The man without a face - Ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο (1993)

Αυτό που με άγγιξε στο The Man without a face είναι που φωτίζει μια μεγάλη αλήθεια ό,τι είναι απόμακρο, «κλειστό» και άγνωστο- διαφορετικό σε σχέση με εμάς (γιατί οι εαυτοί μας είναι πάντα ο σταθερός άξονας στον όλο τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η σκέψη και η ψυχοσύνθεση μας) να το τοποθετούμε σε μια γωνιά και να το πυροβολούμε εχθρικά με τη φαντασία μας. Ό,τι είναι εσσωστρεφές, ήπιο, συγκρατημένο ή δεν μας χαρίζεται ή φαίνεται παράξενο να το εκλαμβάνουμε σαν επικίνδυνη μυστικοπάθεια, ό,τι δεν μας απευθύνει το λόγο- δεν μας χρειάζεται-να το ερμηνεύουμε ως επιθετική απειλή και να αμυνόμαστε. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι το ανθρώπινο μυαλό όταν έχει την ευκαιρία να γεννήσει.




Το παρελθόν: Ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο είναι ένας ηθικός δάσκαλος που κάνει αυτό που αγαπά, διδάσκει, με πάθος και με εξαιρετική μέθοδο. Σε μια διαδρομή με ένα μαθητή του και μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα βγαίνει με κατεστραμμένη τη μια πλευρά του προσώπου και του σώματος του νιώθοντας παράλληλα ένοχος για το θάνατο του μαθητή του. Κατʼακρίβεια αυτό του επέβαλε η καλή κοινωνία καταδικάζοντας τον σε 3ετή φυλάκιση για φόνο εξʼαμελείας με φήμες ότι προηγήθηκε κακοποίηση του μαθητή από τον δάσκαλο. Όλα αυτά στριμωγμένα στο παρελθόν δίνουν μια μάχη στο παρόν.



Το παρόν: Ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο ζει απομονωμένος στην άκρη μιας μικρής πόλης μαζί με το άλογο, το λύκο, τις ζωγραφιές του, τη θάλασσα, τον εαυτό του. Βγαίνει κρυφά τα βράδυα για να ψωνίσει τρόφιμα, κυκλοφορεί σπανίως με καλυμμένο το άσχημο του πρόσωπο, είναι άγνωστος μεταξύ αγνώστων και πίσω του πάντα ακούγονται κουτσομπολίστικοι ψίθυροι, τα βλέμματα πάνω του τα νιώθει πολύ έντονα. Τα μυαλά των κατοίκων της μικρής πόλης δημιουργούν την εικόνα ενός τέρατος έτοιμου να κατασπαράξει τους πάντες. Διαδίδουν κατά καιρούς διάφορες ιστορίες παραλλάζοντας την εκδοχή, ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο γράφει πορνογραφήματα ή ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο είναι παιδεραστής. Η μυστήρια μορφή του εξιτάρει τους κατοίκους της πόλης που έχουν στη ζωή τους αυτό το σασπένς, ποιός είναι, τι κάνει, πώς είναι και ανάμεσα στους μύθους και στις ακραιότητες η αλήθεια φαίνεται να υποφέρει αναζητώντας μια διέξοδο.



Ένα παιδί που αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα με την οικογένεια του προσεγγίζει τον άνθρωπο χωρίς πρόσωπο και μαθαίνοντας πως υπήρξε δάσκαλος του ζητά να τον διδάξει για να πετύχει στις εξετάσεις εισόδου του σε ιδιωτική σχολή. Ένα έξυπνο παιχνίδι γνώσης αρχίζει να ξετυλήγεται ανάμεσα τους, αγάπης, ήθους, εμπιστοσύνης, φιλίας, πληρότητας και όταν πλέον τα σημάδια του σώματος δεν έχουν καμιά σημασία η κακεντρέχεια των κατοίκων της μικρής πόλης θα αναγκάσει τον άνθρωπο χωρίς πρόσωπο προκειμένου να αποφύγει μια πιθανή καταδίκη για αποπλάνηση ανηλίκου, κουβαλώντας και το παρεξηγημένο του παρελθόν και το βάρος της φαντασίας αυτών που δεν κόπιασαν ποτέ να τον ακούσουν, να κρατήσει απόσταση.



Οι όροι όμως και οι κανόνες όταν ο καθένας έχει πάρει τα εφόδια που χρειαζόταν από τον άλλο, όταν έχουν νιώσει αμοιβαία πληρότητα δεν έχει καμιά απολύτως σημασία, ακολουθεί σιωπηρά ο καθένας το δρόμο του και είναι παρών ο ένας στη ζωή του άλλου από μακρυά ή με τρόπο που δεν μπορούν να αντιληφθούν πολλοί. Το παιδί γίνεται άντρας, καταφέρνει το στόχο του. Ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο είναι κάπου στο πλευρό του έχοντας ξεπεράσει ορισμένα από τα δικά του εμπόδια. Ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο είναι το πρόσωπο που γεμίζει το κενό.



Ένιωσα όμως και μια μικρή απογοήτευση στην προσπάθεια μου να αντιληφθώ αν η σιωπή ήταν από αξιοπρέπεια ή από αδυναμία να διεκδικήσει κανείς αυτό που θέλει, νομίζω ότι δεν ήταν αρκετά σαφές ή έντεχνα παρέμεινε ασαφές να το νιώσει ο καθένας όπως τύχει διαπιστώνοντας και τις δικές του ροπές. Η άφεση της παρεξήγησης να ροκανίζει στιγμές που στον λιγοστό χρόνο της ζωής του καθενός είναι ή θα μπορούσαν να είναι πολύτιμες δημιουργεί μια ενόχληση. Το βάρος όλων των χαμένων κειμηλίων που συσσωρεύει μερικές φορές η ανθρώπινη κουτοπονηριά επίσης ένα κόμπο στο λαιμό. Το να χαμογελάς στην αδικία και να της αφήνεις χώρο είναι μια προτεινόμενη λύση στην περίπτωση αυτή που ίσως να σπανίζει ή τοποθετημένη σε ρεαλιστικότερες διαστάσεις να είναι απλά ιδανικό ανύπαρκτο εκεί (στη φύση του ανθρώπου και διαχρονικά στην καθημερινότητα του) όπου κυριαρχεί κατά βάση η οργή.