Dias
Επιφανές μέλος
Ο Dias αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Φυσικός. Έχει γράψει 10,063 μηνύματα.
19-10-15
00:28
Νομίζω ότι η άποψή μου φάνηκε καθαρά στα προηγούμενα μηνύματά μου. Δεν διαφωνούμε. Έχει πολύ δρόμο ακόμα η Κβαντική Φυσική για να εφαρμοστεί στο μακρόκοσμο.Περιμενω ομως και την αποψη καποιου ειδικου επι του θεματος!! Dias???
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 8 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Dias
Επιφανές μέλος
Ο Dias αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Φυσικός. Έχει γράψει 10,063 μηνύματα.
11-10-15
12:19
Κι άλλο κλασικό παράδειγμα που αποδεικνύει ότι αν δοκιμάσουμε να εφαρμόσουμε τους νόμους της Κβαντικής Φυσικής στο μακρόκοσμο, θα οδηγηθούμε σε παράδοξα - παράλογα....έχω ακούσει ότι με βάση την κβαντομηχανική ένα σωμάτιο μπορεί να περάσει μέσα από ένα φράγμα δυναμικού. Δε δοκιμάζεις να πάρεις φόρα και να πέσεις πάνω στον τοίχο να δούμε αν θα περάσεις; Δες το σαν μια πρακτική εφαρμογή στην καθημερινή ζωή....
Προφανώς τσαρλατάνοι. Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν πολλοί. Καραμπινάτη περίπτωση, κάποιοι που ξεκινώντας ότι κβαντομηχανικά είναι δυνατή η ακαριαία αλληλεπίδραση 2 φωτονίων που βρίσκονται σε πολύ μεγάλη απόσταση, κάνουν το παρά-λογικό άλμα να συμπεράνουν ότι αυτό αποτελεί απόδειξη περί της ύπαρξης θεού. Μάλιστα εμπλουτίζουν τη θεωρία τους με "νόμους" της Κβαντικής Φυσικής, που απλά δεν υπάρχουν. Κι όμως, τέτοιες "θεωρίες" τις παίρνουν κάποιοι δημοσιογραφίσκοι και τις δημοσιεύουν σε (σοβαρές υποτίθεται) εφημερίδες με τίτλο "αποδείχτηκε επιστημονικά ότι ο θεός υπάρχει"..... λέγονται οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν με στρεβλό τρόπο φυσικές έννοιες για να πείσουν ανθρώπους, που δεν είναι σχετικοί επιστήμονες, ότι οι αμπελοφιλοσοφίες τους έχουν επιστημονική βάση ή βάση στη φύση;
Ναι υπάρχουν προσπάθειες να συνδεθεί η Κβαντική Φυσική με την καθημερινή ζωή, όμως προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι κάτι τέτοιο βρίσκεται έστω και στην αρχή. Μπορεί στο μέλλον κάτι να γίνει, αλλά σήμερα όσοι ισχυρίζονται ότι πέτυχαν κβαντική προσέγγιση στο μακρόκοσμο, μάλλον είναι τσαρλατάνοι που απευθύνονται σε ανίδεους για να τους εντυπωσιάσουν.Η κβαντική απλα δινει μια οπτική γωνια. Μην περιμενεις αυτη τη στιγμη να εφαρμοσεις κβαντικους νομους στην καθημερινοτητα. Δεν γνωριζω κατα ποσον εχει δικιο ο Zeland που ανακατεψε φυσικη με θεματα προσωπικης αναπτυξης,αν δηλαδη υπαρχουν πραγματι κβαντικοι νομοι που μπορουν καποια στιγμη να εχουν πρακτικη εφαρμογη σε θεματα ζωης......... Η κβαντικη προσεγγιση σε βοηθαει να το εμπεδωσεις καλυτερα.
Στους κύκλους των φυσικών, ο Τσόλκας αποτελεί ανέκδοτο.Ο Χ. Τσόλκας χρόνια τώρα έχει καταδείξει τα λάθη της σχετικότητας και της κβαντομηχανικής με πειράματα ακριβείας πάνω στο κινούμενο αυτοκίνητό του, αλλά το Princeton, το MIT και το Harvard κάνουν τις πάπιες!!
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 8 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Dias
Επιφανές μέλος
Ο Dias αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Φυσικός. Έχει γράψει 10,063 μηνύματα.
