The Antichrist (2009)

Εχθές τη νύχτα λοιπόν, κάθησα να δω τον Αντίχριστο.

Οι εντυπώσεις μου αρκετά καλές, χωρίς να πω ότι είδα και ΤΟ αριστούργημα. Σίγουρα όμως πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία, η οποία με κράτησε ως το τέλος. Έχω δει πολύ χειρότερες φέτος, ειδικά στο χώρο των θρίλερ.

Φυσικά, για να υπάρξει ένα ψυχολογικό θρίλερ, πρέπει κάποιος να χάσει το μυαλό του και να ξεφύγει από τα όρια. Στη Λάμψη του Κιούμπρικ, αυτός ήταν ο σύζυγος, τον οποίο έπαιζε ο Τζακ Νίκολσον, ωστόσο κανείς δεν κατηγόρησε τον Στάνλεϋ Κιούμπρικ ή τον Στήβεν Κινγκ για μίσος έναντι των αντρών. Εδώ ήταν η σύζυγος που φρικάρησε, όμως οι πολιτικώς ορθοί έσπευσαν να κατηγορήσουν τον Τρίερ για μισογυνισμό. Αυτό είναι όπως εάν μια ταινία έχει ως ήρωα έναν κακό που τυγχάνει να είναι Εβραίος, αυτομάτως κατηγορείται για αντισημιτισμό. Δεν συμφωνώ με τούτη την άποψη και προσωπικά δεν βρήκα τίποτε το μισογύνικο στον Αντίχριστο. Ένα ψυχολογικό θρίλερ είναι υποχρεωμένο να παρουσιάζει κάτι το οποίο τρομάζει σε βάθος κάποιους ανθρώπους, προκειμένου να σταθεί μέσα στο είδος του, και τίποτε δεν τρομάζει έναν άντρα περισσότερο από την ανεξέλεγκτη θηλυκή σεξουαλικότητα, η οποία επισύρει αρχέτυπα ευνουχισμού, καταβρόχθισης και υποταγής, κατά το πρότυπο της Γυναίκας Αράχνης.

Αντίθετα, θεωρώ ότι η ταινία περιέχει ένα υπόγειο σχόλιο σε σχέση με τα φαλλοκρατικά πρότυπα και το κατά πόσον η γυναικεία σεξουαλικότητα έχει διαστραφεί, επιφορτισμένη με αιώνες ενοχών. Η ιουδαιοχριστιανική ηθική έχει φορτώσει όλο το κρίμα του "Προπατορικού Αμαρτήματος", το οποίο συνδέεται αυθαίρετα με τη λαγνεία, στη γυναίκα. Οι γυναίκες έχουν γαλουχηθεί ανά τους αιώνες να αισθάνονται ντροπή για τη σεξουαλικότητά τους.

Έτσι, όταν συμβαίνει ο θάνατος του παιδιού, με προφανή τη συμβολική συσχέτιση με το ένστικτο της αναπαραγωγής, ενώ η γυναίκα απολαμβάνει στιγμές αχαλίνωτης ηδονής, τη γεμίζει με τόσες ενοχές, στρεφόμενες εναντίον της λάγνας της πλευράς, που δεν μπορεί να τις αντέξει. Μοιραία, βρίσκεται σε σύγκρουση με τούτη την πλευρά της, με το ίδιο το αιδοίο της, σε μια προσπάθεια να διαχωρίσει τον ηθικό της εαυτό από τη σεξουαλική της υπόσταση. Η πάλη έχει αμφίρροπο χαρακτήρα, όπου ενώ στην αρχή το "αιδοίο" φαίνεται να κυριαρχεί, ανεξέλεγκτο και πλήρες κτηνωδών εκδηλώσεων, τελικά οι ενοχές αποδεικνύονται ισχυρότερες και εκείνη φτάνει στο σημείο να ευνουχιστεί, σε μια πράξη που θυμίζει τη "γυναικεία περιτομή", με σαφείς αναφορές στη μέθοδο καταπίεσης της γυναικείας λίμπιντο που κυριαρχεί σε διάφορα μέρη του πλανήτη, εδώ και αιώνες.

