως κάρφωνα ένα χέλι.
- Τα φύκια αν ήταν κατσαρά και τ' όνειρο σου ατόφιο,
το χέλι σου που μού 'θεξες, τό 'βγαλες κ' ήταν ψόφιο.
----
3.
Τα μούρα σου τα βυσσινιά διψώ να τα δαγκώσω·
κι ο κότσυφάς σου αν πειραχτεί, μαχαίρι θα του δώσω.
- Τα μούρα μου τα βυσσινιά, ποιός έχει εξιά θα πάρει,
κι ο κότσυφας μου είναι πουλί και θέλει κυνηγάρη.
("Διπλές Μαντινάδες για μαχαίρια")
----
3.
Στο φως του λύχνου σ' έγδυσα, στο χάραμα είχες χύσει
και στο καταμεσήμερο κέρατα μού 'χες στήσει.
(Μαντινάδες)
----
Πηγή
(η συλλογή θεωρήθηκε δευτερευούσης σημασίας και αποσιωπήθηκε...)
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 57 ετών, επαγγέλλεται Συγγραφέας και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
09-03-09
21:54
Η Αγάθη
Στην καρδιά δεν είχε αγκάθι
στο μυαλό τριβέλ' η Αγάθη:
πάντα πρίμο τον αέρα
νύχτα μέρα!
Ήξερε πως αν τα κλείσει,
άλλη δεν υπάρχει λύση
κ' έτσι βάλθηκε νωρίς
ναν τους έχει τρεις.
Έναν είχε το συμβίο
τον καλό κουμπάρο δύο,
τρίτον, παληκάρι αψό
του συμβίου τον ανηψό.
Μονοιασμένοι, αγαπημένοι,
τέσσερις αγκαλιασμένοι!
Δέκα χρόνια, είκοσι χρόνια;
Μα σαν ήρθανε τα χιόνια
και μαράθηκε το σώμα,
πριν καλοχορτάσει ακόμα,
και λακήξανε μια Τρίτη
πρώτοι, δεύτεροι και τρίτοι,
χτύπαε το ξερό η Αγάθη
στην κοτρώνα για να μάθει:
«Τόσα χρόνια, τρεις μονάχα;
Χίλιους νά χα!».
Κώστας Βάρναλης.
Αυτό δεν είναι ακριβώς γαμοτράγουδο, με την έννοια πως δεν παρουσιάζεται η ερωτική πράξη με "χυδαίες" εκφράσεις, αλλά το όλο κλίμα πιστεύω ότι ανήκει στην ίδια παράδοση. Ο Βάρναλης ήταν από τους κατ' εξοχήν αθυρόστομους ποιητές και αυτό ήταν για τον ίδιο πολιτική θέση...
Στην καρδιά δεν είχε αγκάθι
στο μυαλό τριβέλ' η Αγάθη:
πάντα πρίμο τον αέρα
νύχτα μέρα!
Ήξερε πως αν τα κλείσει,
άλλη δεν υπάρχει λύση
κ' έτσι βάλθηκε νωρίς
ναν τους έχει τρεις.
Έναν είχε το συμβίο
τον καλό κουμπάρο δύο,
τρίτον, παληκάρι αψό
του συμβίου τον ανηψό.
Μονοιασμένοι, αγαπημένοι,
τέσσερις αγκαλιασμένοι!
Δέκα χρόνια, είκοσι χρόνια;
Μα σαν ήρθανε τα χιόνια
και μαράθηκε το σώμα,
πριν καλοχορτάσει ακόμα,
και λακήξανε μια Τρίτη
πρώτοι, δεύτεροι και τρίτοι,
χτύπαε το ξερό η Αγάθη
στην κοτρώνα για να μάθει:
«Τόσα χρόνια, τρεις μονάχα;
Χίλιους νά χα!».
Κώστας Βάρναλης.
Αυτό δεν είναι ακριβώς γαμοτράγουδο, με την έννοια πως δεν παρουσιάζεται η ερωτική πράξη με "χυδαίες" εκφράσεις, αλλά το όλο κλίμα πιστεύω ότι ανήκει στην ίδια παράδοση. Ο Βάρναλης ήταν από τους κατ' εξοχήν αθυρόστομους ποιητές και αυτό ήταν για τον ίδιο πολιτική θέση...
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Tsipouro
Διάσημο μέλος
Ο Tsipouro αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 36 ετών, επαγγέλλεται Κτηνίατρος και μας γράφει από Σουηδία (Ευρώπη). Έχει γράψει 3,037 μηνύματα.
10-03-09
09:59
Πούτσα μου πως κατάντησες εσύ σε τέτοιο χάλι,
που όταν μύριζες μουνί γινόσουνε μεγάλη;
Αγρίευες και θέριευες, γινόσουν άνω κάτω
και ξέσκιζες της καθεμιάς το μούνο και τον πάτο!
Τώρα κλεισμένη στο βρακί, δε με ζητάς πιχνίδια,
μον' κάθεσαι κι αναπαύεσαι στα ένδοξα αρχίδια...
(Άγνωστος)
που όταν μύριζες μουνί γινόσουνε μεγάλη;
Αγρίευες και θέριευες, γινόσουν άνω κάτω
και ξέσκιζες της καθεμιάς το μούνο και τον πάτο!
Τώρα κλεισμένη στο βρακί, δε με ζητάς πιχνίδια,
μον' κάθεσαι κι αναπαύεσαι στα ένδοξα αρχίδια...
(Άγνωστος)
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Ο Δεσμώτης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 46 ετών. Έχει γράψει 4,605 μηνύματα.
14-03-09
04:16
Ας ρίξουμε και μια σοβαρή πενιά...
Καταρχήν, εξυπονοείται ένας καθόλα σαφής διαχωρισμός του "ποιος" από το "τι", στον λόγο...
Οι λέξεις δεν ανήκουν σε πρόσωπα, ανήκουν στο Λόγο.
Όπως ακριβώς το να γράψεις ένα πετυχημένο ποίημα δε σημαίνει απαραίτητα πως είσαι
κάτι παραπάνω από τους άλλους, έτσι και το να γράψεις ένα γαμοτράγουδο δε σημαίνει ότι είσαι πιο μάγκας, πιο νταής ή ανηθικότερος.
Ας μείνουν μακρυά οι όποιοι αφορισμοί βασισμένοι στο υποκείμενο του λόγου.
Ούτε άμα γράψεις ένα πετυχημένο ποίημα σημαίνει αναγκαστικά πως έχεις κότσια.
Κότσια έχουν οι πυροτεχνουργοί, οι εργολάβοι κηδειών κι οι ακροβάτες που έλεγε κι ο Γκιμοσούλης.
(γαμοτράγουδων included)Κάποιος, αδαής ή περισπούδαστος της ποίησης (σπουδαγμένη ποίηση είναι σαν να πρέπει να πάρεις κάποιο είδος πτυχίου για να βάλεις λεξούλες στα ενδότερα της ψυχής σου. Φευ και πάλι φευ...) ίσως πει:
Σπερμολογίες και μικρονοϊκά σχόλια and that's all...
Χρειάζεται, βέβαια, και κάποιος Υπέρτατος Μέγας Γενικός Επιθεωρητής, να αποφανθεί από άμβωνος που θα΄λεγε κι ο Χάουλας (χοχοχο) για τις ευρύτητες και τις στενότητες, και κατά συνείδηση, να αποσύρει..(
)Από Επιθεωρητές είμεθα πλήρεις. Από σπερμολογίες, δεν είμαι βέβαιος μιας και πάντα θα θέλουμε να το εκτοξεύουμε εις την σπερματοδόχο μιας καπότας ή πάνω σε ένα γυναικείο γλουτό ή ακόμη και στην κοιλιακή της χώρα ...(έχει και συνέχειες αλλά λέω να μη το χονδρύνω, λολ εις το διηνεκές).
Mη σας τρομάζει ο Γενικός Επιθεωρητής Κλουζώ. Παντού υπάρχει ένας.
Βέβαια, το ήθος και η ευγένεια των συνεργατών του στεκιού ειναι παγκοίνως γνωστά και η προβολή ενός τέτοιου θέματος τα αναδεικνύει όσο τίποτα...(ψιλοάσχετο)
Για μένα οι γαμοποιητάρηδες είναι αξιοπρεπείς, ταλαντούχοι και το δηλώνουν ανερυθρίαστα αναλαμβάνοντας το (όντως τεράστιο) προσωπικό κόστος γραφής. Το κυριότερο: αγαπούν την ποίηση και δεν ασχολούνται ποτέ με τους τύπους (η ποίηση δεν υπακούει σε μοτίβα κι εξισώσεις κι ούτε και πρέπει...).