10-10-15
10:05
Είναι όντως μια επαναστατική προσέγγιση για παράδειγμα όταν σε ρωτάει ο άλλος τι θα κάνεις σήμερα το βραδύ αντί να απαντήσεις θα πάω σινεμά θα απαντήσεις, υπάρχουν 70% πιθανότητες να πάω σινεμά και 30% να κάτσω σπίτι.
Με κάτι τέτοιες σούπερ - υπεραπλουστεύσεις, θα τρίζουν τα κόκκαλα όσων ασχολήθηκαν με την κβαντομηχανική.Επίσης μπορούμε να έχουμε υπέρθεση των δύο καταστάσεων, δηλαδή να πάμε ταυτόχρονα στο σινεμά και να κάτσουμε σπίτι, αν δεχτούμε ότι η προβολή ταινίας στην τηλεόραση με ποπκορν και αναψυκτικό είναι ισοδύναμη αυτής στον κινηματογράφο.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 8 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Dias
Επιφανές μέλος
Ο Dias αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Επαγγέλεται Φυσικός. Έχει γράψει 10,063 μηνύματα.
07-10-15
19:11
Ένα άρθρο από το efsyn:
Μακρόκοσμος, μικρόκοσμος και η κβαντική σύμπλεξη
Λέγεται συχνά ότι η κβαντομηχανική αφορά αποκλειστικά τον μικρόκοσμο, το αόρατο και αλλόκοτο σύμπαν των «στοιχειωδών» σωματιδίων. Ωστόσο, οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στην κβαντική φυσική μάς αποκαλύπτουν κάποιες ολότελα απρόσμενες εφαρμογές της κβαντικής σκέψης, η οποία δεν περιορίζεται πλέον στη μελέτη των υποατομικών σωματιδίων, αλλά εμπλέκεται, και μάλιστα με τρόπο άμεσο, στη δομή και τη λειτουργία της ζωής: από τα φυτά και τα πτηνά έως τον άνθρωπο.
Όλο και περισσότεροι διεθνούς κύρους επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα μαθηματικά και εννοιολογικά εργαλεία της κβαντικής μηχανικής ενδέχεται να αποδειχτούν το κλειδί για την κατανόηση πολλών αινιγματικών νοητικών φαινομένων, ίσως και της ανθρώπινης συνείδησης.
Η σύγχρονη και επίσημα αποδεκτή περιγραφή του φυσικού κόσμου είναι βαθύτατα σχιζοειδής: άλλες γνωσιολογικές αρχές και φυσικοί νόμοι ισχύουν για τον ορατό «μακρόκοσμο» και άλλες για τον αόρατο «μικρόκοσμο».
Η κλασική φυσική, στην οποία περιλαμβάνονται και οι θεωρίες της ειδικής και γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν, μας προσφέρει μια αιτιοκρατική και απολύτως προβλέψιμη περιγραφή του μακροσκοπικού σύμπαντος. Αντίθετα, η κβαντική φυσική περιγράφει, με αρκετή ομολογουμένως ακρίβεια και επιτυχία, την εγγενώς μη αιτιοκρατική, πιθανοκρατική, και άρα μη προβλέψιμη, συμπεριφορά του μικρόκοσμου (μορίων, ατόμων, υποατομικών σωματιδίων κ.ο.κ.).
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των μεγαλύτερων φυσικών του εικοστού αιώνα, αυτές οι δύο εναλλακτικές προσεγγίσεις τού κατά τα άλλα ενιαίου σύμπαντος ήταν, και δυστυχώς παραμένουν, μεταξύ τους ασύμβατες. Επί έναν σχεδόν αιώνα επικρατεί στη φυσική αυτή η βολική, αλλά, στην πραγματικότητα, αυθαίρετη και γνωσιολογικά ασυνεπής διάκριση του σύμπαντος σε μικρόκοσμο και μακρόκοσμο.
Σήμερα, όμως, όλο και μεγαλύτερος αριθμός φυσικών είναι πεπεισμένοι ότι η κλασική φυσική αποτελεί μια χρήσιμη αλλά ανεπαρκή προσέγγιση του φυσικού κόσμου, ο οποίος, σε κάθε του κλίμακα (μικρο- ή μακροσκοπική) οφείλει τελικά να συμμορφωθεί με τις θεμελιώδεις και μέχρι στιγμής απαραβίαστες αρχές της κβαντικής περιγραφής.
