Ο πληθωρισμός είναι αρετή

iJohnnyCash

e-steki.gr Founder

Ο Panayotis Yannakas αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 34 ετών, επαγγέλεται Επιχειρηματίας και μας γράφει απο Αθήνα (Αττική). Έχει γράψει 24,043 μηνύματα.
Παρατηρώ ότι ο Ελληνικός λαός επιθυμεί να εκφράζει άποψη για διάφορα θέματα της πολιτικής, ακόμη και για τα οικονομικά. Συγχρόνως παρατηρώ μια αγνοία για βασικά θέματα, όποτε η επιθυμία αυτή μετατρέπεται σε θέατρο παράλογου και γελοιότητας. Κι αυτό επειδή, δυστυχώς, εκτός από απλή διατύπωση της άποψης, υπάρχει και η επιθυμία να ληφθούν υπόψιν αυτές οι απόψεις από στελέχη της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης επειδή τυχαίνει να τις συμμερίζονται πολλοί άνθρωποι.

Για τους παραπάνω λόγους αποφάσισα να σας μιλήσω για τον πληθωρισμό, για την ακρίβεια επιθυμώ να σας δείξω (και όχι να σας διδάξω) μερικές σχολές σκέψης, οι οποίες θεωρούν τον πληθωρισμό αρετή. Ακόμη και αν οι αριστεροί βγάζουν αφρούς μόνο και μόνο στην ιδέα αυτή, θυμίζω ότι αυτές οι σχολές σκέψης αποτελούν την καθημερινότητα της ΕΕ, οπότε ακόμη κι αν κάποιος είναι σίγουρος για τις φιλοσοφίες της αριστεράς, οφείλει να γνωρίζει και να αποδέχεται την παρακάτω λογική αλλιώς αν προσπαθήσει να διαπραγματευτεί τις φιλοσοφίες του χωρίς να γνωρίζει το αλφάβητο της Δύσης, στην καλύτερη περίπτωση το θέαμα που θα προσφέρει θα είναι κωμικοτραγικό.

Ξεκινώντας θα ήθελα να φανταστείτε μια μεγάλη εταιρία στην Washington, ο αριθμός των υπάλληλων της οποίας ξεπερνά τους 500. Στην Αμερική είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη η πρακτική εκτός από μισθό οι υπάλληλοι να απολαμβάνουν διάφορα άλλα καλούδια, όπως εταιρικό τηλέφωνο ή αυτοκίνητο. Σε αυτή όμως την εταιρία ένα από τα καλούδια είναι ότι υπάρχει ένα πρόγραμμα το οποίο παρέχει υπηρεσίες babysitting τα βράδια. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι το babysitting γίνεται από τους ίδιους τους εργαζομένους, δηλαδή αν ο Νίκος επιθυμεί babysitting το βράδυ της Τρίτης, απευθύνεται στο τμήμα που είναι υπεύθυνο για αυτό το πρόγραμμα και του βρίσκει έναν υπάλληλο ο οποίος να έχει ελεύθερο χρόνο το βράδυ της Τρίτης, ας πούμε την Γεωργία.

Μια μεγάλη παρένθεση: Αν αναρωτιέστε γιατί ενώ σας υποσχέθηκα ότι θα μιλήσω για πολύ σοβαρό θέμα όπως αυτό του πληθωρισμού, εξιστορώ χαριτωμένες ιστορίες για παιδικές χαρές και γιάπηδες, η ντροπή είναι δική σας. Τα σοβαρά θέματα δεν πρέπει να τα προσεγγίζουμε με πομπώδες ύφος. Ασπάζομαι και επιβεβαιώνω την άποψη του Krugman «Για να δώσεις νόημα σε παράξενα φαινόμενα πρέπει να είσαι διατεθειμένος να παίξεις με τις ιδέες και τις λέξεις. Οι βερμπαλιστές που δεν ενδίδουν στο παιχνιδιάρικο ύφος, δεν έχουν προσφέρει πότε κάποια ιδέα στον τομέα τους». Πράγματι, δεν έχω συναντήσει ούτε έναν άνθρωπο ο οποίος δεν έπαιζε με την δουλεία του και να ήταν αξιόλογος επαγγελματίας/επιστήμονας αλλά και άνθρωπος.