Γιατί να καρδιολακταρούμε σε κάθε "χύνω", κάθε "ψωλή" στυτή; Τι αλλάζει δηλαδή προφέροντας τη λέξη "μόριο" ή "πέος" από το "ερυθροκέφαλος μουνογαμίκουρας" ή το "ξεσκιστρόλας πουτσοφτυαρίγκος" ή την έκφραση "μωρό μου θες ένα χειροποίητο ψωλομπίφτεκο" ? Ελπίζω να μη μπουν αστερίσκοι. Φχαριστώ.
Ένα άλλο ζήτημα, pour moi, είναι το ζήτημα των απειρότεχνων διαπλεκόμενων χαλβάδων που πρεσβεύουν την ηθική προηγούμενων αιώνων.
Ερώτημα προς απάντηση: Πλήττεται το σώμα (άραγε) της καλής ποιήσεως όταν αφειδώλευτα προσφέρονται εκφράσεις της αλάνας σε ένα ποιητικό σχήμα;
Η αξιοπρέπεια είναι συναρτώμενη των λέξεων και των εκφράσεων;
Δηλ αν είμαι ευγενής στις λέξεις δε μπορώ να σε γαμήσω με τις πράξεις μου (ή τις απραξίες μου) και την "καλή" συμπεριφορά μου με άριστη κατα τα άλλα προφορική διαγωγή του λεκτικού ορίζοντα;
Δεν είναι αξιοπρεπείς γραφιάδες οι ψωλο/μουνο-ποιητάδες; Θέλουν διακήρυξη δηλωμένης αξιοπρέπειας για ανάπτυξη κάποιου κύρους όσοι αποκηρύττουν τα πονήματά τους; Κι εδώ δεν αναφέρομαι μόνο για τα ως τώρα παρατιθέμενα ποιήματα αλλά και για όλων των λογής τα αθυρόστομα δημιουργήματα, από κριτικές τέχνης (ω ναι) μέχρι μανιφέστα ιδεών ολόκληρα...
Πιστεύω επίσης και με ιατρική ορολογία ότι η χειρουργική αφαίρεση που έγινε και συνεχίζει να γίνεται αέναα στο χώρο της αθυρόστομης έκφρασης κι εξωποιητικά, χρειάζεται και εξαιρετική διάγνωση.
Και μια δήλωση του στυλ "σπερμολογίες μπλαμπλα, δε ντρέπεται που λογίζεται και άνθρωπος της ποίησης" δε μου αρκεί.
Μπάϊδεγουέι, πόσο αλήθεια ποιητικά απροσδόκητoς είναι ο χαρακτηρισμός "μαραμένες" για τις "πούτσες";
Εδώ, άλλωστε, δε χρειάζεται διάγνωση. Το πράγμα μιλάει από μόνο του, after a serious timeline! (λολάρισμα ανακούρκουδα)
Λετς ντάνς. σαλ γουι?
πσ. Πείνασα και μόνο γαμοπίλαφο έχω. Το κρεατάκι δεν σώθηκε. Ειρωνία του...τόπικ;
Και μετά σου λέει ότι η καταγωγή δεν είναι σημάδι (με καλή ακίδα και τέλεια σκόπευση).
Μιας και το ληξουριώτικο αίμα ρέει στις δεσμώτιες φλέβες...
Πάνω κι από την κρίση (Χαουλάκι), η μόνη διάθεση που έχω είναι να βρω κι άλλα του ποιήματα…
Εύγε.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 57 ετών, επαγγέλλεται Συγγραφέας και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
14-03-09
19:17
Και μετά σου λέει ότι η καταγωγή δεν είναι σημάδι (με καλή ακίδα και τέλεια σκόπευση).
Μιας και το ληξουριώτικο αίμα ρέει στις δεσμώτιες φλέβες...
Πάνω κι από την κρίση (Χαουλάκι), η μόνη διάθεση που έχω είναι να βρω κι άλλα του ποιήματα…
Εγώ δεν θα παραθέσω άλλο του ποίημα τούτη τη στιγμή, αλλά κάτι απείρως απολαυστικότερο: Απόσπασμα από το κείμενο του αφορισμού του Ανδρέα Λασκαράτου από την εκκλησία της εποχής.
[QUOTE="Ιερά" Σύνοδος]«Εάν όμως παρακούσει ταις εκκλησιαστικαίς ταύταις παραινέσεις και μη εις το πυρ δώσει τα παρ' αυτώ σωζόμενα αντίτυπα της παρ' αυτού εκδοθείσης Βίβλου, έχομεν αυτόν αφωρισμένον παρά Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος, παρά της Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής του Χριστού Εκκλησίας, παρά των τριακοσίων δέκα και οκτώ θεοφόρων πατέρων, έστω τρέμων και στένων επί της γης ως ο Κάιν, κληρονομησάτω τη λέπραν του Γιεζί και την αγχόνην του Ιούδα. Ταύτα μεν, η δε του Θεού χάρις και το άπειρον έλεος, και η ευχή και η ευλογία της ημών ταπεινότητος είη μετά πάντων ημών».[/QUOTE]
Πιστεύω ότι η σύγκριση είναι καταλυτική. Κανένα από τα λάγνα στιχουργήματα που έχουν έως τώρα παρατεθεί στο παρόν θέμα δεν αγγίζει καν την αισχρότητα και τον αποτροπιαστικόν του παραπάνω αποσπάσματος, όπως και την αποστροφή που προκαλεί στον σκεπτόμενο αναγνώστη. Δεν είναι καθόλου τυχαία η άποψη που έχει η πλειοψηφία των στεκιτών περί θρησκείας και δη της ελληνορθόδοξης χριστιανικής.
Τα γαμοτράγουδα περιέχουν ασύστολη τη δημιουργική χαρά του γεννήτορα, του τράγου του Παν-τός, εν πλήρη αθωότητα. Το μεγαλείο της απόλαυσης μιας ζωής που διαρκεί μονάχα για μια μέρα. Τι σύγκριση μπορεί να γίνει άραγε με την υποκριτική "ταπεινότητα" του αφοριστηρίου; Με τέτοιες θρησκευτικές απόψεις είχε έρθει σε επαφή και ο Alister Crowley και κατέληξε Καϊνίτης. Υπό παρόμοιες συνθήκες, είναι τιμή σου να ομοιάζεις του Ιούδα...
Για λόγους δικαιοσύνης, θα πρέπει πάντως ν' αναφέρω ότι η άρση του αφορισμού του έγινε μετά από επίμονες προσπάθειες του μητροπολίτη Ζακύνθου Γεράσιμου Δόριζα, ο οποίος ήταν φίλος και θαυμαστής του. Έχει φαίνεται και η εκκλησία τις φωτεινές της πλευρές...
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
DrStrangelove
Περιβόητο μέλος
Ο DrStrangelove αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλλεται Μοντέλο. Έχει γράψει 5,311 μηνύματα.
14-03-09
21:02
'Οταν "προδίδεις" ή εγκαταλείπεις έναν Ιούδα του "παντός", της ίδιας της ζωής, δεν είσαι εσύ ο Ιούδας. Αυτό θα μπορούσαμε να πούμε ισχύει όχι μόνο στις σχέσεις Εκκλησίας - διαννόησης/τέχνης, αλλά και στις διαπροσωπικές σχέσεις...Δυστυχώς όμως, όσοι αφορίζουν τους "αμαρτωλούς" πιστεύω ακόμα ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το κάνουν όχι επειδή πιστεύουν στο θεό, αλλά επειδή δεν γνωρίζουν την αληθινή ζωή. Και μερικούς δεν μπορείς να τους κάνεις με καμμία δύναμη να θελήσουν να την ζήσουν. Εύχομαι μια μέρα, πριν είναι αργά, να το καταλάβουν από μόνοι τους.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Isiliel
Επιφανές μέλος
Η Φεγγάρω αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένη. Είναι 52 ετών και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 13,854 μηνύματα.
14-03-09
21:25
Με την ευκαιρία θα ήθελα να παραθέσω ένα σχετικό άρθρο:
H ηθική της λογοτεχνίας και η Εκκλησία
(ΤΟ ΒΗΜΑ Online)
Γ. ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ | Κυριακή 20 Φεβρουαρίου 2005
Μολονότι καθημερινά μας κατακλύζουν διάφορες πολύχρωμες εκκλησιαστικές ιστορίες (ροζ, μαύρες κτλ.), πρόθεσή μας δεν είναι να εκφράσουμε και εμείς οδύνη και θλίψη για τα συμβαίνοντα. Αρκετοί το έχουν κάνει ήδη. Ούτε πρόκειται να αρχίσουμε να σείουμε επιτιμητικά το δάχτυλό μας. Δεν είμαστε τιμητές και μάλιστα τιμητές των τιμητών. Οχι επειδή δεν μας αφορούν τα γεγονότα. Ζούμε χρόνια τώρα έναν ιδιότυπο εκκλησιαστικό κρατισμό και έχουμε γίνει μάρτυρες (και θύματα) ενός ασύστολου κληρικαλισμού. Αρκεί να θυμηθούμε τη διαβόητη υπόθεση με τις ταυτότητες, στην οποία πολλοί από τους σημερινούς εγκαλουμένους είχαν (και έχουν) πρωταγωνιστικό ρόλο. Μας ενδιαφέρουν, και μάλιστα πάρα πολύ, οι θεσμοί αλλά δεν τους συνδέουμε με τα πρόσωπα. 'H με τις κρεβατοκάμαρές τους. Επιπλέον είναι τουλάχιστον αφελές να πιστέψουμε ότι μία ωραία πρωία άρχισε η Εκκλησία να κάνει νερά. Χρόνια τώρα τα ξέρουμε. H κατάσταση αυτή δεν εμφανίστηκε ξαφνικά. Απλώς τώρα φωτίστηκαν περισσότερο τα πράγματα καθώς η Εκκλησία έπεσε - φευ - θύμα της δικής της στρατηγικής. Αψήφησε έναν βασικό κανόνα της πολιτικής: όταν διαλαλείς την αρετή σου στεντορείως, προστάτευε καλά την άσχημη πλευρά σου. Οσο πιο πολύ αυτοδιαφημίζεσαι από άμβωνος τόσο πιο γρήγορα σε φτάνουν τα πόδια του Σατανά. Ευλογημένο το χαμηλό προφίλ.