"Αιρετικά" συστατικά των κβαντικών συστημάτων
Μολονότι οι συνέπειες των κβαντικών διεργασιών είναι λιγότερο εμφανείς και άμεσες στον ορατό μας κόσμο (μακρόκοσμο), τις δύο τελευταίες δεκαετίες οι έρευνες της εργαστηριακής και θεωρητικής φυσικής έχουν αποκαλύψει ότι αυτό το αναμφισβήτητο γεγονός δεν οφείλεται τόσο στις πολύ μικρές διαστάσεις των υποατομικών φαινομένων όσο στον αδιαφανή τρόπο που αλληλεπιδρούν και συγχρονίζονται μεταξύ τους τα συστατικά των κβαντικών συστημάτων. Τα τελευταία δέκα χρόνια, μάλιστα, έχουν πληθύνει οι αποδείξεις για τη συχνή και επίμονη διείσδυση των κβαντικών συμπεριφορών στη μακροσκοπική κλίμακα.
Σύμφωνα με την επικρατούσα μέχρι σήμερα αντίληψη, τα μεμονωμένα ατομικά σωματίδια συμπεριφέρονται με τον μη αιτιοκρατικό, τυχαίο ή πιθανοκρατικό τρόπο που επιβάλλει η κβαντική περιγραφή τους, ενώ όταν συγκροτούνται σε διακριτές ομάδες (π.χ. μακροσκοπικές δομές, μεγαλομοριακές ενώσεις, κύτταρα, ιστούς ή οργανισμούς), τότε η φυσική συμπεριφορά τους περιγράφεται επαρκώς από την κλασική φυσική, δηλαδή με τρόπο αιτιοκρατικό και προβλέψιμο.
Δύο μεγάλοι πρωταγωνιστές της σύγχρονης θεωρητικής φυσικής, όπως ο Αϊνστάιν και ο Ερβιν Σρέντιγκερ, ενώ στις αρχές του 20ού αιώνα είχαν συμβάλει αποφασιστικά με τις έρευνές τους στη γένεση της κβαντικής φυσικής, κατόπιν ένιωσαν έντονη αποστροφή για τα λογικά και επιστημολογικά παράδοξα που προέκυπταν από την υιοθέτηση της κυρίαρχης κβαντικής «ερμηνείας» του μικρόκοσμου.
Θέλοντας λοιπόν να αποκαλύψουν τις αντιαιτιοκρατικές υπερβολές και τα παράδοξα της νέας κβαντομηχανικής πραγματικότητας, οι Αϊνστάιν και Σρέντιγκερ παρουσίασαν, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, την ίδια χρονιά, το 1935, δύο ευφάνταστα νοητικά πειράματα που, κατά τη γνώμη τους, αναδεικνύουν επαρκώς τα λογικά αδιέξοδα της επίσημης ερμηνείας. Δεν αρκέστηκαν όμως σε αυτά τα εξ ορισμού απραγματοποίητα νοητικά πειράματα, εισηγήθηκαν επιπλέον και κάποιες εναλλακτικές εξηγήσεις περί «κρυφών» μεταβλητών, που ήλπιζαν διακαώς ότι θα ανακαλυφθούν στο μέλλον. Μια ελπίδα που δυστυχώς διαψεύστηκε τις επόμενες δεκαετίες από τις θεωρητικές εξελίξεις και τα νέα πειραματικά δεδομένα της μικροφυσικής.
Η γάτα του Σρέντικερ
Για να αναδείξει τις παράλογες συνέπειες της συνάντησης της κβαντικής με την καθημερινή μας πραγματικότητα, ο Σρέντιγκερ (E. Schrödinger) πρότεινε ένα από τα πιο διάσημα νοητικά πειράματα της φυσικής, την περίφημη «γάτα του Σρέντιγκερ».