Το υπόδειγμα που χρησιμοποιώ δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από τους Joan Sweeney και Richard James Sweeney το 1977 και βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Αυτό το υπόδειγμα, προσωπικά, το λατρεύω. Είναι το πιο απλοποιημένο μοντέλο που έχω δει ή σκεφτεί το όποιο μπορεί να περάσει κρίση και ύφεση. Εμπεριέχει πραγματική ευφυΐα, κατορθώνοντας χωρίς ούτε έναν μαθηματικό τύπο να εξηγεί πολλά πράγματα. Πολλοί οικονομολόγοι το χρησιμοποιούν για να περάσουν τις ιδέες τους και δεν έχει μόνο εφαρμογή σε θέματα πληθωρισμού. Όπως και το υπόδειγμα, έτσι και εγώ δεν θα χρησιμοποιήσω ούτε έναν μαθηματικό τύπο. Μάλιστα για την συγγραφή αυτού του κειμένου δεν ξεσκόνισα κάποιο βιβλίο μου ή σημειώσεις από αγαπημένους καθηγητές. Το θέμα που διαπραγματεύομαι, αλλά και ένα μεγάλο μέρος της μακροοικονομίας, είναι τόσο απλό που μάλιστα πιστεύω ότι οικονομολόγοι και/ή διδάσκοντες χρησιμοποιούν μαθηματικοποιημένη μοντελοποίηση για λόγους … glamour. Οι μαθηματικοί τύποι μόνο ακρίβεια προσθέτουν και αυτό όχι πάντα. Όλη τη σοφία από κάποιο οικονομικό μοντέλο μπορούμε να την εντάξουμε σε κάποια χαριτωμένη ιστορία, και όταν δεν μπορούμε κατά πάσα πιθανότητα το μοντέλο είναι λάθος. Τέλος, το υπόδειγμα έχει υποστεί κάποιες προσαρμογές από εμένα για να γίνει πιο κατανοητό και να είναι πιο κοντά στην νοοτροπία του Έλληνα.

Επιστρέφοντας στο υπόδειγμα, θέλω να φανταστείτε πόσο δύσκολη είναι η οργάνωση του προγράμματος. Ναι μεν υπάρχουν 500 υποψήφιοι άνθρωποι για να κρατήσουν τα παιδιά αλλά πώς το υπεύθυνο τμήμα θα είναι 100% σίγουρο ότι κάθε υπάλληλος δεν κάνει κατάχρηση του προγράμματος και πώς θα γνωρίζει ότι κάποιος υπάλληλος δεν αδικείται από αυτό το πρόγραμμα; Το «μπλοκάκι του μπακάλη» δεν έχει νόημα να το εφαρμόσουμε, οι χρήστες του συστήματος ξεπερνούν τους 500.

Οι διευθυντές του τμήματος αποφασίζουν να εκδώσουν και να μοιράσουν κουπόνια. Έτσι λοιπόν, η έξοδος του Νίκου το βράδυ της Τρίτης θα του κοστίσει ένα κουπόνι, ενώ θα ωφελήσει τη Γεωργία αφού θα έχει ένα επιπλέον. Έτσι, από το σύστημα καταφέραμε να αφαιρέσουμε την ανευθυνότητα. Ναι η κατάχρηση είναι μιας μορφής ανευθυνότητα, αφού κάθε υπάλληλος θα προσφέρει πάντα τις ίδιες ακριβώς ώρες φύλαξης με αυτές που θα λαμβάνει. Ομολογώ ότι είναι εντυπωσιακό, ήδη νιώθω τα χαμογέλα ικανοποιήσης των αναγνωστών που υποστηρίζουν την αριστερά και τον σοσιαλισμό.

