Ομιλείτε Ελληνικά

Subject to change · 04-10-10

υπόψιν μου ή υπόψην μου;

Εγώ ξέρω το πρώτο, αλλά δεν μπορώ να βρω καμία πηγή που εξηγεί γιατί.

Χριστιάννα ^^ · 04-10-10

Με ένα γρήγορο search βρήκα 3 εκδοχές: υπ' όψιν, υπόψιν και υπόψη. Μάλιστα τη τελευταία φαίνεται εδώ πως αποδέχεται και ο Μπαμπινιώτης. Παρ'όλα αυτά, όταν γράφουμε υπ' όψιν διατηρώντας τη γ' κλίση ξεχωρίζει ο εμπρόθετος (υπό + αιτιατική, ἡ ὄψις, τῆς ὄψεως, τῇ ὄψει, τήν ὄψιν..). Ως "υπόψη" θυμίζει ουσιαστικό (η υπόψη, της υπόψης κτλ.) και λογικά προέρχεται από τη δημοτική.

Mr Positive · 04-10-10

Το αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό είναι ὄψις, άρα η έκφραση στην αρχική της μορφή ήταν "υπ' ὄψι(ν) μου". Στα νέα ελληνικά γράφουμε "υπόψη μου". Τώρα, εφόσον η αιτιατική της νεοελληνικής λέξης "όψη" είναι "όψη" και όχι "όψην", είναι πιο σωστό να πεις "υπόψη", αλλά δεν είναι και λάθος βέβαια να πεις "υπ' όψι μου", δηλαδή με την αρχαία απόδοση.

venividivici · 04-10-10

https://www.pde.gr/forum/index.php

"...Τόσο ο Μ.Τριανταφυλλίδης όσο κ ο Χ.Τσολάκης αναφέρουν το υπόψη ως μία λέξη. Παρ' όλ' αυτά συμφωνώ με την άπρι ότι θυμίζει ουσιαστικό.
Δεν καταλαβαίνω όμως με ποια λογική δεχόμαστε ως σωστό το υπόψην (υπό + η όψη, της όψης, την όψη )
και όχι το υπόψιν (υπό + η όψις, της όψεως, την όψιν). Όταν δηλ. η όψη (ως πρωτόκλιτο) οκ, όταν έχουμε η όψις (τριτόκλιτο) γιατί όχι;

Το ορθότερο είναι αναμφίβολα το "υπ' όψιν". Το "υπόψη" το δεχόμαστε κατά τον ίδιο τρόπο που δεχόμαστε και το "εξαιτίας". Ο τύπος είναι καθαρά της δημοτικής και στη δημοτική δεν υπάρχει τρίτη κλίση. Αν πρόκειται να διατηρήσουμε την κατάληξη της τρίτης κλίσης, δεν υπάρχει λόγος να κάνουμε τον εμπρόθετο μία λέξη. Τουλάχιστον έτσι το βλέπω εγώ....."
τα παραπάνω από την ιστοσελίδα
https://www.pde.gr/forum/index.php?action=printpage;topic=12731.0

Scandal · 05-10-10

Στέκει η φράση "είμαι κομματάκι μπερδεμένος"; Τι έννοια έχει εδώ η λέξη κομματάκι πέρα της συνηθισμένης; (κομμάτι- τμήμα κάποιου αντικειμένου).

-petros

maria.... · 05-10-10

Το σωστό είναι υπόψιν και είναι αρχαίο ουσιαστικό από το υπό+όψις(ν).Τώρα αν μερικοι το γράφουν υπόψην είναι λάθος και στα αρχαία και στα νεοελληνικά.

Boom · 05-10-10

Αρχική Δημοσίευση από Scandal:
Στέκει η φράση "είμαι κομματάκι μπερδεμένος"; Τι έννοια έχει εδώ η λέξη κομματάκι πέρα της συνηθισμένης; (κομμάτι- τμήμα κάποιου αντικειμένου).

-petros

Είμαι λίγο μπερδεμένος δηλαδή. Στο προφορικό λόγο στέκει, το λέμε δηλαδή. Στο γραπτό δε θα το συνιστούσα.

D_G · 05-10-10

Αρχική Δημοσίευση από maria....:
Το σωστό είναι υπόψιν και είναι αρχαίο ουσιαστικό από το υπό+όψις(ν).Τώρα αν μερικοι το γράφουν υπόψην είναι λάθος και στα αρχαία και στα νεοελληνικά.