Φανταστείτε μια γάτα κλεισμένη σε ένα αδιαφανές και απομονωμένο από το εξωτερικό περιβάλλον κουτί, μέσα στο οποίο υπάρχουν, εκτός από τη γάτα, ένα φιαλίδιο με δηλητήριο υδροκυάνιο και ένας ραδιενεργός ατομικός πυρήνας. Το ραδιενεργό υλικό, όταν διασπάται, εκπέμπει ένα σωματίδιο που πυροδοτεί έναν μηχανισμό θραύσης του φιαλιδίου και άρα απελευθέρωσης του δηλητηρίου που μοιραία θα σκοτώσει τη γάτα.
Ωστόσο, κάθε ραδιενεργός διάσπαση του ατομικού πυρήνα διέπεται από τις αρχές της κβαντομηχανικής, σύμφωνα με τις οποίες ο ραδιενεργός πυρήνας μέσα στο κουτί βρίσκεται σε μια κατάσταση «υπέρθεσης» δύο δυνατών καταστάσεων: να έχει ή να μην έχει διασπαστεί. Αλλά και η μακροσκοπική γάτα βρίσκεται σε μια ανάλογη κατάσταση υπέρθεσης: μπορεί ταυτόχρονα να είναι ζωντανή ή νεκρή. Αν δεν ανοίξουμε το κουτί, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν η γάτα είναι όντως ζωντανή ή νεκρή, βρίσκεται και στις δύο καταστάσεις ταυτόχρονα, σύμφωνα λοιπόν με την κβαντική περιγραφή, είναι νεκροζώντανη!
Επιπλέον, αν ανοίξουμε το καπάκι του κουτιού για να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουμε εμείς με την παρατήρησή μας τον θάνατο του άμοιρου ζώου, διότι η «νεκροζώντανη» κατάσταση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην αλληλεπίδραση με το εξωτερικό περιβάλλον: κάθε πράξη παρατήρησης οδηγεί στην κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης που περιγράφει την κατάσταση της γάτας και νομοτελειακά οδηγεί στο ένα μόνο από τα δύο εξίσου πιθανά ενδεχόμενα: είτε γάτα νεκρή είτε γάτα ζωντανή.
Εξάλλου, αρκετοί επιφανείς κβαντικοί φυσικοί, μεταξύ των οποίων και ο Eugene Wigner, έχουν υποστηρίξει, με αρκετά πειστικά επιχειρήματα, ότι η παρέμβαση της ανθρώπινης συνείδησης είναι αυτό που προκαλεί την κατάρρευση της κβαντικής κυματοσυνάρτησης. Από αυτή την απολύτως νόμιμη επιστημονική υπόθεση προήλθαν, ωστόσο, πολλές από τις απλοϊκές και αντιεπιστημονικές εικασίες που εντελώς αυθαίρετα επιχειρούν να συσχετίσουν ή, ακόμη χειρότερα, να εξηγήσουν μέσω της κβαντομηχανικής τις ιδιαιτερότητες της προσωπικής πνευματικής μας κατάστασης.
Η σύμπλεξη
Το άρθρο του του 1935, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Naturwissenschaften» και στο οποίο περιέγραφε το νοητικό πείραμα με τη γάτα, ο Σρέντιγκερ εισηγείται επίσης, για πρώτη φορά, την ιδιαίτερα σκοτεινή ιδέα της «κβαντικής σύμπλεξης».
Σύμφωνα με τον Σρέντιγκερ, η «κβαντική σύμπλεξη» εμφανίζεται ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα σωματίδια (π.χ. ανάμεσα σε ηλεκτρόνια ή ανάμεσα σε φωτόνια) τα οποία, αν και απέχουν μεταξύ τους τεράστιες αποστάσεις, μπορούν με έναν εντελώς άγνωστο και σχεδόν μαγικό τρόπο να «επικοινωνούν» και να «αντιλαμβάνονται» το καθένα τις ιδιότητες ή τις μεταβολές που υφίσταται το άλλο. Αν, για παράδειγμα, αλλάξει το σπιν ή η ιδιοπεριστροφή τού ενός σωματιδίου, αυτό γίνεται ταυτοχρόνως «αντιληπτό» και έχει αμέσως επιπτώσεις στο σπιν και του άλλου, ανεξάρτητα από την τεράστια απόσταση που υπάρχει μεταξύ τους!