Σε βάθος χρόνου όμως υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα, η συσσώρευση. Για παράδειγμα φανταστείτε ότι κάποιοι υπάλληλοι είναι σπιτόγατοι όποτε προτιμούν να περνούν τα απογεύματα τους στο σπίτι, προσέχοντας παιδιά συναδέλφων τους. Αυτοί οι υπάλληλοι μαζεύουν κουπόνια, τα οποία αντιστοιχούν στην μελλοντική συσσώρευση (εφόσον αφαιρέσουμε τον αριθμό των κουπονιών που επιθυμούν κατά μέσο όρο να αποθηκεύουν οι υπόλοιποι υπάλληλοι έτσι ώστε να χρησιμοποιούν το πρόγραμμα με βάση της ανάγκες τους). Αυτό κάποια στιγμή θα οδηγήσει σε ένα κλίμα όπου οι υπάλληλοι θα φοβούνται να καταναλώσουν τα κουπόνια τους, αφού δεν είναι σίγουρο ότι θα έχουν κουπόνια για κάποια σημαντική έξοδο.

Στην περίπτωση που δεν καταλάβατε γιατί δημιουργήθηκε κλίμα φόβου, σημειώνω ότι ναι μεν η απόφαση κάποιου υπάλληλου για βγει μεταφράζεται σε ευκαιρία κάποιος άλλος υπάλληλος να κερδίσει ένα κουπόνι, ωστόσο ισχύει και το ανάποδο. Η απόφαση κάποιου υπάλληλου να μην βγει το βράδυ στερεί την ευκαιρία σε κάποιον άλλο υπάλληλο να κερδίσει ένα κουπόνι παρόλο που είναι πρόθυμος να εργαστεί. Όταν οι άνθρωποι νιώθουν φόβο για να καταναλώσουν, συνήθως αποθηκεύουν. Έτσι εκτός από τους σπιτόγατους, βρεθήκαμε σε μια κατάσταση όπου και άλλοι υπάλληλοι επιθυμούσαν να μαζέψουν όσα περισσότερα κουπόνια μπορούν. Με λίγα λόγια βρεθήκαμε σε μια κατάσταση όπου δεν υπάρχουν ευκαιρίες να εργαστεί κάποιος και να κερδίσει το ύψος της αμοιβής (τον αριθμό των κουπονιών στο υπόδειγμα αυτό) το οποίο θα τον κάνει αισθάνεται όμορφα όταν καταναλώνει. Βρισκόμαστε σε ύφεση.

Ένα break τώρα. Ναι, πραγματική ύφεση, σαν αυτή που βιώσαμε το 2008 και σαν αυτή που υπήρξε το 1929-30. Ερώτηση κρίσεως, για την ύφεση του υποδείγματος είναι κάποια κυβέρνηση υπεύθυνη; Μήπως είναι κάποια επιχείρηση; Είδατε μήπως πουθενά κάποιο Golden Boy; Χμ δυστυχώς παρʼότι πιθανόν σας κατέρριψα ολόκληρο τον κόσμο σας και σας έβαλα σε αμφιβολίες μήπως για τις υφέσεις δεν φταίνε πάντα οι «άλλοι», δεν θα επικεντρωθώ άλλο σε αυτή την πλευρά του υποδείγματος. Πάντως φοβερή εντύπωση πρέπει να μας κάνει ότι η ύφεση δεν οφείλεται στην παραγωγική ικανότητα των ανθρώπων, απεναντίας υπήρχε τεράστια προθυμία για εργασία. Δίδαγμα: Υφέσεις συμβαίνουν και στις καλύτερες οικονομίες.