* H ιστορία του έθνους
Δεν θρηνούμε, λοιπόν, δεν καταδικάζουμε τα προσωπικά κανενός, και προφανώς δεν επιχαίρουμε. Αφού όμως τα θέλουν όλα οι Αγιοι Πατέρες, μπορούμε να πούμε: Ας πρόσεχαν.
Με το παρόν κείμενο θέλουμε απλώς να υπενθυμίσουμε ένα θέμα που διατρέχει συνεχώς τη νεότερη λογοτεχνία μας, από τον Ροΐδη (για να αρχίσουμε από κάπου) ως τον Καζαντζάκη, τον Εμπειρίκο και τον Ελύτη: την ανήθικη και υποκριτική στάση εκπροσώπων της Εκκλησίας. Αναφέρουμε αυτούς τους συγγραφείς όχι διότι είναι οι μόνοι που ασχολήθηκαν με εκκλησιαστικές ατασθαλίες και σκάνδαλα αλλά επειδή και πολύ γνωστοί είναι και εγνωσμένης λογοτεχνικής αρετής. Θα είχε πάντως ενδιαφέρον μια σχετική μελέτη με αυτό το θέμα. Για να φανεί πως όσα μοιάζουν να μας ξαφνιάζουν σήμερα έχουν πολύ βαθιές ρίζες. Αλλά και για να φανούν ακόμη δύο σοβαρότερα ζητήματα: πρώτον, ότι η «ηθική» που υποστηρίζει η λογοτεχνία είναι καταφανώς ανώτερη από οποιαδήποτε εκκλησιαστικού τύπου «ηθική» διότι η λογοτεχνική «ηθική» δεν χρωματίζεται ποτέ από υποκρισία· δεύτερον, το ενδιαφέρον της λογοτεχνίας για την Εκκλησία ούτε πατερναλιστικό είναι ούτε δείχνει απαξίωση. Ποτέ η λογοτεχνία μας, όσο αυστηρή και αν στάθηκε προς την Εκκλησία, δεν υπήρξε άδικη καί απαξιωτική. Τουναντίον, κάθε φορά που η εκκλησιαστική αρχή νομίζει ότι η ίδια και η «ηθική» της θίγονται από τη λογοτεχνία, εμφανίζεται και εκδικητική και άδικη. Για έναν απλό λόγο: οι λογοτέχνες μας γνωρίζουν και σέβονται την ιστορία του έθνους ενώ οι περισσότεροι Αγιοι Πατέρες είναι άσχετοι με τα ελληνικά γράμματα και τη λογοτεχνία μας, γι' αυτό και εκδικητικοί. Ο Καζαντζάκης είναι το γνωστότερο παράδειγμα αυτής της ιερής εκδικητικότητας. Τελευταίο παράδειγμα επιθετικότητας, η ανιστόρητη άποψη ότι τα τολμηρά τραγούδια της Κυρίας Δόμνας Σαμίου μάς χαλούν τα ήθη. Αλλά τα όποια γαμοτράγουδα ή τα όποια «άσεμνα» δημοτικά τραγούδια είναι σε σύγκριση με τον λόγο κάποιων ιεραρχών ύμνοι αγγελικοί.
* H αγαθότητα του λογοτέχνη
Ωστόσο η εν λόγω υποθετική μελέτη θα ήταν λειψή αν δεν αναφερόταν και στον προφητικό, τον «ιερατικό» λόγο πολλών συγγραφέων μας. Που θέλοντας προφανώς να καταγγείλουν μια παρηκμασμένη θεολογία καταφεύγουν σε έναν δικό τους ιεροπρεπή λόγο. «Θεολογούν» για να δώσουν στη φωνή τους την επισημότητα και το κύρος ενός λόγου που σήμερα έχει ατονήσει: του εκκλησιαστικού. Επειδή ποιο άλλο μπορεί να είναι το νόημα του προφητικού αναγνώσματος από το Αξιον Εστί ειμή η πρόταση να αντικατασταθεί ένας φθαρμένος και φθαρτικός θεολογικός λόγος; «Χρόνους πολλούς μετά την Αμαρτία που την είπανε Αρετή μέσα στις εκκλησίες και την ευλόγησαν. Λείψανα παλιών άστρων και γωνιές αραχνιασμένες τ' ουρανού σαρώνοντας η καταιγίδα που θα γεννήσει ο νους του ανθρώπου. Και των αρχαίων Κυβερνητών τα έργα πληρώνοντας η Χτίσις, θα φρίξει (...)». Ετσι ακριβώς πρέπει να εκλάβουμε και τον αιρετικό λόγο της Υψικαμίνου: «H πολίχνη της ρουμανικής πεδιάδος θα ακμάση. Μια μέρα θα φυτρώσουν στα μέγαρά της πλατανοφόρα δένδρα που θα κρατούν στα χέρια τους ρομφαίες ή λόγχες πεπυρακτωμένες. Το άρρωστο κριάρι που στεγάζεται σήμερα στον μητροπολιτικό ναό της θα αντικατασταθή με μια γυναίκα διαρκώς συνουσιαζομένη (...)». Τι άλλο είναι αυτό παρά η απροκάλυπτη νοσταλγία μιας νέας εγκόσμιας ηθικής; ενός νέου Διαφωτισμού; Ακόμη και ο ευσεβής Παπαδιαμάντης μοιάζει να δημιουργεί μια δική του, προσωπική θεολογία καθώς παραμένει συνεχώς έξω από την κεντρική, ας πούμε, εκκλησιαστική εξουσία. H αγαθότητα του λογοτέχνη Παπαδιαμάντη ξεπερνά κάθε ιερατικό κήρυγμα, γι' αυτό και η προσπάθεια ορισμένων να θέσουν στην υπηρεσία τους τον μεγάλο μας συγγραφέα συνιστά ύβρι.
* Αρετή και ανηθικότητα
Λογοτεχνία λοιπόν και Εκκλησία είναι, δυστυχώς, ασύμβατες έννοιες· ακόμη και όταν η λογοτεχνία θεολογεί. Επειδή η «Εκκλησία» της λογοτεχνίας δεν έχει καμία εξουσία, δεν υποκρίνεται, δεν καταπιέζει, δεν καταδικάζει. Δεν διαχωρίζει «αμαρτωλούς» και «μη αμαρτωλούς», «δικούς μας» και «ξένους», «ευσεβείς» και «ασεβείς». H «ηθική» που εκπορεύεται από τη λογοτεχνία, ακόμη και αν μοιάζει ανατρεπτική και προκλητική, παραμένει τελικά απροσποίητη και διαυγής. 'H για να το πούμε διαφορετικά: η λογοτεχνία είναι αθωότερη από κάθε θεσμό. Ακόμη και όταν η λογοτεχνία κρίνεται «ανήθικη», η αρετή που πηγάζει από τα κείμενά της είναι ανώτερη από την αρετή των εκκλησιαστικών ρητόρων. Το μόνο σημείο στο οποίο λογοτεχνία και Εκκλησία μπορούν να συναντώνται είναι η ποιότητα των κειμένων τους. Το Ασμα Ασμάτων, η Αποκάλυψη του Ιωάννη, οι Υμνοι του Ρωμανού είναι κείμενα υψηλής λογοτεχνίας. Ενέχουν τη δική τους ηθική, η οποία δεν πρέπει αναγκαστικά να ταυτίζεται με την «ηθική» των ιερωμένων. H ωραιότητά τους είναι από μόνη της αποκαλυπτική και παιδαγωγική. «H Ποίηση» γράφει ο Ελύτης «έγινε για να διορθώνει τα λάθη του Θεού· ή, εάν όχι, τότε για να δείχνει πόσο λανθασμένα εμείς συλλάβαμε τη δωρεά του».
O κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
H ηθική της λογοτεχνίας και η Εκκλησία
(ΤΟ ΒΗΜΑ Online)
Γ. ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ | Κυριακή 20 Φεβρουαρίου 2005
Μολονότι καθημερινά μας κατακλύζουν διάφορες πολύχρωμες εκκλησιαστικές ιστορίες (ροζ, μαύρες κτλ.), πρόθεσή μας δεν είναι να εκφράσουμε και εμείς οδύνη και θλίψη για τα συμβαίνοντα. Αρκετοί το έχουν κάνει ήδη. Ούτε πρόκειται να αρχίσουμε να σείουμε επιτιμητικά το δάχτυλό μας. Δεν είμαστε τιμητές και μάλιστα τιμητές των τιμητών. Οχι επειδή δεν μας αφορούν τα γεγονότα. Ζούμε χρόνια τώρα έναν ιδιότυπο εκκλησιαστικό κρατισμό και έχουμε γίνει μάρτυρες (και θύματα) ενός ασύστολου κληρικαλισμού. Αρκεί να θυμηθούμε τη διαβόητη υπόθεση με τις ταυτότητες, στην οποία πολλοί από τους σημερινούς εγκαλουμένους είχαν (και έχουν) πρωταγωνιστικό ρόλο. Μας ενδιαφέρουν, και μάλιστα πάρα πολύ, οι θεσμοί αλλά δεν τους συνδέουμε με τα πρόσωπα. 'H με τις κρεβατοκάμαρές τους. Επιπλέον είναι τουλάχιστον αφελές να πιστέψουμε ότι μία ωραία πρωία άρχισε η Εκκλησία να κάνει νερά. Χρόνια τώρα τα ξέρουμε. H κατάσταση αυτή δεν εμφανίστηκε ξαφνικά. Απλώς τώρα φωτίστηκαν περισσότερο τα πράγματα καθώς η Εκκλησία έπεσε - φευ - θύμα της δικής της στρατηγικής. Αψήφησε έναν βασικό κανόνα της πολιτικής: όταν διαλαλείς την αρετή σου στεντορείως, προστάτευε καλά την άσχημη πλευρά σου. Οσο πιο πολύ αυτοδιαφημίζεσαι από άμβωνος τόσο πιο γρήγορα σε φτάνουν τα πόδια του Σατανά. Ευλογημένο το χαμηλό προφίλ.
* H ιστορία του έθνους
Δεν θρηνούμε, λοιπόν, δεν καταδικάζουμε τα προσωπικά κανενός, και προφανώς δεν επιχαίρουμε. Αφού όμως τα θέλουν όλα οι Αγιοι Πατέρες, μπορούμε να πούμε: Ας πρόσεχαν.
Με το παρόν κείμενο θέλουμε απλώς να υπενθυμίσουμε ένα θέμα που διατρέχει συνεχώς τη νεότερη λογοτεχνία μας, από τον Ροΐδη (για να αρχίσουμε από κάπου) ως τον Καζαντζάκη, τον Εμπειρίκο και τον Ελύτη: την ανήθικη και υποκριτική στάση εκπροσώπων της Εκκλησίας. Αναφέρουμε αυτούς τους συγγραφείς όχι διότι είναι οι μόνοι που ασχολήθηκαν με εκκλησιαστικές ατασθαλίες και σκάνδαλα αλλά επειδή και πολύ γνωστοί είναι και εγνωσμένης λογοτεχνικής αρετής. Θα είχε πάντως ενδιαφέρον μια σχετική μελέτη με αυτό το θέμα. Για να φανεί πως όσα μοιάζουν να μας ξαφνιάζουν σήμερα έχουν πολύ βαθιές ρίζες. Αλλά και για να φανούν ακόμη δύο σοβαρότερα ζητήματα: πρώτον, ότι η «ηθική» που υποστηρίζει η λογοτεχνία είναι καταφανώς ανώτερη από οποιαδήποτε εκκλησιαστικού τύπου «ηθική» διότι η λογοτεχνική «ηθική» δεν χρωματίζεται ποτέ από υποκρισία· δεύτερον, το ενδιαφέρον της λογοτεχνίας για την Εκκλησία ούτε πατερναλιστικό είναι ούτε δείχνει απαξίωση. Ποτέ η λογοτεχνία μας, όσο αυστηρή και αν στάθηκε προς την Εκκλησία, δεν υπήρξε άδικη καί απαξιωτική. Τουναντίον, κάθε φορά που η εκκλησιαστική αρχή νομίζει ότι η ίδια και η «ηθική» της θίγονται από τη λογοτεχνία, εμφανίζεται και εκδικητική και άδικη. Για έναν απλό λόγο: οι λογοτέχνες μας γνωρίζουν και σέβονται την ιστορία του έθνους ενώ οι περισσότεροι Αγιοι Πατέρες είναι άσχετοι με τα ελληνικά γράμματα και τη λογοτεχνία μας, γι' αυτό και εκδικητικοί. Ο Καζαντζάκης είναι το γνωστότερο παράδειγμα αυτής της ιερής εκδικητικότητας. Τελευταίο παράδειγμα επιθετικότητας, η ανιστόρητη άποψη ότι τα τολμηρά τραγούδια της Κυρίας Δόμνας Σαμίου μάς χαλούν τα ήθη. Αλλά τα όποια γαμοτράγουδα ή τα όποια «άσεμνα» δημοτικά τραγούδια είναι σε σύγκριση με τον λόγο κάποιων ιεραρχών ύμνοι αγγελικοί.
* H αγαθότητα του λογοτέχνη
Ωστόσο η εν λόγω υποθετική μελέτη θα ήταν λειψή αν δεν αναφερόταν και στον προφητικό, τον «ιερατικό» λόγο πολλών συγγραφέων μας. Που θέλοντας προφανώς να καταγγείλουν μια παρηκμασμένη θεολογία καταφεύγουν σε έναν δικό τους ιεροπρεπή λόγο. «Θεολογούν» για να δώσουν στη φωνή τους την επισημότητα και το κύρος ενός λόγου που σήμερα έχει ατονήσει: του εκκλησιαστικού. Επειδή ποιο άλλο μπορεί να είναι το νόημα του προφητικού αναγνώσματος από το Αξιον Εστί ειμή η πρόταση να αντικατασταθεί ένας φθαρμένος και φθαρτικός θεολογικός λόγος; «Χρόνους πολλούς μετά την Αμαρτία που την είπανε Αρετή μέσα στις εκκλησίες και την ευλόγησαν. Λείψανα παλιών άστρων και γωνιές αραχνιασμένες τ' ουρανού σαρώνοντας η καταιγίδα που θα γεννήσει ο νους του ανθρώπου. Και των αρχαίων Κυβερνητών τα έργα πληρώνοντας η Χτίσις, θα φρίξει (...)». Ετσι ακριβώς πρέπει να εκλάβουμε και τον αιρετικό λόγο της Υψικαμίνου: «H πολίχνη της ρουμανικής πεδιάδος θα ακμάση. Μια μέρα θα φυτρώσουν στα μέγαρά της πλατανοφόρα δένδρα που θα κρατούν στα χέρια τους ρομφαίες ή λόγχες πεπυρακτωμένες. Το άρρωστο κριάρι που στεγάζεται σήμερα στον μητροπολιτικό ναό της θα αντικατασταθή με μια γυναίκα διαρκώς συνουσιαζομένη (...)». Τι άλλο είναι αυτό παρά η απροκάλυπτη νοσταλγία μιας νέας εγκόσμιας ηθικής; ενός νέου Διαφωτισμού; Ακόμη και ο ευσεβής Παπαδιαμάντης μοιάζει να δημιουργεί μια δική του, προσωπική θεολογία καθώς παραμένει συνεχώς έξω από την κεντρική, ας πούμε, εκκλησιαστική εξουσία. H αγαθότητα του λογοτέχνη Παπαδιαμάντη ξεπερνά κάθε ιερατικό κήρυγμα, γι' αυτό και η προσπάθεια ορισμένων να θέσουν στην υπηρεσία τους τον μεγάλο μας συγγραφέα συνιστά ύβρι.