Πρόκειται αναμφίβολα για το πιο απίστευτο και εξωφρενικό από όλα τα γνωστά παράδοξα κβαντικά φαινόμενα. Καθόλου περίεργο, λοιπόν, που ο Αϊνστάιν το είχε υποτιμητικά χαρακτηρίσει ως «στοιχειωμένο», επειδή η κατάσταση σύμπλεξης των δύο ή περισσότερων μικροσωματιδίων τούς επιτρέπει μυστηριωδώς να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να αλληλοεπηρεάζονται παρά τις τεράστιες αποστάσεις που τα χωρίζουν. Και μολονότι ακόμα και σήμερα οι φυσικοί αγνοούν με ποιο τρόπο «επικοινωνούν» αυτά τα σωματίδια, έχουν πολλές φορές επιβεβαιώσει πειραματικά την ύπαρξη αυτού του μυστηριώδους αλλά πραγματικού φαινομένου.
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο κβαντικός κόσμος αποτελεί μια πρόκληση για τους λογικούς και «καθωσπρέπει» κανόνες της «κλασικής» φυσικής διαγωγής: σωματίδια επικοινωνούν από μυστικές διόδους, τηλεμεταφέρονται από το ένα σημείο του χώρου στο άλλο. Επίσης, λόγω της υπέρθεσης, ένα κβαντικό σωματίδιο μπορεί να βρίσκεται σε περισσότερες από μία θέσεις ταυτόχρονα.
Ομως η δυνατότητα κβαντικής σύμπλεξης προϋποθέτει δύο επιπλέον και ακόμη πιο αλλόκοτα γεγονότα: 1) η πληροφορία που μεταφέρεται και «συμπλέκει» τα σωματίδια ταξιδεύει με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός και 2) τα σωματίδια βρίσκονται κάπου, πιθανά εκτός χώρου, ενώ εμείς τα παρατηρούμε σε δύο διαφορετικές θέσεις στον χώρο. Κοντολογίς, όλα αυτά τα φαινόμενα παραβιάζουν, ή μπορούν να παρακάμπτουν, τις «κλασικές» έννοιες του χώρου και του χρόνου ή την πιο σύγχρονη εκδοχή τους, τη σχετικιστική έννοια του χωρόχρονου.
Ωστόσο, τα αξιοπερίεργα φαινόμενα «κβαντικής σύμπλεξης» δεν εκδηλώνονται μόνο στα μικροφυσικά φαινόμενα, αλλά επηρεάζουν πιθανότατα όλες τις κλίμακες της φυσικής πραγματικότητας. Για παράδειγμα, έχει ήδη διαπιστωθεί ότι κβαντικά φαινόμενα σύμπλεξης εμπλέκονται στη συμπεριφορά αποδημητικών πτηνών και σε θεμελιώδεις βιοχημικές διεργασίες των κυττάρων, όπως π.χ. στη φωτοσυνθετική λειτουργία των φυτών, ακόμα και στη λειτουργία του ανθρώπινου νου.
Μακρόκοσμος, μικρόκοσμος και η κβαντική σύμπλεξη
Λέγεται συχνά ότι η κβαντομηχανική αφορά αποκλειστικά τον μικρόκοσμο, το αόρατο και αλλόκοτο σύμπαν των «στοιχειωδών» σωματιδίων. Ωστόσο, οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στην κβαντική φυσική μάς αποκαλύπτουν κάποιες ολότελα απρόσμενες εφαρμογές της κβαντικής σκέψης, η οποία δεν περιορίζεται πλέον στη μελέτη των υποατομικών σωματιδίων, αλλά εμπλέκεται, και μάλιστα με τρόπο άμεσο, στη δομή και τη λειτουργία της ζωής: από τα φυτά και τα πτηνά έως τον άνθρωπο.
Όλο και περισσότεροι διεθνούς κύρους επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα μαθηματικά και εννοιολογικά εργαλεία της κβαντικής μηχανικής ενδέχεται να αποδειχτούν το κλειδί για την κατανόηση πολλών αινιγματικών νοητικών φαινομένων, ίσως και της ανθρώπινης συνείδησης.
Η σύγχρονη και επίσημα αποδεκτή περιγραφή του φυσικού κόσμου είναι βαθύτατα σχιζοειδής: άλλες γνωσιολογικές αρχές και φυσικοί νόμοι ισχύουν για τον ορατό «μακρόκοσμο» και άλλες για τον αόρατο «μικρόκοσμο».
