Διαίσθηση

Η διαίσθηση

Νους και λογική φαίνεται πως χάνουν σιγά σιγά τους πιστούς τους. Η διαρροή δεν είναι καινούργια. Η συνείδηση, ο ορθολογισμός, η τετράγωνη σκέψη έχουν κάτι το γεωμετρικό, άρα στερούνται την ευελιξία και την άπειρη προσαρμοστικότητα του συναισθήματος. Πού να βρούμε καταφύγιο; Στην καρδιά βέβαια, στις διαλείπουσες αναλαμπές του συναισθήματος και στις ανεξήγητες αναδιπλώσεις του θυμικού. Άλλοτε φέρνουμε το δείχτη του χεριού στο μηνίγγι, άλλοτε την παλάμη στο μέρος της καρδιάς. Όπερ σημαίνει ότι η καρδιά κρύβει τα μυστικά της προσωπικότητας, όχι το κεφάλι, που κρατάει ρόλο διαχειριστικού κέντρου.
[...]
Με πλήρη σοβαρότητα ακούμε να μας συμβουλεύουν: «Βασίσου στο ένστικτό σου, μην επιτρέπεις να σε ξεγελάσει η λογική σου». Δεν μας προτρέπουν φυσικά να γίνουμε ζώα, αλλά αν μπορούμε να ταυτιστούμε με τον αρχαϊκό εαυτό μας, να φερθούμε σαν το γεράκι (που δεν πάσχει από υψοφοβία), σαν το περιστέρι (που κάποτε εκτελούσε χρέη ταχυδρόμου), σαν το κυνηγιάρικο σκυλί (που οσφραίνεται ό,τι αγνοεί ο κυνηγός), όλα θα πάνε καλύτερα. Διαθέτουμε με άλλα λόγια εσωτερικές πληροφορίες που κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να νοθευτούν από την αναλυτική σκέψη, υποβολές που μεταδίδονται με υποψιθυρισμούς και όχι με λογικό μεγάφωνο.
[...]
Τι γίνεται όμως με τις -τόσες πολλές- περιπτώσεις που χάνουμε επειδή δώσαμε πίστη στη διαίσθησή μας;

Είναι τόσο έντονη η ροπή του ανθρώπου να καθοδηγείται από το ανεξήγητο ώστε, ενώ ενθουσιάζεται με τις επιτυχίες του, οι συχνές αποτυχίες του δεν τον αποθαρρύνουν.
[...]
Αν εξετάσουμε πιο προσεχτικά την έννοια «διαίσθηση», οι απογοητεύσεις που μας αναμένουν είναι αναρίθμητες. Κατά κανόνα ως διαίσθηση αποδίδεται η λέξη intuition, η οποία σημαίνει ενόραση, εποπτεία, ενδοσκόπηση. Με αυτή την απόδοση συναρτάται και το πλατωνικό «εξαίφνης», που εφευρίσκει τη σωστή σκέψη εξ αοράτου σχεδόν. Είναι τυχαίο μήπως ότι αυτή η αγχίνοια προσιδιάζει στα μαθηματικά, όπου η διαισθητική σχολή του Ολλανδού Μπρόουερ άφησε εποχή; Διαισθητική φιλοσοφία δεν υπήρχε ποτέ, έστω και αν ο δαίμονας του Σωκράτη εκλαϊκεύτηκε. Αμφιβάλλουμε μάλιστα αν μπορεί να υποστηριχτεί σοβαρά η διαισθητική ικανότητα. Μια λέξη που λέει τα πάντα δεν λέει τίποτα.
[...]
Όταν ο άνθρωπος «λείπει» από τον εαυτό του, συχνά τον ξαναβρίσκει σοφότερο. Οι ψυχικοί κυματισμοί δηλαδή δεν αποτελούν αναστατώσεις χωρίς νόημα, απεναντίας μετέχουν σε ένα εσωτερικό ροντέο που κανείς δεν ξέρει πού μπορεί να βγάλει.

Όσοι φρονούν ότι το εγώ είναι στεγανό συγκρότημα, ελεγχόμενο και πειθαρχημένο, με λίγη ενδοσκόπηση μπορούν να διαπιστώσουν ότι λειτουργεί σαν πολυκεντρικό τέρας όπου το έλλογο στοιχείο αγωνίζεται απλώς για να γίνει πρίμους ίντερ πάρες.

Κωστής Παπαγιώργης
​

Click για ανάπτυξη...