* Αρετή και ανηθικότητα
Λογοτεχνία λοιπόν και Εκκλησία είναι, δυστυχώς, ασύμβατες έννοιες· ακόμη και όταν η λογοτεχνία θεολογεί. Επειδή η «Εκκλησία» της λογοτεχνίας δεν έχει καμία εξουσία, δεν υποκρίνεται, δεν καταπιέζει, δεν καταδικάζει. Δεν διαχωρίζει «αμαρτωλούς» και «μη αμαρτωλούς», «δικούς μας» και «ξένους», «ευσεβείς» και «ασεβείς». H «ηθική» που εκπορεύεται από τη λογοτεχνία, ακόμη και αν μοιάζει ανατρεπτική και προκλητική, παραμένει τελικά απροσποίητη και διαυγής. 'H για να το πούμε διαφορετικά: η λογοτεχνία είναι αθωότερη από κάθε θεσμό. Ακόμη και όταν η λογοτεχνία κρίνεται «ανήθικη», η αρετή που πηγάζει από τα κείμενά της είναι ανώτερη από την αρετή των εκκλησιαστικών ρητόρων. Το μόνο σημείο στο οποίο λογοτεχνία και Εκκλησία μπορούν να συναντώνται είναι η ποιότητα των κειμένων τους. Το Ασμα Ασμάτων, η Αποκάλυψη του Ιωάννη, οι Υμνοι του Ρωμανού είναι κείμενα υψηλής λογοτεχνίας. Ενέχουν τη δική τους ηθική, η οποία δεν πρέπει αναγκαστικά να ταυτίζεται με την «ηθική» των ιερωμένων. H ωραιότητά τους είναι από μόνη της αποκαλυπτική και παιδαγωγική. «H Ποίηση» γράφει ο Ελύτης «έγινε για να διορθώνει τα λάθη του Θεού· ή, εάν όχι, τότε για να δείχνει πόσο λανθασμένα εμείς συλλάβαμε τη δωρεά του».
O κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 57 ετών, επαγγέλλεται Συγγραφέας και μας γράφει από Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
14-03-09
22:49
Ας δούμε επ' αυτού, μερικά αποσπάσματα από κείμενα του Ανδρέα Λασκαράτου:
Ο Νόμος του Θεού δεν θέλει μπορέσει ποτέ να είναι η θρησκεία των παπάδωνέ μας. Εμείς θέλουμε έναν κλήρον, και έναν πολυάριθμον κλήρον, μα χάρισμα! Για να πιτύχομε το χάρισμα εδεχθήκαμε διά παπάδες μας τους ύστερους χαμάληδες, και τους εδώσαμε απολυσιά να ζούνε με το έργον τους...
«Θρησκεία». Tα μυστήρια της Kεφαλονιάς, 1856. Δημ. Mάργαρης (επιμ.), Aνδρέας Λασκαράτος. Σατιρικοί και ευθυμογράφοι. Bασική Bιβλιοθήκη, 23. «Aετός» A.E., 1954. 124.
Η θρησκεία που μας πρέπει δεν είναι η θρησκεία που συμφέρει τους παπάδες μας, αλλʼ η θρησκεία που πρέπει της Θεότητος. Εις το να αναδεχθούμε τη θρησκεία του Θεού δεν πρέπει να συσταλθούμε μήτε την κοινωνίαν. Εμείς είμαστε η κοινωνία, και εις εμάς πρέπει η διεύθυνση της θρησκείας.
«Θρησκεία». Tα μυστήρια της Kεφαλονιάς, 1856. Δημ. Mάργαρης (επιμ.), Aνδρέας Λασκαράτος. Σατιρικοί και ευθυμογράφοι. Bασική Bιβλιοθήκη, 23. «Aετός» A.E., 1954. 125.
Αν ο Χριστός οργίσθηκε τόσο επειδή οι Εβραίοι εμπήκανε στο Ναό να πουλήσουνʼ πιτσούνια, πόσο δεν ήθελε οργισθή τώρα να βλέπη τους Χριστιανούς να χτιούνε Ναούς για να πουλούνε θρησκεία!
«Θρησκευτικά». Tα μυστήρια της Kεφαλονιάς, 1856. Άπαντα, Α´. Εκδόσεις «Άτλας», 1959. 123.
Κυρίως, σε δύο περίστασες οι χριστιανοί κάνουν επίδειξη Χριστιανικής θρησκείας, 1ον όταν κανείς τούς αδικήσει και θέλουνε να δείξουνε το τρομερόν της αδικίας οπού τους εγίνηκε· 2ον όταν ετοιμάζονται νʼ αδικήσουν κανένανε και έχουνε χρεία να υποκριθούνε χρηστότητα, για νʼ απατήσουνε το υποκείμενο που σχεδιάζουνε νʼ αδικήσουνε.
«Θρησκευτικά». Tα μυστήρια της Kεφαλονιάς, 1856. Δημ. Mάργαρης (επιμ.), Aνδρέας Λασκαράτος. Σατιρικοί και ευθυμογράφοι. Bασική Bιβλιοθήκη, 23. «Aετός» A.E., 1954. 129.
Στέκω, Πανιερώτατε, και παρατηρώ που οι χριστιανοί σήμερα έχουνε στην πουσνάρα [= σακκούλα] τους τριώ λογιώνε θρησκείες.
Μία που τήνε λένε και δεν τήνε κάνουνε.
Μία που τήνε κάνουνε και δεν τήνε λένε.
Και μία που και τήνε λένε και τήνε κάνουνε.
Η πρώτη είναι η θρησκεία του Χριστού, η δεύτερη του Διαόλου, η τρίτη τση Κοιλιάς.
«Θρησκευτικά, 2». Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς, 1856. Δημ. Μάργαρης (επιμ.), Ανδρέας Λασκαράτος. Σατιρικοί και ευθυμογράφοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 23. «Αετός» Α.Ε., 1954. 129.
Γιατί, όπως μας λέει ο καθηγητής Γιώργης Γιατρομανωλάκης, τι άλλο είναι αυτό παρά η απροκάλυπτη νοσταλγία μιας νέας εγκόσμιας ηθικής, ενός νέου Διαφωτισμού;
Αυτό που είναι φανερό από τα παραπάνω, είναι ότι οι λογοτέχνες της αθυρόστομης εκφοράς του λόγου, δεν επιθυμούν να γκρεμίσουν οπωσδήποτε τη θρησκεία. Ζητούν κι απαιτούν με τον τρόπο τους μια νέα θρησκεία και μια καινούρια ηθική, με επίκεντρο τον άνθρωπο κι όχι τις ανάγκες της εκάστοτε εξουσίας. Όμως, όπως είπε κι ο Κώστας Βάρναλης, μιλώντας για την "Ιερά" Σύνοδο ("Σαράντα σβέρκοι βοδινοί με λιγδωμένες μπούκλες", όπως τους αποκαλεί συλλήβδην ο ποιητής)
Κι οι των επίγειων αγαθών σφιχτοί νοικοκυρέοι,
ανοίξαν τα παράθυρα κι εκράξαν "Είστε αθέοι".
Όπως αναφέραμε από την αρχή του θέματος, η παράδοση του σκωπτικού, οργασμικού, "ανίερου" κι ανυπότακτου λόγου, δεν είχε απλά και μόνο σεξουαλικό προσανατολισμό, αλλά κυρίως στεκόταν με στάση άσεμνη, απέναντι στην εξουσία. Εάν σήμερα θεωρούμε ότι η εκκλησιαστική πνευματική αυθαιρεσία δεν μας αγγίζει, ή ότι απλά προσεγγίζει τη γραφικότητα, δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι χρωστάμε πολλά επ' αυτού, στους "καταραμένους" κι αφορεσμένους Ιούδες της λογοτεχνίας μας. Ποιος άραγε από εμάς θα δεχόταν να κάμει φυλακή για ένα σατιρικό στιχάκι;
[πηγή]
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Ο Δεσμώτης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 46 ετών. Έχει γράψει 4,605 μηνύματα.
15-03-09
19:25
Τα νεογνά, όπως και τα γλωσσίδια, ΕΝΙΟΤΕ εξέρχονται από περιοχές που δε γίνεται παρά να προσέξει κανείς.
Επίσης, η ζωή έχει καταδείξει με τους πιο απίθανους τρόπους ότι το μουνί σέρνει γαλέρα κι αυτό δεν το μετατρέπει σε ηθικό αυτουργό αλλά γιατί το καυλί τα θέλει και τα παθαίνει.
Δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι τώρα, μουνί να αγκυροβολεί σε πούτσο κι ο πούτσος να μην το θέλει.
Αυτό, όμως, ούτε αθωότητα συνιστά ούτε ενοχή. Είναι φυσική συνέπεια των πραγμάτων.
Και δικαιολογεί, τουλάχιστον, την καχυποψία.
Τα αναβλύζοντα νάματα της ποίησης εξέρχονται κι από βαθύ κάθισμα δια των μαραμένων πουλιών, πως να το κάνουμε;
Τώρα όσο για τα αφοριστήρια επιτροπών των θρησκειών (και δεν περιορίζομαι στα χριστιανορθόδοξα), δεν είμαι από αυτούς που θα ρίξουν νεράκι στο μύλο τους γιατί κι η αρνητική εκπομπή σχολίων είναι κι αυτή διαφήμιση.
Απλώς παθαίνω αλλεργίες από τα παπαγαλάκια διαθηκών και ψαλτηρίων, από κείνους τους άθλιους γενειοφόρους που μετέχουν σε προκρούστιες ομάδες και που όταν συμβαίνει να συναντήσουν μια φωνή διαφορετικού βεληνεκούς γραφής, μεγαλώνουν την κλίμακα της ανορθόδοξης μαλακίας τους, πάνε και ρωτάνε -για να ρίξουν λάδι στη φωτιά- τους πιστούς, ψοφάνε για τη γνώμη σου, σχεδόν εκλιπαρούν...γίνονται οι πιστοί της κοιλιάς τους που θα'λεγε κι ο Λασκαράτος.