Η κλασική φυσική, στην οποία περιλαμβάνονται και οι θεωρίες της ειδικής και γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν, μας προσφέρει μια αιτιοκρατική και απολύτως προβλέψιμη περιγραφή του μακροσκοπικού σύμπαντος. Αντίθετα, η κβαντική φυσική περιγράφει, με αρκετή ομολογουμένως ακρίβεια και επιτυχία, την εγγενώς μη αιτιοκρατική, πιθανοκρατική, και άρα μη προβλέψιμη, συμπεριφορά του μικρόκοσμου (μορίων, ατόμων, υποατομικών σωματιδίων κ.ο.κ.).
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των μεγαλύτερων φυσικών του εικοστού αιώνα, αυτές οι δύο εναλλακτικές προσεγγίσεις τού κατά τα άλλα ενιαίου σύμπαντος ήταν, και δυστυχώς παραμένουν, μεταξύ τους ασύμβατες. Επί έναν σχεδόν αιώνα επικρατεί στη φυσική αυτή η βολική, αλλά, στην πραγματικότητα, αυθαίρετη και γνωσιολογικά ασυνεπής διάκριση του σύμπαντος σε μικρόκοσμο και μακρόκοσμο.
Σήμερα, όμως, όλο και μεγαλύτερος αριθμός φυσικών είναι πεπεισμένοι ότι η κλασική φυσική αποτελεί μια χρήσιμη αλλά ανεπαρκή προσέγγιση του φυσικού κόσμου, ο οποίος, σε κάθε του κλίμακα (μικρο- ή μακροσκοπική) οφείλει τελικά να συμμορφωθεί με τις θεμελιώδεις και μέχρι στιγμής απαραβίαστες αρχές της κβαντικής περιγραφής.
"Αιρετικά" συστατικά των κβαντικών συστημάτων
Μολονότι οι συνέπειες των κβαντικών διεργασιών είναι λιγότερο εμφανείς και άμεσες στον ορατό μας κόσμο (μακρόκοσμο), τις δύο τελευταίες δεκαετίες οι έρευνες της εργαστηριακής και θεωρητικής φυσικής έχουν αποκαλύψει ότι αυτό το αναμφισβήτητο γεγονός δεν οφείλεται τόσο στις πολύ μικρές διαστάσεις των υποατομικών φαινομένων όσο στον αδιαφανή τρόπο που αλληλεπιδρούν και συγχρονίζονται μεταξύ τους τα συστατικά των κβαντικών συστημάτων. Τα τελευταία δέκα χρόνια, μάλιστα, έχουν πληθύνει οι αποδείξεις για τη συχνή και επίμονη διείσδυση των κβαντικών συμπεριφορών στη μακροσκοπική κλίμακα.
Σύμφωνα με την επικρατούσα μέχρι σήμερα αντίληψη, τα μεμονωμένα ατομικά σωματίδια συμπεριφέρονται με τον μη αιτιοκρατικό, τυχαίο ή πιθανοκρατικό τρόπο που επιβάλλει η κβαντική περιγραφή τους, ενώ όταν συγκροτούνται σε διακριτές ομάδες (π.χ. μακροσκοπικές δομές, μεγαλομοριακές ενώσεις, κύτταρα, ιστούς ή οργανισμούς), τότε η φυσική συμπεριφορά τους περιγράφεται επαρκώς από την κλασική φυσική, δηλαδή με τρόπο αιτιοκρατικό και προβλέψιμο.
Δύο μεγάλοι πρωταγωνιστές της σύγχρονης θεωρητικής φυσικής, όπως ο Αϊνστάιν και ο Ερβιν Σρέντιγκερ, ενώ στις αρχές του 20ού αιώνα είχαν συμβάλει αποφασιστικά με τις έρευνές τους στη γένεση της κβαντικής φυσικής, κατόπιν ένιωσαν έντονη αποστροφή για τα λογικά και επιστημολογικά παράδοξα που προέκυπταν από την υιοθέτηση της κυρίαρχης κβαντικής «ερμηνείας» του μικρόκοσμου.