Θα συνεχίσω το υπόδειγμα, όμως θα αναφέρω κάτι που δεν αφορά αυτό που προσπαθώ να σας δείξω. Το αναφέρω επειδή πολύ απλά επειδή μου αρέσουν τα μονοπάτια σκέψης στα οποία λογικά θα σας βάλει αυτή η λεπτομέρεια. Στην αρχική διατύπωση του υποδείγματος αναφέρεται ότι οι διευθυντές της εταιρίας, που είναι κυρίως δικηγόροι, ψήφισαν έναν (γελοίο) κανονισμό ο οποίος επιβάλει σε κάθε υπάλληλο να βγαίνει τουλάχιστον δυο φορές το μήνα έξω. Με απλά λόγια οι δικηγόροι πίστευαν ότι το πρόβλημα είναι διαρθρωτικό. Ευτυχώς οι οικονομολόγοι γρήγορα έπεισαν ότι η λύση τους είναι καλύτερη και η χαζομάρα των δικηγόρων αναιρέθηκε γρήγορα.

Τελικά έπεισαν οι οικονομολόγοι ότι πρέπει να τυπωθούν και να μοιραστούν νέα κουπόνια. Απλό ε; Και όμως τα αποτελέσματα ήταν μαγικά. Αρχικά κάποιοι υπάλληλοι ήταν πιο πρόθυμοι να βγαίνουν, πολλαπλασιάζοντας έτσι τις ευκαιρίες για εργασία (φύλαξη), κάτι που ώθησε και άλλους υπάλληλους να βγαίνουν έξω και ούτω καθεξής. Το ακαθάριστο προϊόν του προγράμματος (δηλαδή ο αριθμός των παιδιών που φυλάσσονται) αυξήθηκε εντυπωσιακά. Και όμως αυτό δεν έγινε επειδή έγιναν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, ούτε επειδή οι υπάλληλοι πρόσεχαν περισσότερο τα παιδιά. Απλώς διορθώσαμε το νομισματικό μπέρδεμα. Δίδαγμα: Οι κρίσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν απλώς με τύπωμα χρήματος.
Και άλλο break τώρα. Μήπως ο Krugman έχει δίκιο που υποστήριζε ότι Ευρωπαϊκή Ένωση έπρεπε να είχε ρίξει στην αγορά και στις τράπεζες περισσότερο χρήμα και να προσπαθήσει να αγγίξει στο θέμα αυτό την Αμερική; Εξάλλου και η μελέτη για το τι έγινε πριν το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο οδηγεί ακόμη και τους αριστερούς ότι η λύση ήταν το τύπωμα χρήματος. Μήπως πρέπει να ξεφύγουμε από «μοιρολατρίες και δαίμονες» (ο μοναδικός sic τρόπος που βρήκα να πω παπαριές) που θεωρούν ότι «οι κάμψεις είναι υγιείς όταν επέρχονται από αφʼ εαυτής. Σε διαφορετική περίπτωση η όποια αναζωογόνηση προέλθει με τεχνητό τρόπο, αφήνει ανεκπλήρωτο μέρος του έργου και προσθέτει αναφομοίωτα κατάλοιπα της μη προσαρμοστικότητας, τα όποια αν δεν αφαιρεθούν απειλούν τις επιχειρήσεις με ακόμη μια χειρότερη κρίση» (Schumpeter Joseph). Προσοχή, δεν υποστηρίζω τυφλά το ρίξιμο χρημάτων στην αγορά. Αναγνωρίζω ότι αν υπάρξει υπερβολικά αισιόδοξη εκτίμηση για το πόσες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν αρά ρίξουν υπερβολικά μεγάλη ποσότητα, τότε θα δημιουργηθεί τόσο μεγάλος πληθωρισμός που μόνο μέσω υψηλής ανεργίας μπορεί να αφαιρεθεί.

Τώρα στο υπόδειγμα θα προσθέσω μια ακόμη ανωμαλία. Έστω ότι κάποιοι υπάλληλοι τύχαινε να έπρεπε να βγουν έξοδο πολλές φορές συνεχόμενα, τόσες φόρες συνεχόμενα που δεν αρκούσε το απόθεμα τους. Για αυτό το λόγο προστέθηκε η δυνατότητα του δανεισμού και για να αποφύγουμε την κατάχρηση ο δανεισμός είχε κάποια ποινή: Ο υπάλληλος που δανειζόταν θα έπρεπε να επιστρέψει μεγαλύτερο αριθμό κουπονιών. Με το νέο σύστημα οι υπάλληλοι κρατούσαν ακόμη λιγότερα αποθέματα, αφού σε ώρα ανάγκης μπορούσαν να δανειστούν.