Πόσο πιο υποκριτικό...
Μία επιγραμματική απάντηση προς όλους αυτούς τους μαυροφορεμένους με παπαδοφούστανα θα ήταν κι αυτή: Μωρέ δε μου γαμιέστε;
Τρίψτε, λέω γω καλύτερα, τα γεννητικά σας όργανα, κρυφά πίσω από το καμπαναριό κι αφήστε τας ψυχάς στους ιδιοκτήτες των να τις κάνουν ό,τι ο καθείς γουστάρει.Πουλήστε κανα παστέλι (ή μαντολάτο για να θυμιθούμε και τη καταγωγή του Λασκαράτου) κι αφήστε το πούλημα της θρησκείας γιατί είναι σοβαρό το ζήτημα..
Κάποτε στο Ηρώδειο, εμφανίστηκε και η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης να τη διευθύνει Έλληνας… Την πέσανε λοιπόν τα παπαγαλάκια στο Μάνο Χατζιδάκι να τον ρωτήσουν πως βλέπει το γεγονός…
Εκείνος απάντησε: Η ογχήστγα των πετγελαίων!!!
Και ξέρετε γιατί το θυμάμαι τώρα;
Γιατί το είπε στην ώρα του. Όπως ακριβώς κι ο Λασκαράτος. ΠΛηρώνοντας τα όποια κόστη.
Μετά ο καθένας γίνεται "εύκολος" Επιμυθεύς…
Αν γράψω κάτι παρόμοιο, απευθυνόμενος κυρίως σε αυτόν που θεωρώ θύμα εξουσίας ή θρησκείας (τι περίεργο, σα να έγραψα δυο φορές το "εξουσία", ένιωσα) ή ακόμη και της τζούφιας λογοτεχνίας, νομίζετε πως θα διαψευστώ;
Μαλακία που τη παίρνει κάποιος πίσω με παρέμβαση ατόμου από τον ίδιο κύκλο αυτού που τη διέπραξε, νομίζω ότι είναι αποτυχημένο μπάλωμα που μετά πάροδο κάποιου καιρού, ξεχαρβαλώνεται χειρότερα.
Τι εννοώ..
Το ότι ο Οδυσσέας Ελύτης λεγόταν Αλεπουδέλης και η φαμίλια του έβγαζε σαπούνια με ωραίες ανάγλυφες άγκυρες, αισθητικά σαπούνια θα έλεγα, δεν μας απασχόλησε γιατί η ανάγνωση της ποίησής του δεν ήταν σε κάποια ανισότητα με την προβολή της.
Το πράγμα αρχίζει να ενοχλεί την αισθητική μου όταν υπάρχουν ανισότητες περιεχομένου και προβολής. Οπότε αναδύεται ο εξωποιητικός παράγων…κοινώς μια μονομερής ιδιοτέλεια που εγγίζει την αδιαντροπιά έστω κι αν γίνεται για κάποιο φαινομενικά καλό.
Γιατί κυρίως το θύμα με ενδιαφέρει, όχι αυτοί που ανοίγουν πόρτες παρηγοριάς και πίσω μιλάνε για ψώνια, καντήλια και αφοριστικές συναρτήσεις…
Διατηρώ κάποια επιφύλαξη, βεβαίως μιας και δεν γνωρίζω τον Δόριζα. Απλώς, με τσιγκλά ο τίτλος του.
Πάντως και σουρρεαλιστικά σκεπτόμενος, μπορούμε ΚΑΙ ευγενικά να πούμε ότι η εκκλησία σε αυτόν τον τόπο είναι γυμνή. Είναι ένα ακόμα πρόβλημα ύφους συν ότι τη κατατάσσει, υπο αυτή τη λογική σε μία εξαίσια κατηγορία θεμάτων προς έμπνευση κάποιου γαμοτράγουδου (λόγω γύμνιας). Λοοοοοοοοοοολ.
Αχ κι αυτή η κλιμακωτή κατάβαση στη διάψευση από τη νέα γενιά, πόσο πολύ πονάει…χμ;
Ζωγράφος ο Ανδρίκος.
Πάντως, ο καθένας διαθέτει ικανότητα αυτοπροστασίας ικανή… τουλάχιστον έτσι εικάζουμε…
Ξέχασε αυτήν που δεν τη λένε και δεν την κάνουνε κι είναι η θρησκεία των παλινδρομούντων χριστιανών και νομίζω πως εδώ ανήκουν τα 3/5 του σώματος των πιστών...
Η απαρέσκεια σ'οτιδήποτε, θέλει λεπτότητα. Και βέβαια το λεκτικό ύφος δεν είναι χονδροειδές επειδή θίγει την χριστεπώνυμη ηθική κάποιων τραγόμορφων με ίσο.
Και είναι δοκιμαστήριο ευγένειας και υπομονής…
όχι φατούρο στα διαλείμματα...
Χαμογέλασα (ευγενικά) με τους βοδινούς σβέρκους και τις λιγδωμένες μπούκλες. Τι πετυχημένα!
Για μένα το ενδιαφέρον είναι ο επίλογος.
Αυτό που δεν έγραψες, Κέος, αλλά σαφώς συγκινησιακά υπονόησες είναι ότι πενθούμε ένα κομμάτι της νιότης μας που έλεγε ότι θα γινόμασταν άλλοι. Δικαιούμαστε νομίζω αυτή τη στιγμούλα (όσο κι αυτό το τόπικ - ισως το καλύτερο που έχω συμμετάσχει ποτέ, μιας και δίνει λαβές για μυριάδες σχόλια σε μυριάδες μυριάδων προεκτάσεις. Γιατί δεν είναι το θέμα τα σεξουαλικά υπονοούμενα, είναι μια εγκατεστημένη ηθική σαν λοβοτομή στα κεφάλια μας από μια κάστα ανθρώπων, διαχειριστάδων της ηθικής. Καιρός να ξυπνήσουμε από το λήθαργο γιατί δεν είμεθα πλέον σπόροι να περιμένουμε ένα ρυτιδιασμένο χέρι να μας ποτίσει για να βλαστάνουμε. Έχουμε ήδη βλαστήσει. Το θέμα πια έχει μετατεθεί στο "ποιο είναι το σημείο μαράνσεως" του καθενός μας. Καιρος να φανεί, god damn it...)
…Σε φιλώ καυτά.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Ο Δεσμώτης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 46 ετών. Έχει γράψει 4,605 μηνύματα.
20-03-09
01:06
Μερικοί συνειρμοί στο ρόλο συνενζύμων: (κοσίν δεν έλεγαν και μια τραγουδιστριούλα;)
1. Συστατικά επιτυχίας δεν υπάρχουν. Αν μία τέχνη είναι καλή δεν αναλογεί πάντα σε μια "έξω από τα δόντια" τέχνη. Αρκεί να βρεθούν τα κατάλληλα περάσματα. Γλάστρες από λέξεις με τρυπούλες από κάτω για να στραγγίζουν..διότι μερικές είναι σαθρές και κάποια μέρα σπάνε.
2. Η επιδεξιότητα δεν γεννάει τον επίδοξο. Ο επίδοξος γεννιέται από τη χαρά της γραφής και της δημιουργίας. Πάντως, υποδορίως κινούμενα τα νερά δια των αθυρόστομων εκφράσεων δύσκολα να καταστούν στάσιμα. Φαίνεται -σε τέτοια γραφή- να κοχλάζουν διάφορες εντάσεις συναισθημάτων.
3. Ποιητές σαν τον Λασκαράτο, τον Βάρναλη και άλλους (πχ Μπωντλαίρ), ιδιαίτερα του σουρεάλ σκηνικού, σίγουρα δεν είναι άδοξοι ποιητές, είναι αδικημένοι...αλλά στη χώρα μας είναι πολλοί αυτοί που παίρνουν λιγότερα απʼ όσο αξίζουν.
Προσωπικά, σε ευχαριστώ, Κώστα που τον θύμησες...
4. Διαβλέπω τους παραμονεύοντες κινδύνους μέσα από την αθυρόστομη γραφή. Ακούω να λένε πολλοί "για σκέψου κι αυτόν που δεν έχει κάνει ακόμα το μηδενικό του, έναν αριθμό" και μηχανεύεται δούρειους ίππους κάτω από λεκτικά άλματα εις τριπλούν ή επι κοντώ (εξαρτάται κάθε φορά που προσγειώνεται, σε άμμο ή...απαλό αφρολέξ).
Και βέβαια έτσι είναι. Υπάρχει και ο καιροσκοπισμός. No doubt. Μα οι ποιητές ΔΕΝ είναι αγριόχορτα στην άκρη του δρόμου. Έρχονται από κοινωνικούς χώρους και πρέπει να πείσουν περιβάλλοντα γι αυτή τη “σπατάλη” που είναι η ενασχόληση με την ποίηση.