Θέλοντας λοιπόν να αποκαλύψουν τις αντιαιτιοκρατικές υπερβολές και τα παράδοξα της νέας κβαντομηχανικής πραγματικότητας, οι Αϊνστάιν και Σρέντιγκερ παρουσίασαν, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, την ίδια χρονιά, το 1935, δύο ευφάνταστα νοητικά πειράματα που, κατά τη γνώμη τους, αναδεικνύουν επαρκώς τα λογικά αδιέξοδα της επίσημης ερμηνείας. Δεν αρκέστηκαν όμως σε αυτά τα εξ ορισμού απραγματοποίητα νοητικά πειράματα, εισηγήθηκαν επιπλέον και κάποιες εναλλακτικές εξηγήσεις περί «κρυφών» μεταβλητών, που ήλπιζαν διακαώς ότι θα ανακαλυφθούν στο μέλλον. Μια ελπίδα που δυστυχώς διαψεύστηκε τις επόμενες δεκαετίες από τις θεωρητικές εξελίξεις και τα νέα πειραματικά δεδομένα της μικροφυσικής.
Η γάτα του Σρέντικερ
Για να αναδείξει τις παράλογες συνέπειες της συνάντησης της κβαντικής με την καθημερινή μας πραγματικότητα, ο Σρέντιγκερ (E. Schrödinger) πρότεινε ένα από τα πιο διάσημα νοητικά πειράματα της φυσικής, την περίφημη «γάτα του Σρέντιγκερ».
Φανταστείτε μια γάτα κλεισμένη σε ένα αδιαφανές και απομονωμένο από το εξωτερικό περιβάλλον κουτί, μέσα στο οποίο υπάρχουν, εκτός από τη γάτα, ένα φιαλίδιο με δηλητήριο υδροκυάνιο και ένας ραδιενεργός ατομικός πυρήνας. Το ραδιενεργό υλικό, όταν διασπάται, εκπέμπει ένα σωματίδιο που πυροδοτεί έναν μηχανισμό θραύσης του φιαλιδίου και άρα απελευθέρωσης του δηλητηρίου που μοιραία θα σκοτώσει τη γάτα.
Ωστόσο, κάθε ραδιενεργός διάσπαση του ατομικού πυρήνα διέπεται από τις αρχές της κβαντομηχανικής, σύμφωνα με τις οποίες ο ραδιενεργός πυρήνας μέσα στο κουτί βρίσκεται σε μια κατάσταση «υπέρθεσης» δύο δυνατών καταστάσεων: να έχει ή να μην έχει διασπαστεί. Αλλά και η μακροσκοπική γάτα βρίσκεται σε μια ανάλογη κατάσταση υπέρθεσης: μπορεί ταυτόχρονα να είναι ζωντανή ή νεκρή. Αν δεν ανοίξουμε το κουτί, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν η γάτα είναι όντως ζωντανή ή νεκρή, βρίσκεται και στις δύο καταστάσεις ταυτόχρονα, σύμφωνα λοιπόν με την κβαντική περιγραφή, είναι νεκροζώντανη!
Επιπλέον, αν ανοίξουμε το καπάκι του κουτιού για να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουμε εμείς με την παρατήρησή μας τον θάνατο του άμοιρου ζώου, διότι η «νεκροζώντανη» κατάσταση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην αλληλεπίδραση με το εξωτερικό περιβάλλον: κάθε πράξη παρατήρησης οδηγεί στην κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης που περιγράφει την κατάσταση της γάτας και νομοτελειακά οδηγεί στο ένα μόνο από τα δύο εξίσου πιθανά ενδεχόμενα: είτε γάτα νεκρή είτε γάτα ζωντανή.
Εξάλλου, αρκετοί επιφανείς κβαντικοί φυσικοί, μεταξύ των οποίων και ο Eugene Wigner, έχουν υποστηρίξει, με αρκετά πειστικά επιχειρήματα, ότι η παρέμβαση της ανθρώπινης συνείδησης είναι αυτό που προκαλεί την κατάρρευση της κβαντικής κυματοσυνάρτησης. Από αυτή την απολύτως νόμιμη επιστημονική υπόθεση προήλθαν, ωστόσο, πολλές από τις απλοϊκές και αντιεπιστημονικές εικασίες που εντελώς αυθαίρετα επιχειρούν να συσχετίσουν ή, ακόμη χειρότερα, να εξηγήσουν μέσω της κβαντομηχανικής τις ιδιαιτερότητες της προσωπικής πνευματικής μας κατάστασης.