Ο σύζυγος από την άλλη πλευρά, δεν δείχνει να διακατέχεται από αντίστοιχες ενοχές, ούτε συμμετέχει προσωπικά στο δράμα. Εκείνος φροντίζει να μεταθέσει όλο το βάρος στη γυναίκα, διατηρώντας για τον εαυτό του την προνομιούχο θέση του "θεραπευτή", θέση που ωστόσο του παρέχει εξουσία, ενώ εκείνη βουλιάζει όλο και περισσότερο. Η γυναίκα σε μια τέτοια περίπτωση θα είχε ανάγκη από ένα σύντροφο κι όχι από έναν ειδικό. Τελικώς, εκείνος κάνει το λάθος να υποτιμήσει την παράνοια, θεωρώντας τον εαυτό του ανώτερο από τις περιστάσεις, και το πληρώνει. Το πρόβλημα των ενοχών δεν ξεκίνησε από το θάνατο του παιδιού, αλλά προηγουμένως η γυναίκα μελετούσε εντατικά το βασανισμό των γυναικών ανά τους αιώνες ("Γυναικοκτονία"), δείχνοντας ότι υποσυνείδητα διατηρούσε ενοχές για το ίδιο της το φύλο. Μάλιστα, ο σκηνοθέτης αφήνει να εννοηθεί ότι ήδη η σκοτεινή πλευρά της γυναικείας ψυχοσύνθεσης είχε αρχίσει να την καταλαμβάνει, ενώ η ίδια είχε αρχίσει να πείθεται για το δίκαιο των φαλλοκρατικών στρεβλώσεων που οδήγησαν σε εγκλήματα κατά των γυναικών.

Τελικά εκείνος τη σκοτώνει ανενδοίαστα, ενώ εκείνη έχει αποδεχτεί το θάνατο ως τη δίκαιη τιμωρία της και λύτρωσή της. Η τελευταία σκηνή, με δεκάδες νεκρές γυναίκες να περπατούν αναστημένες πίσω από τον άνδρα-θύτη, δεν αφήνει καμμία αμφιβολία περί της τοποθέτησης του σκηνοθέτη. Με δεδομένο μάλιστα ότι οι δύο σύζυγοι δεν έχουν ονόματα, πρόκειται δηλαδή για ένα "αρχετυπικό" ζευγάρι, υπονοείται ότι αυτά τα πρότυπα είναι εγχαραγμένα μέσα σε όλους μας. Ο Αντίχριστος, απηχεί στην πραγματικότητα την απέχθεια των πατριαρχικών θρησκειών προς την προκάτοχό τους λατρεία της Μεγάλης Θεάς.

Θα ήθελα να τονίσω εντούτοις, ότι η σκηνοθεσία του φον Τρίερ, αν και πολύ διαφορετική από τα μέχρι τώρα έργα του, μου άφησε ανάμικτες εντυπώσεις. Ειδικά η πρώτη σκηνή και σε μικρότερο βαθμό η τελευταία, έχει κάτι το επιδεικτικό και στημένο, σχεδόν ναρκισσιστικό, σαν να είχε κάτι ν' αποδείξει, ωσάν κάποιος να τον προκάλεσε ότι δεν μπορεί να σκηνοθετήσει σε υψηλό επίπεδο κι εκείνος απάντησε "α ναι; Τώρα θα δείτε τι θα πάθετε"!! Η ίδια αίσθηση μου δόθηκε και σε άλλα σημεία της ταινίας. Σήμερα έμαθα πως ο ίδιος δήλωσε ότι είναι ο καλύτερος σκηνοθέτης στον κόσμο και κατάλαβα ότι η αρχική μου εντύπωση δεν ήταν άδικη ή άστοχη.

Οι ερμηνείες καλές, όχι όμως και συγκλονιστικές, όπως θα περίμενε κανείς σ' αυτό το επίπεδο και με τέτοιο δραματικό θέμα.


Βαθμολογία: 7,5/10.