Θέλουν βεβαιότητες και πρωτίστως μια στοιχειώδη αναγνώριση, ότι δεν βαδίζουν στο κενό που ισοδυναμεί (το κενό) με κούφια λίστα ύβρεων, απλώς όχι αλφαβητικά δοσμένη αλλά ανάκατα.
Πάντως, οι στρουθοκάμηλοι της ωραιοσύνης μπορούν να λένε τη γνώμη τους και να ξαναγυρίζουν στον άμμο τους…δεν μ'αφορούν.
5. Υπάρχει μια αντίφαση στη κοινωνία που απο τη μια προπαγανδίζει την επιτυχία με όρους Αμερικής του '50 και το αίσθημα της περιττότητας που στέλνει μισό εκατομμύριο μετανάστες νέους και σπουδαγμένους έξω (που το πήγα τώρα) κι αυτό αντιπροσωπεύει κάπως και τα τεκταινόμενα στην ποίηση.
Η καχυποψία είναι το κυρίαρχο συναίσθημα στη δημοσιότητα οποιουδήποτε πράγματος, πόσο μάλλον στη λαγνεία των λέξεων που πρέπει να έχει ο ποιητής ή ο λογοτέχνης.
Και είναι κομματάκι δύσκολο για κάποιον που κυριαρχείται από την αφύπνιση της γραφής μέσα του και από τα πρότυπά του, να του πεις ότι πρέπει να αντιμετωπίζει το πράγμα σαν χομπίστας ή ότι αν θέλει να γράφει όπως μιλά, τότε καλύτερα να παρακολουθεί τσάμπιονς λιγκ και βραζιλιάνικα soaps.
Όπως αποτελεί και επώδυνο ξύπνημα το γεγονός πως ο χώρος της λογοτεχνίας είναι ένας χώρος κεκορεσμένος όπου βασιλέυει η μικροπρέπεια και όπου για να επιβιώσεις θέλει τακτικές, όχι μόνο άσχετες με αυτό που σε κινεί στη γραφή, αλλά που τη βάζουν σε άμεσο κίνδυνο από την αηδία που σου προκαλεί ο χώρος.
Εκτός από το να γράφεις, χρειάζονται και αντισώματα εναντίον της αηδίας για να συνεχίσεις που θα'λεγε κι ένας δάσκαλός μου.
6. Η σκληρότητα που χρειάζεται να αναπτύξει κάποιος για να περάσει μια τέχνη όπως η αθυροστομία ευάλωτη στην επιφάνεια της δημοσιότητας ώστε να την κάνει στοιχειωδώς ακουστή, έχει συνέπειες και στην ίδια την παραγωγή της.
7. Ό,τι και να λέμε, η επιφυλακτικότητα των διαχειριστών της δημοσιότητας (και δεν είναι λίγοι οι γαμημένοι) και η νιτσεϊκή φανφάρα αυτών που γράφουν, είναι οι δύο άκρες αυτής της έντασης.
8. Προτιμώ ένα στήθος μικρό από μια βυζάρα ΧΧL που με κάνει να ασφυκτιώ.
Πολλές φορές η υπερθερμασμένη εκφραστικότητα δεν είναι παρά η απάντηση σε ώρες επι ωρών τηλεοπτικού λόγου δίχως πνεύμα και σπιρτάδα, και μεγάλος εχθρός της ποιήσεως και της τέχνης κατ'επέκταση.
9. Κάποιοι πιστεύουν ότι για να υπάρξουν δεν υπάρχει όμοιός τους εξ ορισμού. Δεν έχουν ιδέα ότι πρέπει να το κατακτήσουν…οπότε η αθυροστομία δεν είναι ούτε καν διακοσμητικό. Είναι ό,τι μια πέρλα για μια ψητή τομάτα.
10. Προτιμώ να ασκούμαι στη συμβίωση με δεδομένη την ανομοιότητα μου με όλους αλλά και τις διαφορετικές ανα ημέρα διαθέσεις μου από την σύμπτυξη γραφικών ομάδων φανατικών της αθυροστομίας, γιατί έχει πάρει κι αυτό (όπως όλα) τον δρόμο της μοδός, όσο ποτέ...
Κυρίως όταν το επίπεδο είναι χαμηλό...
Αντιγράφω τα λόγια του Στανισλάβ Γιέρζυ Λέτς προς πάντα αποδέκτη:
"Για δες πόσο μικραίνουν οι νάνοι στη μεγένθυση"
Ευτυχώς το ιντερνετάκι δεν έχει περιορισμούς σελίδων και θα'χουμε να λέμε…
Ας συνεισφέρω κι εγώ με ένα αθυρόστομο της στιγμούλας:
Γ…..μώ τους χριστιανούς και δώρα φέροντες..
Αν η βία είναι το θηλυκό του βίου (κατά τους πειρασμούς του Αγίου Αντωνίου) τότε αγαπητοί μου δε θα΄ταν άδικο να σκεφτώ ότι όποιος δεν έβρισε ποτέ του μοιάζει να είναι στη ζωή νεκρός...
)1. Συστατικά επιτυχίας δεν υπάρχουν. Αν μία τέχνη είναι καλή δεν αναλογεί πάντα σε μια "έξω από τα δόντια" τέχνη. Αρκεί να βρεθούν τα κατάλληλα περάσματα. Γλάστρες από λέξεις με τρυπούλες από κάτω για να στραγγίζουν..διότι μερικές είναι σαθρές και κάποια μέρα σπάνε.
2. Η επιδεξιότητα δεν γεννάει τον επίδοξο. Ο επίδοξος γεννιέται από τη χαρά της γραφής και της δημιουργίας. Πάντως, υποδορίως κινούμενα τα νερά δια των αθυρόστομων εκφράσεων δύσκολα να καταστούν στάσιμα. Φαίνεται -σε τέτοια γραφή- να κοχλάζουν διάφορες εντάσεις συναισθημάτων.
3. Ποιητές σαν τον Λασκαράτο, τον Βάρναλη και άλλους (πχ Μπωντλαίρ), ιδιαίτερα του σουρεάλ σκηνικού, σίγουρα δεν είναι άδοξοι ποιητές, είναι αδικημένοι...αλλά στη χώρα μας είναι πολλοί αυτοί που παίρνουν λιγότερα απʼ όσο αξίζουν.
Προσωπικά, σε ευχαριστώ, Κώστα που τον θύμησες...
4. Διαβλέπω τους παραμονεύοντες κινδύνους μέσα από την αθυρόστομη γραφή. Ακούω να λένε πολλοί "για σκέψου κι αυτόν που δεν έχει κάνει ακόμα το μηδενικό του, έναν αριθμό" και μηχανεύεται δούρειους ίππους κάτω από λεκτικά άλματα εις τριπλούν ή επι κοντώ (εξαρτάται κάθε φορά που προσγειώνεται, σε άμμο ή...απαλό αφρολέξ).
Και βέβαια έτσι είναι. Υπάρχει και ο καιροσκοπισμός. No doubt. Μα οι ποιητές ΔΕΝ είναι αγριόχορτα στην άκρη του δρόμου. Έρχονται από κοινωνικούς χώρους και πρέπει να πείσουν περιβάλλοντα γι αυτή τη “σπατάλη” που είναι η ενασχόληση με την ποίηση.
Θέλουν βεβαιότητες και πρωτίστως μια στοιχειώδη αναγνώριση, ότι δεν βαδίζουν στο κενό που ισοδυναμεί (το κενό) με κούφια λίστα ύβρεων, απλώς όχι αλφαβητικά δοσμένη αλλά ανάκατα.
Πάντως, οι στρουθοκάμηλοι της ωραιοσύνης μπορούν να λένε τη γνώμη τους και να ξαναγυρίζουν στον άμμο τους…δεν μ'αφορούν.
5. Υπάρχει μια αντίφαση στη κοινωνία που απο τη μια προπαγανδίζει την επιτυχία με όρους Αμερικής του '50 και το αίσθημα της περιττότητας που στέλνει μισό εκατομμύριο μετανάστες νέους και σπουδαγμένους έξω (που το πήγα τώρα) κι αυτό αντιπροσωπεύει κάπως και τα τεκταινόμενα στην ποίηση.
Η καχυποψία είναι το κυρίαρχο συναίσθημα στη δημοσιότητα οποιουδήποτε πράγματος, πόσο μάλλον στη λαγνεία των λέξεων που πρέπει να έχει ο ποιητής ή ο λογοτέχνης.
Και είναι κομματάκι δύσκολο για κάποιον που κυριαρχείται από την αφύπνιση της γραφής μέσα του και από τα πρότυπά του, να του πεις ότι πρέπει να αντιμετωπίζει το πράγμα σαν χομπίστας ή ότι αν θέλει να γράφει όπως μιλά, τότε καλύτερα να παρακολουθεί τσάμπιονς λιγκ και βραζιλιάνικα soaps.