Η σύμπλεξη
Το άρθρο του του 1935, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Naturwissenschaften» και στο οποίο περιέγραφε το νοητικό πείραμα με τη γάτα, ο Σρέντιγκερ εισηγείται επίσης, για πρώτη φορά, την ιδιαίτερα σκοτεινή ιδέα της «κβαντικής σύμπλεξης».
Σύμφωνα με τον Σρέντιγκερ, η «κβαντική σύμπλεξη» εμφανίζεται ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα σωματίδια (π.χ. ανάμεσα σε ηλεκτρόνια ή ανάμεσα σε φωτόνια) τα οποία, αν και απέχουν μεταξύ τους τεράστιες αποστάσεις, μπορούν με έναν εντελώς άγνωστο και σχεδόν μαγικό τρόπο να «επικοινωνούν» και να «αντιλαμβάνονται» το καθένα τις ιδιότητες ή τις μεταβολές που υφίσταται το άλλο. Αν, για παράδειγμα, αλλάξει το σπιν ή η ιδιοπεριστροφή τού ενός σωματιδίου, αυτό γίνεται ταυτοχρόνως «αντιληπτό» και έχει αμέσως επιπτώσεις στο σπιν και του άλλου, ανεξάρτητα από την τεράστια απόσταση που υπάρχει μεταξύ τους!
Πρόκειται αναμφίβολα για το πιο απίστευτο και εξωφρενικό από όλα τα γνωστά παράδοξα κβαντικά φαινόμενα. Καθόλου περίεργο, λοιπόν, που ο Αϊνστάιν το είχε υποτιμητικά χαρακτηρίσει ως «στοιχειωμένο», επειδή η κατάσταση σύμπλεξης των δύο ή περισσότερων μικροσωματιδίων τούς επιτρέπει μυστηριωδώς να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να αλληλοεπηρεάζονται παρά τις τεράστιες αποστάσεις που τα χωρίζουν. Και μολονότι ακόμα και σήμερα οι φυσικοί αγνοούν με ποιο τρόπο «επικοινωνούν» αυτά τα σωματίδια, έχουν πολλές φορές επιβεβαιώσει πειραματικά την ύπαρξη αυτού του μυστηριώδους αλλά πραγματικού φαινομένου.
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο κβαντικός κόσμος αποτελεί μια πρόκληση για τους λογικούς και «καθωσπρέπει» κανόνες της «κλασικής» φυσικής διαγωγής: σωματίδια επικοινωνούν από μυστικές διόδους, τηλεμεταφέρονται από το ένα σημείο του χώρου στο άλλο. Επίσης, λόγω της υπέρθεσης, ένα κβαντικό σωματίδιο μπορεί να βρίσκεται σε περισσότερες από μία θέσεις ταυτόχρονα.
Ομως η δυνατότητα κβαντικής σύμπλεξης προϋποθέτει δύο επιπλέον και ακόμη πιο αλλόκοτα γεγονότα: 1) η πληροφορία που μεταφέρεται και «συμπλέκει» τα σωματίδια ταξιδεύει με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός και 2) τα σωματίδια βρίσκονται κάπου, πιθανά εκτός χώρου, ενώ εμείς τα παρατηρούμε σε δύο διαφορετικές θέσεις στον χώρο. Κοντολογίς, όλα αυτά τα φαινόμενα παραβιάζουν, ή μπορούν να παρακάμπτουν, τις «κλασικές» έννοιες του χώρου και του χρόνου ή την πιο σύγχρονη εκδοχή τους, τη σχετικιστική έννοια του χωρόχρονου.
Ωστόσο, τα αξιοπερίεργα φαινόμενα «κβαντικής σύμπλεξης» δεν εκδηλώνονται μόνο στα μικροφυσικά φαινόμενα, αλλά επηρεάζουν πιθανότατα όλες τις κλίμακες της φυσικής πραγματικότητας. Για παράδειγμα, έχει ήδη διαπιστωθεί ότι κβαντικά φαινόμενα σύμπλεξης εμπλέκονται στη συμπεριφορά αποδημητικών πτηνών και σε θεμελιώδεις βιοχημικές διεργασίες των κυττάρων, όπως π.χ. στη φωτοσυνθετική λειτουργία των φυτών, ακόμα και στη λειτουργία του ανθρώπινου νου.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 8 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.