Κι εγώ έτσι νομίζω, αλλά ένα λεξικό που έχω αυτή τη στιγμή στα χέρια μου λέει "υπόψη" και "υπόψιν" και "υπ' όψιν", και τις τρεις εκδοχές τις θεωρεί σωστές.

venividivici · 05-10-10

Αρχική Δημοσίευση από Scandal:
Στέκει η φράση "είμαι κομματάκι μπερδεμένος"; Τι έννοια έχει εδώ η λέξη κομματάκι πέρα της συνηθισμένης; (κομμάτι- τμήμα κάποιου αντικειμένου).

-petros

"είμαι κομμάτι κουρασμένος" ...πάλλον προέρχεται από το "είμαι κομμάτια" δηλώνοντας με παραστατικό τρόπο την κούραση του ανθρώπου.....

maria.... · 05-10-10

Αρχική Δημοσίευση από D_G:
Κι εγώ έτσι νομίζω, αλλά ένα λεξικό που έχω αυτή τη στιγμή στα χέρια μου λέει "υπόψη" και "υπόψιν" και "υπ' όψιν", και τις τρεις εκδοχές τις θεωρεί σωστές.

Το πιο σωστό είναι το υπόψιν και το υπ'οψιν(που σημαίνει απο την ετυμολογία του υπό+όψιν ότι σκέφτομαι κάτι μέσα από την όψη του ευατού μου,προσωπικά δηλαδή),αλλά στα νεοελληνικά χρησιμοποιούν και το υπόψη που το θεωρούν σωστό.

Mr Positive · 05-10-10

Κατά τη γνώμη μου, το "υπόψιν" δε θα έπρεπε να θεωρείται σωστό. Εφόσον επιλέγεις να το αποδόσεις με τον αρχικό τύπο, κανονικά πρέπει να γράψεις "υπ' όψιν". Τέτοιου είδους συγχωνεύσεις γίνονται κυρίως στη νέα ελληνική (όχι ότι δεν έχουμε ανάλογες περιπτώσεις στην αρχαία, απλώς η λογική της μίας διαφέρει από της άλλης).

Και κάτι ακόμα. Φράσεις που έχουν γίνει λέξεις στη νεοελληνική, όπως το "υπόψη" ή το "επιτέλους", για παράδειγμα, προσωπικά προτιμώ να τις αποδίδω ως φράσεις, δηλαδή με την αρχική τους μορφή: υπ' όψιν, επί τέλους. Στη νέα ελληνική καμία απόδοση δε θεωρείται λανθασμένη, αρκεί να προσέχουμε την ορθογραφία.

Himela · 06-10-10

Και μένα με εκνευρίζει η απλοποίηση που έχει υποστεί η ελληνική γλώσσα. Γενικά είμαστε μπερδεμένοι οταν μιλάμε γιατί δε γνωρίζουμε την αρχαία ελληνική. Βάζουμε ας πούμε αύξηση στην προστακτική (επανέλαβε, διέταξε κλπ). Είναι λάθος. Η προστακτική ΔΕΝ παίρνει αύξηση.

Isiliel · 06-10-10

Αρχική Δημοσίευση από Mr Positive:
Το αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό είναι ὄψις, άρα η έκφραση στην αρχική της μορφή ήταν "υπ' ὄψι(ν) μου". Στα νέα ελληνικά γράφουμε "υπόψη μου". Τώρα, εφόσον η αιτιατική της νεοελληνικής λέξης "όψη" είναι "όψη" και όχι "όψην", είναι πιο σωστό να πεις "υπόψη", αλλά δεν είναι και λάθος βέβαια να πεις "υπ' όψι μου", δηλαδή με την αρχαία απόδοση.

Μια που φαίνεται να ενδιαφέρει το συγκεκριμένο, ανοίχθηκε νέο θέμα εδώ.

D_G · 06-10-10

Σήμερα ψώνισα σε ένα πολυκατάστημα, και η σφραγίδα στην απόδειξη έγραφε "ΕΞΩΦΛΗΘΗ".
Επειδή το έχω ξαναδεί αυτό και σε άλλη απόδειξη, μου κάνει εντύπωση, άλλες αποδείξεις να γράφουν "εξοφλήθη" και άλλες "εξωφλήθη".
Αμέσως βέβαια πήγε το μυαλό μου στο "στέκι" και στο συγκεκριμένο νήμα.
Έχετε κάποια γνώμη;

Neraida · 6 Οκτωβρίου 2010

Αρχική Δημοσίευση από D_G:
Σήμερα ψώνισα σε ένα πολυκατάστημα, και η σφραγίδα στην απόδειξη έγραφε "ΕΞΩΦΛΗΘΗ".
Επειδή το έχω ξαναδεί αυτό και σε άλλη απόδειξη, μου κάνει εντύπωση, άλλες αποδείξεις να γράφουν "εξοφλήθη" και άλλες "εξωφλήθη".
Αμέσως βέβαια πήγε το μυαλό μου στο "στέκι" και στο συγκεκριμένο νήμα.
Έχετε κάποια γνώμη;

Εχω την εντυπωση πως στην καθαρευουσα τα συνθετα ρηματα διατηρουν την εσωτερικη χρονικη αυξηση, οταν αυτη τονιζεται. Εν προκειμενω, αφου ειναι τυπος της καθαρευουσας και δεν τονιζεται, εγω θα χρησιμοποιουσα το "εξοφληθη".