Τέλος (επιτέλους ε; :P ) θα προσθέσω μια ακόμη ανωμαλία στο σύστημα, την εποχικότητα. Δηλαδή οι υπάλληλοι το χειμώνα δεν επιθυμούν να πραγματοποιούν εξόδους και προτιμούν να μένουν στο σπίτι και να φροντίζουν παιδιά, αρά μαζεύουν κουπόνια για το καλοκαίρι που επιθυμούν περισσότερο τις εξόδους. Σαν πρώτη λύση στο φαινόμενο αυτό θα μπορούσε η διεύθυνση να μειώνει την ποινή του δανεισμού τον χειμώνα, αρά να παρακινεί τους ανθρώπους να βγαίνουν πιο συχνά έξω, και το καλοκαίρι να την μειώνει. Αυτό θα λειτουργήσει μόνο αν το φαινόμενο της εποχικότητας δεν είναι ιδιαίτερα έντονο.

Αν η εποχικότητα είναι ιδιαιτέρα έντονη, π.χ. ακόμη και με μηδενικές ποινές οι υπάλληλοι δεν δανείζονται κουπόνια, τότε θα γλιστρήσουμε ξανά σε ύφεση παρόλο που δεν θα υπάρχουν ποινές δανεισμού, φανταστείτε δηλαδή ύφεση σε περίοδο που οι τράπεζες δίνουν δάνεια με 0% επιτόκιο. Αυτό λέγεται «παγίδα ρευστότητας» και είχε συμβεί το 1990 στην Ιαπωνία, αν θυμάμαι καλά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δηλαδή έχουμε ύφεση και αν τα επιτόκια να αγγίζουν το 0% τα πράγματα είναι ιδιαιτέρα δύσκολα, ακόμη και οι δημόσιες δαπάνες (δηλαδή το κράτος να αρχίζει να κατασκευάζει έργα) δεν είναι σίγουρο ότι θα λειτουργήσουν.

Πρέπει να αποφύγουμε αυτό το φαινόμενο, το οποίο στην ουσία δημιουργείται επειδή οι άνθρωποι επιθυμούν να αποταμιεύουν, και αν αυτό γίνει μαζικά τότε την περίοδο της αποταμίευσης έχουμε ύφεση. Πρέπει η οικονομία να διαθέτει στις βάσεις της την αποτροπή αυτή.

Η αποτροπή αυτή ονομάζεται πληθωρισμός και στο υπόδειγμα αντιστοιχεί στο ότι οι υπάλληλοι θα είναι λιγότερο πρόθυμοι να αποταμιεύουν, αφού ένα κουπόνι που αποθηκεύεται τον χειμώνα δεν αντιστοιχεί σε ένα κουπόνι που θα καταναλωθεί το καλοκαίρι.

Ο πληθωρισμός, λοιπόν, μας προφυλάσσει από το φαινόμενο της «παγιδευμένης ρευστότητας» και για αυτό το λόγο είναι αρετή.

Τελικό συμπέρασμα: Ο προβλεπόμενος πληθωρισμός ή ένας μέτριος πληθωρισμός είναι αναγκαίος προκειμένου να καταστεί εφικτό η νομισματική πολιτική να καταπολεμά τις υφέσεις (κρίσεις).

Y.γ.: Το παραπάνω κείμενο το δημοσίευσα πρώτα στο προσωπικό μου blog
 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

Τελευταία επεξεργασία:

Χρήστες Βρείτε παρόμοια

  • Τα παρακάτω 0 μέλη και 1 επισκέπτες διαβάζουν μαζί με εσάς αυτό το θέμα:
    Tα παρακάτω 0 μέλη διάβασαν αυτό το θέμα:
  • Φορτώνει...
Top