Πρόσωπο και διαφορετικότητα

Πρόσωπο και διαφορετικότητα

Η διαφορετικότητα είναι προϋπόθεση της μοναδικότητας. Από την αρχή αυτή ξεκινάει η χριστιανική ανθρωπολογία περί του ανθρωπίνου προσώπου, ως μοναδικού. Κανένα πρόσωπο δεν επαναλαμβάνεται. Ούτε καν στο δόγμα για την Αγία Τριάδα. Άλλος ο Πατέρας κι άλλος ο Υιός, ως πρόσωπα. Κι όχι μόνον αυτό. Η διαφορετικότητα εγκυμονεί και το τρίτο πρόσωπο, το Άγιο Πνεύμα. Είναι ο Άλλος και οι άλλοι. Το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, γιατί και οι άλλοι (άνθρωποι) είναι πρόσωπα και ως πρόσωπα, η αλλοτινότητά τους αναγνωρίζεται από (και με) το Άγιο Πνεύμα, ως τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας. Έτσι, το Άγιο Πνεύμα είναι εκείνο που, χωρίς να αίρει τη μοναδικότητα, λύνει τη διαφορά, με την αγάπη, ως ενότητα όλων των διαφορετικοτήτων. Η αγάπη αυτή είναι το όριο της ελευθερίας κάθε ανθρώπινου προσώπου. Πυρήνας δε αυτής της ελευθερίας ακριβώς είναι η μοναδικότητα του ίδιου του (κάθε) ανθρώπινου προσώπου.
Το άλλο όριο του ανθρώπου είναι η σκλαβιά του θανάτου. Ο θάνατος είναι η καταστροφή του ανθρώπινου προσώπου, που ενώ ενυπήρχε ιστορικά, τελούσε ταυτόχρονα και εν τη αγνοία του ατόμου. Το ανθρώπινο άτομο μέχρι να αναγνωρίσει το πρόσωπό του( «γνώθι σαυτόν»), πεθαίνει. Ο θάνατος είναι η κατάλυση μίας ατελεύτητης οδοιπορίας. Ήταν η οδοιπορία, μακριά και άνευ του Αγίου Πνεύματος. Ξένο μεταξύ ξένων, είναι το ανθρώπινο άτομο, όσο δεν έχει φθάσει ακόμη στην αναγνώριση του προσώπου του. Γιατί μόνον αυτό, το πρόσωπο, είναι αληθινά μοναδικό: είναι το «εγώ». Δεν υπάρχει δεύτερο «εγώ». Κάθε δεύτερο είναι «συ» και είναι, έτσι ή αλλιώς, άλλο.
Ο θάνατος δεν έχει Άγιο Πνεύμα. Το δεύτερο όταν είναι, το πρώτο δεν είναι. Στον κόσμο του Αγίου Πνεύματος, ο θάνατος δεν μπορεί να έχει ούτε θέση ούτε αιτία, ως άνευ λόγου και νοήματος. Γιατί το Άγιο Πνεύμα είναι, «Βασιλεύς ουράνιος, Παράκλητος, το Πνεύμα της Αληθείας, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός». Το ανθρώπινο άτομο, όσο δεν φθάνει στο πρώσπό του, αδυνατεί νʼ αναγνωρίσει και τη διαφορά, μεταξύ θανάτου και Αγίου Πνεύματος. Γιʼ αυτό και τελικά αρκείται στην παραδοχή(πίστη), ότι «μόνον ο θάνατος είναι αθάνατος». Αλλά μπορεί να παραμένει κάποιος αθάνατος, όταν διαχωρίζει, όταν καταστρέφει, αποστερεί; Ή μήπως ο θάνατος δεν αποστερεί απʼ το ανθρώπινο άτομο τη μοναδικότητά του, αρά και τη διαφορετικότητά του;