Βεβαια δεν ειμαι απολυτα σιγουρη.

Himela · 06-10-10

Είαι 2 διαφορετικά ρήματα που συγχέουμε, το ωφελώ (=κάνω καλό, χρησιμεύω - παράγωγο: όφελος) και το οφείλω (=χρωστάω).

Οπότε εξόφληση - εξοφλήθη.

Neraida · 06-10-10

Αρχική Δημοσίευση από Himela:
Είαι 2 διαφορετικά ρήματα που συγχέουμε, το ωφελώ (=κάνω καλό, χρησιμεύω - παράγωγο: όφελος) και το οφείλω (=χρωστάω).

Οπότε εξόφληση - εξοφλήθη.

Δε νομιζω το λαθος να γινεται λογω συγχυσης των ρηματων. Εχω την εντυπωση οτι μπερδευονται με το αν διατηρειται η χρονικη αυξηση ή οχι.

Himela · 06-10-10

Αχά ναι δίκιο έχεις.

Mr Positive · 06-10-10

Το ρήμα είναι ὀφείλω - ὀφείλομαι. Το παράγωγο "ἐξοφλῶ" προέρχεται από το θέμα -ὀφλ του αορίστου ὦφλον (απαρέμφατο ὀφλεῖν). Ο παθητικός αόριστος του ρήματος είναι ὠφειλήθην (και ὠφλήθην). Εξ ου, λοιπόν, και ο τύπος ἐξωφλήθη. Επειδή είναι αόριστος, παίρνει κανονικά την αύξηση και από -οφλ γίνεται -ωφλ, αλλά εφόσον στη νέα ελληνική δε χρησιμοποιούμε τη χρονική αύξηση, δεν είναι λάθος να γράψει κανείς "εξοφλήθη". Σημειωτέον επίσης ότι το σωστό, που είναι "εξωφλήθη", είναι ο αρχαίος τύπος. Γι' αυτό και δε μπορείς να πεις όσον αφορά τη νέα ελληνική ότι είναι λάθος το "εξοφλήθη".

fantasmenos · 06-10-10

Αρχική Δημοσίευση από Mr Positive:
Το ρήμα είναι ὀφείλω - ὀφείλομαι. Το παράγωγο "ἐξοφλῶ" προέρχεται από το θέμα -ὀφλ του αορίστου ὦφλον (απαρέμφατο ὀφλεῖν). Ο παθητικός αόριστος του ρήματος είναι ὠφειλήθην (και ὠφλήθην). Εξ ου, λοιπόν, και ο τύπος ἐξωφλήθη. Επειδή είναι αόριστος, παίρνει κανονικά την αύξηση και από -οφλ γίνεται -ωφλ, αλλά εφόσον στη νέα ελληνική δε χρησιμοποιούμε τη χρονική αύξηση, δεν είναι λάθος να γράψει κανείς "εξοφλήθη". Σημειωτέον επίσης ότι το σωστό, που είναι "εξωφλήθη", είναι ο αρχαίος τύπος. Γι' αυτό και δε μπορείς να πεις όσον αφορά τη νέα ελληνική ότι είναι λάθος το "εξοφλήθη".

Να δηλώσεις φιλολογία στις πανελλήνιες. Οτιδήποτε άλλο θα οδηγούσε στην απώλεια ενός καλού γνώστη της ελληνικής

Ομιλείτε Ελληνικά

e-steki.gr Founder

Διάσημο μέλος

Δραστήριο μέλος

Τιμώμενο Μέλος

Διαχειριστής

Πολύ δραστήριο μέλος

Επιφανές μέλος

Πολύ δραστήριο μέλος

Τιμώμενο Μέλος

Πολύ δραστήριο μέλος

Δραστήριο μέλος

Συντονίστρια

Επιφανές μέλος

Πολύ δραστήριο μέλος

Επιφανές μέλος

Συντονίστρια

Επιφανές μέλος

Συντονίστρια

Δραστήριο μέλος

Τιμώμενο Μέλος