Όπως αποτελεί και επώδυνο ξύπνημα το γεγονός πως ο χώρος της λογοτεχνίας είναι ένας χώρος κεκορεσμένος όπου βασιλέυει η μικροπρέπεια και όπου για να επιβιώσεις θέλει τακτικές, όχι μόνο άσχετες με αυτό που σε κινεί στη γραφή, αλλά που τη βάζουν σε άμεσο κίνδυνο από την αηδία που σου προκαλεί ο χώρος.
Εκτός από το να γράφεις, χρειάζονται και αντισώματα εναντίον της αηδίας για να συνεχίσεις που θα'λεγε κι ένας δάσκαλός μου.
6. Η σκληρότητα που χρειάζεται να αναπτύξει κάποιος για να περάσει μια τέχνη όπως η αθυροστομία ευάλωτη στην επιφάνεια της δημοσιότητας ώστε να την κάνει στοιχειωδώς ακουστή, έχει συνέπειες και στην ίδια την παραγωγή της.
7. Ό,τι και να λέμε, η επιφυλακτικότητα των διαχειριστών της δημοσιότητας (και δεν είναι λίγοι οι γαμημένοι) και η νιτσεϊκή φανφάρα αυτών που γράφουν, είναι οι δύο άκρες αυτής της έντασης.
8. Προτιμώ ένα στήθος μικρό από μια βυζάρα ΧΧL που με κάνει να ασφυκτιώ.
Πολλές φορές η υπερθερμασμένη εκφραστικότητα δεν είναι παρά η απάντηση σε ώρες επι ωρών τηλεοπτικού λόγου δίχως πνεύμα και σπιρτάδα, και μεγάλος εχθρός της ποιήσεως και της τέχνης κατ'επέκταση.
9. Κάποιοι πιστεύουν ότι για να υπάρξουν δεν υπάρχει όμοιός τους εξ ορισμού. Δεν έχουν ιδέα ότι πρέπει να το κατακτήσουν…οπότε η αθυροστομία δεν είναι ούτε καν διακοσμητικό. Είναι ό,τι μια πέρλα για μια ψητή τομάτα.
10. Προτιμώ να ασκούμαι στη συμβίωση με δεδομένη την ανομοιότητα μου με όλους αλλά και τις διαφορετικές ανα ημέρα διαθέσεις μου από την σύμπτυξη γραφικών ομάδων φανατικών της αθυροστομίας, γιατί έχει πάρει κι αυτό (όπως όλα) τον δρόμο της μοδός, όσο ποτέ...
Κυρίως όταν το επίπεδο είναι χαμηλό...
Αντιγράφω τα λόγια του Στανισλάβ Γιέρζυ Λέτς προς πάντα αποδέκτη:
"Για δες πόσο μικραίνουν οι νάνοι στη μεγένθυση"
Ευτυχώς το ιντερνετάκι δεν έχει περιορισμούς σελίδων και θα'χουμε να λέμε…
Ας συνεισφέρω κι εγώ με ένα αθυρόστομο της στιγμούλας:
Γ…..μώ τους χριστιανούς και δώρα φέροντες..
Αν η βία είναι το θηλυκό του βίου (κατά τους πειρασμούς του Αγίου Αντωνίου) τότε αγαπητοί μου δε θα΄ταν άδικο να σκεφτώ ότι όποιος δεν έβρισε ποτέ του μοιάζει να είναι στη ζωή νεκρός...
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Tsipouro
Διάσημο μέλος
Ο Tsipouro αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 36 ετών, επαγγέλλεται Κτηνίατρος και μας γράφει από Σουηδία (Ευρώπη). Έχει γράψει 3,037 μηνύματα.
20-03-09
10:32
[offtopic]Και τότε γιατί οι μικροτσούτσουνοι αγοράζουν μεγεθυντές;;;[/offtopic]
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Δεσμώτης
Περιβόητο μέλος
Ο Δεσμώτης αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 46 ετών. Έχει γράψει 4,605 μηνύματα.
21-03-09
04:32
ΤΑΝΙΑ
Χειλάκια μισανοίγοντας φλογάτα, (μουνοχειλάκια για να'μαστε και μέσα)
(δαχτυλίδι, που σ' όλα το ταιριάζεις
τα στόματα, βυζαίνοντάς τα,) βγάζεις
γλωσσίτσα κατακόκκινη, σα γάτα,
τ' άπλερά* σου χαιράμενη μικράτα,
που σε κρουστάλλια μέσα τα μοιράζεις
αξεθύμαστα κι άσωστα. Ω! που βράζεις
σε πυροστιές* γονάτων, ίσα κράτα
την κνήμη και δοντάκια, ωσάν το ρύζι,
γελώντας δείχνε΄ αιώνιο πορφυρίζει
το ποίημα των ποδιών σου σε σκαρπίνι (αχ των ποδιώνε σου. αχ βαχ )
μεταξωτό κι ως την ψυχή βυθούνε
των σφυρών σου τα δίστιχα κι ανθούνε,
κολλύβρι*, που το φως σε καταπίνει!
Κώστας Βάρναλης (1884-1974)
Περιοδικό Γράμματα, Τόμος 2. Αρ. 21. 1914
*άπλερος: ασχημάτιστος, μη τέλεια διαπλασμένος.
* Πυροστιά: μεταλλικός τρίποδας για την τοποθέτηση της χύτρας στη φωτιά.
* κολλύβρι = κολιμπρί: εξωτικό πουλί με μακρύ ράμφος και πολύχρωμα φτερά.
Ο Βάρναλης την εποχή που δημοσίευσε το ποίημα "Τάνια", μαζί με άλλα δώδεκα ποιήματα, στο περιοδικό "Γράμματα" ήταν 31 ετών.
Ο ποιητής δείχνει ότι είναι απόλυτα κύριος των εκφραστικών του μέσων, έστω κι αν δεν αποφεύγει κάποιες λέξεις ή φράσεις που είναι υποταγμένες στο πνεύμα της ορθοδοξίας του Δημοτικισμού.
Στίχοι ρωμαλέοι , που είναι διαποτισμένοι από έντονο αισθησιασμό, προοιωνίζονται τον ποιητή που αργότερα θα συνδυάσει με μαεστρία το κοινωνικοπολιτικό με το ερωτικό μοτίβο...
Φιλούσκες.
Χειλάκια μισανοίγοντας φλογάτα, (μουνοχειλάκια για να'μαστε και μέσα
)(δαχτυλίδι, που σ' όλα το ταιριάζεις
τα στόματα, βυζαίνοντάς τα,) βγάζεις
γλωσσίτσα κατακόκκινη, σα γάτα,
τ' άπλερά* σου χαιράμενη μικράτα,
που σε κρουστάλλια μέσα τα μοιράζεις
αξεθύμαστα κι άσωστα. Ω! που βράζεις
σε πυροστιές* γονάτων, ίσα κράτα
την κνήμη και δοντάκια, ωσάν το ρύζι,
γελώντας δείχνε΄ αιώνιο πορφυρίζει
το ποίημα των ποδιών σου σε σκαρπίνι (αχ των ποδιώνε σου.
αχ βαχ )μεταξωτό κι ως την ψυχή βυθούνε
των σφυρών σου τα δίστιχα κι ανθούνε,
κολλύβρι*, που το φως σε καταπίνει!
Κώστας Βάρναλης (1884-1974)
Περιοδικό Γράμματα, Τόμος 2. Αρ. 21. 1914
*άπλερος: ασχημάτιστος, μη τέλεια διαπλασμένος.
* Πυροστιά: μεταλλικός τρίποδας για την τοποθέτηση της χύτρας στη φωτιά.
* κολλύβρι = κολιμπρί: εξωτικό πουλί με μακρύ ράμφος και πολύχρωμα φτερά.
Ο Βάρναλης την εποχή που δημοσίευσε το ποίημα "Τάνια", μαζί με άλλα δώδεκα ποιήματα, στο περιοδικό "Γράμματα" ήταν 31 ετών.
Ο ποιητής δείχνει ότι είναι απόλυτα κύριος των εκφραστικών του μέσων, έστω κι αν δεν αποφεύγει κάποιες λέξεις ή φράσεις που είναι υποταγμένες στο πνεύμα της ορθοδοξίας του Δημοτικισμού.
Στίχοι ρωμαλέοι , που είναι διαποτισμένοι από έντονο αισθησιασμό, προοιωνίζονται τον ποιητή που αργότερα θα συνδυάσει με μαεστρία το κοινωνικοπολιτικό με το ερωτικό μοτίβο...
Φιλούσκες.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Χρήστες Βρείτε παρόμοια
-
Τα παρακάτω 0 μέλη και 1 επισκέπτες διαβάζουν μαζί με εσάς αυτό το θέμα:Tα παρακάτω 10 μέλη διάβασαν αυτό το θέμα:
-
Φορτώνει...
