1000 και ένας τρόποι... χειρισμού

<< Είτε μας αρέσει είτε όχι, ένα μεγάλο μέρος της αλληλεπίδρασης με τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους βασίζεται στις ενοχές που αυτοί μας δημιουργούν, ασκώντας επάνω μας συναισθηματικούς χειρισμούς, πιέσεις, εκβιασμούς, που συχνά με τη σειρά μας ανταποδίδουμε…

Η σχέση με τους γονείς, σχέση κατεξοχήν εξάρτησης και εξουσίας, δύσκολα αποφεύγει χειριστικά τερτίπια, ακόμη και στις πιο «συνειδητοποιημένες» οικογένειες. Έτσι, μαθαίνουμε και αφομοιώνουμε τέτοιες τεχνικές και τις εφαρμόζουμε και στις άλλες μας -σημαντικές- σχέσεις με τρόπο συνήθως αυτόματο.

Μερικοί άνθρωποι, για παράδειγμα, είναι τόσο ικανοί στο να χειρίζονται τους άλλους, που είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς το χειρισμό και ακόμη πιο δύσκολο να τον αποφύγει. Όπως, για παράδειγμα, η μητέρα που έχει τεθεί στην υπηρεσία του παιδιού της με συνεχείς παροχές -που κανείς δεν της ζήτησε, αλλά ούτε και αρνήθηκε να δεχτεί-, ώστε φαντάζει σαν ύβρις και μεγάλη αγνωμοσύνη κάθε προσπάθεια αυτονόμησης και χειραφέτησής του. >>

Χειρισμός είναι:

Όταν θυμώνουμε και κάνουμε μούτρα,
όταν υπενθυμίζουμε στον άλλον όσα έχουμε κάνει γιʼ αυτόν,
όταν κρατάμε το «πάνω χέρι» δείχνοντας άλλα από αυτά που αισθανόμαστε,
όταν τον κάνουμε να αμφιβάλλει για τον εαυτό του,
γενικά όταν θέλουμε κάτι από τον άλλον και δεν το ζητάμε με το όνομά του.

Τύποι χειρισμού:

● Ο τιμωρός, που απειλεί με ποινές: «Αν φύγεις, δεν πρόκειται να ξαναδείς τα παιδιά».

● Αυτός που αυτομαστιγώνεται και στρέφει την απειλή προς τον εαυτό του:
«Αν συμβεί αυτό, θα κάνω κακό στον εαυτό μου».

● Ο μάρτυρας, το αιώνιο θύμα: «Εμένα με σκέφτεσαι ποτέ όταν τα κάνεις αυτά;»

● Αυτός που υπόσχεται ανταπόδοση: «Αν δεχτείς, θα με έχεις πάντα στο πλευρό σου».

● Αυτός που «εξαργυρώνει» τις υποχρεώσεις που του έχει κάποιος άλλος: «Εγώ μια ζωή σου προσέφερα κι εσύ μου το ανταποδίδεις έτσι;»

Όλοι μας κάποτε, με κάποιον, σύντροφο, παιδιά, αδέλφια, φίλο, συνάδελφο, έχουμε χρησιμοποιήσει τέτοιες τεχνικές, στις οποίες, όσο κι αν τις συνειδητοποιούμε και προσπαθούμε να τις αποφύγουμε, καταφεύγουμε σε στιγμές αδυναμίας.

Στη χειριστική σχέση υπάρχουν δύο πλευρές που αλληλοσυμπληρώνονται: Αυτός που χειρίζεται και αυτός που αφήνεται να τον χειριστούν. Έτσι, εδραιώνεται και διαιωνίζεται η σχέση εξάρτησης, αποτυγχάνοντας να μετατραπεί σε κάτι πιο ισότιμο, δηλαδή σε μια σχέση όπου ο καθένας έχει την ελευθερία να προσφέρει, να έχει αιτήματα ή να αρνηθεί να προσφέρει ή ενίοτε τα αιτήματά του να μη βρίσκουν ανταπόκριση.
Πώς γίνεται αυτό; Γιατί αφήνουμε να μας κάνουν άλλοι άνθρωποι, έστω και πολύ αγαπητοί, «τη ζωή πατίνι» χωρίς να κάνουμε κάτι γιʼ αυτό; Γιατί δεν αμυνόμαστε, αλλά υπομένουμε δυσανασχετώντας σιωπηλά;

Εσείς, βλέπετε κάπου τον εαυτό σας στο παραπάνω κείμενο;

Έχετε δεχτεί η επιδιώξει κάποιον από τους τύπους χειραγώγησης;

Πιστεύετε πως αυτές οι καταστάσεις, ιδίως οι χρόνιες, γίνονται υποσυνείδητα ή εσκεμμένα;

Τα αποσπάσματα κειμένου είναι από τη vita όπου η ψυχολόγος αναφέρεται επιπλέον στις ..ελληνίδες μαμάδες καθώς και στους τρόπους αντίδρασης και ελιγμού

Η μητέρα μου προσπάθησε κατά καιρούς να χρησιμοποιήσει τέτοιες μεθόδους, αλλά ...δεν ήξερε με τι Κριάρι είχε μπλέξει...
Μια χαρακτηριστική περίπτωση που θυμάμαι όταν ήμουν 11 ετών περίπου, συνέβη ένα βράδυ την ώρα που έπρεπε να πάω για ύπνο.
Με παρακάλεσε, με απείλησε, με ξαναπαρακάλεσε κι όταν είδε ότι τίποτ' απ' αυτά δεν λειτουργούσε, χρησιμοποίησε τον εκβιασμό:

"Πέσε γρήγορα για ύπνο, αλλιώς θα σε κλείσω έξω".

Φαντάζεστε την έκπληξή της, όταν το σπόρι των 11 ετών γύρισε με απάθεια και της απάντησε:

- Κλείσε με
- Μα παιδί μου, είναι νύχτα και θα είσαι ολομόναχη έξω στο δρόμο!!
- Κλείσε με, σου λέω...
- Και δε φοβάσαι;
- Όχι. Τι να φοβηθώ; Αφού εσύ που είσαι η μάνα μου, θέλεις να με κλείσεις έξω... (Τελικά ποιος εκβιάζει ποιον εδώ...)

Δεν σκέφτηκε η έρμη ότι τότε με τα παιδιά της γειτονιάς είχαμε μάθει να σκαρφαλώνουμε σ' ένα δέντρο που βρισκόταν ακριβώς έξω από το σπίτι μας.
Περνούσαμε αρκετές ώρες εκεί και μέσα στα φυλλώματά του νιώθαμε ασφάλεια, αφού είχαμε παρατηρήσει ότι οι περαστικοί δεν μας έβλεπαν αν κάναμε ησυχία.
Με το παιδικό μυαλό μου, σκέφτηκα πως αν πραγματοποιούσε τις απειλές της, θα σκαρφάλωνα στο δέντρο μου και θα ήμουν ασφαλής για όσο χρειαζόταν...

Δεν θυμάμαι αν ξαναχρησιμοποίησε τέτοιες μεθόδους μετά απ' αυτό, αφού η ήττα της ήταν ολοκληρωτική...

Φαίνεται όμως πως έτσι έμαθα κι εγώ να μην υποκύπτω σε τέτοιου είδους χειρισμούς από πολύ μικρή και δεν το επέτρεψα ούτε στην ενήλικη ζωή μου, απ' όσο μπορώ να θυμηθώ τουλάχιστον, γιατί όπως γράφει και η Μαντρού, μερικές φορές είναι δύσκολο να διακρίνεις το χειρισμό.

Το επόμενο περιστατικό που θυμάμαι αφορά έναν παλιό μου σύντροφο που με απείλησε ότι αν χωρίζαμε, θα ερχόταν καθημερινά κάτω από το σπίτι μου και θα δημιουργούσε ντροπιαστικές καταστάσεις στη γειτονιά...
Η απάντησή μου ήταν και πάλι απλή και κατά πως φαίνεται αποτελεσματική: "Αν το κάνεις αυτό, θα καλέσω την αστυνομία"







(....ευτυχώς δεν ήξερες τότε μανούλα, πως αν με φοβέριζες να με κλειδώσεις στην τουαλέτα, οι απειλές σου, θα είχαν αποτέλεσμα. )